Vlaanderen

In Een vorm van leven draaft de Belgische schrijfster zoals gewoonlijk weer op als haar eigenste zelf. Ditmaal doet ze een boekje open over de vele lezersbrieven die ze krijgt toegestuurd, en die ze ook stelselmatig probeert te beantwoorden. Dat de excentrieke schrijfster post krijgt in alle vormen en maten hoeft niet te verwonderen, maar dit keer is er toch wel iets bijzonders aan de hand. Op een blauwe maandag valt een brief in de bus van een zekere Melvin Mapple, een soldaat uit de tweede klasse in het Amerikaanse leger, die haar schrijft vanuit Irak. Omdat zijn verhaal zo onthutsend is en Nothomb erin wordt meegesleurd, besloot ze haar ervaringen op papier te zetten.

Mapple beschrijft zijn onbehagen en vertelt Nothomb tegelijk over zijn daad van rebellie tegen die rotoorlog. In plaats van in hongerstaking te gaan, doet hij het tegenovergestelde: dag in dag uit propt hij zich dwangmatig vol. De gevolgen blijven niet uit: de soldaat verdikt zienderogen en bereikt al gauw een gewicht van 230 kg. Niet alleen bezorgt hij het leger daardoor een slechte naam. Op den duur wordt hij zo dik dat hij geen tank meer kan besturen en er met hem dus letterlijk geen land meer te bezeilen valt.

Het uitgangspunt van de verzetsdaad is niet alleen origineel, alle mogelijke consequenties ervan worden ook uitgebreid beschreven en grappig in beeld gebracht. Een vorm van leven is dan ook een Nothomb pur sang: aan de hand van één spitsvondig idee wordt een gans verhaal uitgewerkt, waarin op het einde de plot onverwachts omslaat. Bovendien speelt Nothomb op een geraffineerde manier met de grens tussen fictie en realiteit. Concrete namen, data en referenties zijn legio. De vraag werd haar dan ook geregeld gesteld of het verhaal van Mapple al dan niet berust op ware feiten (dat zou niet het geval zijn).

Tot slot valt ook hier, zoals vaak bij Nothomb, sporadisch een metareflectie over literatuur te ontwaren. Allereerst worden de rollen omgedraaid en voortdurend aan elkaar gespiegeld: de schrijver wordt lezer, en de lezer wordt schrijver. Het 'oeuvre' van Mapple is dan niets anders dan zijn zwaarlijvigheid, die hij personaliseert in een alter ego dat hij omdoopt tot 'Sheherazade'. Mapple is een kunstenaar. Anderzijds heeft Nothomb ook zelf last gehad van een eetstoornis en is het een thema dat regelmatig opduikt in andere boeken van haar hand. Een vorm van leven gaat echter ook over een schrijfster die terugschrijft. Het schrijven van brieven is voor haar geen banale bezigheid; als ze niet eerst briefschrijfster was geweest, zou ze zelfs nooit tot het schrijverschap zijn gekomen. 'Wat betekent schrijven voor jou?' vraagt Nothomb zich hardop af op de laatste bladzijde. Misschien een hint voor haar volgende roman, die vrijwel zeker over exact een jaar in de rekken zal liggen. [Francis Mus] Verberg tekst

Leuk verzonnen natuurlijk, die correspondentie tussen de bekende schrijfster (1967) en haar sinds maart 2003 in Irak gelegerde trouwe lezer Melvin Mapple, die zich getraumatiseerd overgeeft aan vraatzucht. Inmiddels, begin 2009, is hij uitgedijd tot 180 kilo, een vleesberg maat XXXXL, die hij liefdevol koestert als "Sheherazade", zijn oeuvre. Zeker, voorspelbaarheid troef, waar het tijdsgewricht, de situatie ter plekke en de soldateske lijdensweg voorop staan. Zoals altijd puntig geformuleerd en invoelend dan wel karikaturaal toegelicht, dat wel. Maar waar de roman echt raakt, is waar Nothomb boven het concrete gewoel uit de existentiële problematiek van de verhouding tot de ander uitdiept, zichzelf in de weegschaal legt, haar literaire reikwijdte peilt. Het genante resultaat van haar brieven is wel dat Melvin, "zwaarlijvige amoebe", de suggestie begerig lijkt op te volgen van geëngageerde bodyart als vluchtweg, het lichamelijke kunstproject als politiek statement. Waarna het valluik van de dubbele bodem toch weer een verrassend nieuw perspectief opent. Een sterke analyse! Gebonden, normale druk. Verberg tekst