Vlaanderen

Na haar studies Romaanse filologie te Brussel keert Amélie Nothomb terug naar haar geboorteland Japan, waar ze in 1990 als tolk in dienst treedt bij de multinational Yumimoto. De onhandige Amélie krijgt echter al snel alternatieve taken toebedeeld: ze wordt kalendermanager, krijgt hatelijke fotokopieeropdrachten, maakt als boekhoudster vergeefse berekeningen op haar rekenmachine, en krijgt uiteindelijk de pleeborstel als "nieuwe scepter" overhandigd. Dit op zich al aardige verhaal van een hoog gediplomeerde juffrouw die eindigt als dame pipi, krijgt een bijzondere dimensie doordat de schrijfster haar lotgevallen in een soort van strijderslexicon vertelt. Heerlijk om lezen.
Vaak zijn de degradaties echter fel overdreven en vraag je je af waarom ze alles pikt en geen ontslag neemt. Haar hardnekkig volhouden heeft alles te maken met de Japanse manier van werken. In de kantlijn van haar bizarre wedervaren, tekent Nothomb scherp de grote verschillen tussen de Japanse en de westerse cultuur. Het bedrijf eist niet minder dan een militaire discipline, wat door de specifieke woordkeuze op een spottende wijze extra in de verf wordt gezet. Elk persoonlijk initiatief wordt in de kiem gesmoord en de minste misstap wordt beloond met een donderpreek. Boven alles prijkt het gebod dat een Japanner geen gezichtsverlies mag lijden en dat is de reden waarom Amélie braafjes haar eenjarig contract uitdient. Onder haar gebogen hoofd verschuilt zich echter een glimlach omdat ze het belachelijke van veel situaties inziet. Die ironische houding maakte zich ook meester van haar pen. Blinken haar minst geslaagde romans uit in stilistische overdaad, deze romaneske doorlichting van Japan wordt door een rijpe schrijfster stevig in de hand gehouden. De grimmige humor is milder en haar groteske karikaturen zijn haast elegant geworden.
Een vlotlezende en boeiende roman, die het louter literair bekeken wel moet afleggen tegen haar tot nader orde beste romanFilippica's (1996) en Hygiëne van de moordenaar (1995). [Bart Van Loo] Verberg tekst

Een Belgische vrouw werkt in 1990 voor een jaar in een Japans bedrijf in Tokio en wordt daar keer op keer vernederd door haar superieuren. Diverse biografische gegevens van de hoofdpersoon komen overeen met die van de Belgische schrijfster (1967), zoals een verwijzing naar haar debuutroman uit 1992, 'Hygiène van de moordenaar'. Japans-Westerse cultuurverschillen, met name op het gebied van de arbeidsverhoudingen, worden niet al te diepgaand en met enige humor beschreven. Het beeld van de Japanner blijft wel wat steken in cliché's. Ook gaat het verhaal lang door op hetzelfde gegeven en met dezelfde niet al te sterke humor. Deze roman werd in 1999 tegelijk met 'Anielka' van François Taillandier bekroond met de Prix de l'Académie française en was in Frankrijk een bestseller met 400.000 verkochte exemplaren. Pocket; normale druk.