André Aciman schrijft op een monomane manier over wat potentiële geliefden uit elkaar houdt, over hoe en waarom ze elkaar net niet naderen. De Amerikaanse schrijver verkent deze thematiek sinds zijn succesroman Noem me bij jouw naam, een boek over de liefde tussen een tienerjongen en een jongvolwassen man.

Ook in Het raadsel van de liefde treedt een jongen naar voren die verliefd is op een jongeman. Paul heet hij en tien jaar later keert hij terug naar San Giustiniano uit nieuwsgierigheid naar Nanni. Hij vindt er zijn grote liefde net zo min terug als het kind dat hij ooit was.

Aciman laat zijn ik-verteller herinneringen ophalen. De motoriek en de geur van de geliefde, de 'piëteit in zijn gebaren': de auteur schrijft erover in meanderende zinnen die bovenal sierlijk zijn. 'Eerste liefde', het beste hoofdstuk uit het boek, vormt een novelle op zich. Eén centrale vraag dient zich aan: hebben we slechts eenmaal in ons leven waarlijk lief en hebben de andere keren iets doordachts?

De roman bevat vier delen over het liefdesleven van de volwassen Paul. Hij heeft zowel relaties met mannen als met vrouwen. Aciman is geïnteresseerd in het leven dat 'het onze zou kunnen zijn', als we maar wisten hoe we het konden bereiken. Pauls liefdesperikelen weten niet altijd even veel te boeien als in het openingshoofdstuk. Zijn New Yorkse omzwervingen krijgen soms een navelstaarderig tintje.

Aciman grapt over een vermoeiende auteur die altijd schrijft over zijn verlangen om elders te zijn. In ouder werk van Aciman, zoals het magistrale 'Valse papieren', ging het net over dat onderwerp. De schrijver wil op deze manier de kritiek ontzenuwen dat hij in herhaling valt. Toch dient het gezegd: Aciman heeft inmiddels zijn zegje gedaan over lastige liefdes. Het is tijd voor een nieuw spoor.

Vertaald door Nan Lenders, Ambo/Anthos, 294 blz., 22,99 € (e-boek 9,99€). Oorspronkelijke titel: 'Enigma Variaties. A novel'.

Verberg tekst

Verwijzend naar Elgars gelijknamige orkestwerk 'componeert' de auteur (1951) in vijf novelle-achtige hoofdstukken zijn eigen fascinerende variaties van liefde en obsessief verlangen. We volgen hoofdpersoon Paul van zijn puberteit tot in de late volwassenheid. In de eerste en langste episode bezoekt Paul het Italiaanse eiland waar zijn ouders een vakantiehuis hadden en hij als twaalfjarige bezeten raakte van de circa vijftien jaar oudere, beeldschone meubelmaker Giovanni. De fascinatie is heftig en ook erotisch. Even heftig is de jaloezie die hij, verrassenderwijs, in de volgende episode voelt als hij denkt dat zijn vrouw Maud hem bedriegt. En niet anders verloopt Pauls ondraaglijke verliefdheid voor Manfred, de perfect gebouwde jonge Duitser die hij iedere ochtend in het zwembad ontmoet. En dan is er nog Chloë, een schoolvriendin met wie hij om de vier jaar een kort, maar heftig seksueel intermezzo heeft. Rijke, poëtisch-sensuele taal die prachtig het genuanceerde denken van de auteur volgt. Verberg tekst