De gelukkigste fase in je leven is die waarin je weliswaar volwassen en zelfstandig bent, maar waarin tegelijkertijd nog bijna alles mogelijk is. Waarin je, om met Anna Hope (47) te spreken, nog tijd hebt om te worden wie je later wilt zijn.

Die periode beschrijft Hope in het eerste hoofdstuk van Verwachting (Expectation). Het is 2004 en de drie hoofdpersonen van haar roman wonen in 'het mooiste huis aan het mooiste park in het mooiste deel van de mooiste stad ter wereld' (lees: London Fields te Londen). Drie jonge vrouwen (29), goed opgeleid, toegerust met een goede smaak en met het hart op de juiste plaats. Ze picknicken in het park, bezoeken galeries, zijn geïnteresseerd in de geschiedenis van East End, maken zich zorgen over de gentrificatie van dat stadsdeel (en hun eigen rol daarin), en natuurlijk over de klimaatverandering.

In de hoofdstukken die volgen, krijgen de drie vrouwen steeds meer gestalte. De roman springt daarbij voortdurend soepel heen en weer in de tijd, met 1987 en 2018 als uitersten. We leren de hoofdpersonen kennen als verwachtingsvolle en ambitieuze scholieren, maar ook als door het leven gebutste vrouwen van middelbare leeftijd, en alle fasen daartussenin.

Hope heeft gekozen voor drie personages - Hannah, Cate en Lissa - met uiteenlopende achtergronden. Hannah is afkomstig uit de lagere middenklasse. Haar ouders stemmen Conservative, lezen Reader's Digest en koken met slaolie. Bij Cate staan ze hoger op de maatschappelijke ladder: daar is het Labour, Zola, Updike en olijfolie wat de klok slaat. Lissa groeide op als dochter van een activistische babyboommoeder, die deelnam aan het vrouwenkamp bij Greenham Common (kruisraketten!) en ook als kunstenares haar proteststem liet horen.

Al bij het eerste tijdsprongetje, waarmee we na het korte openingshoofdstuk in 2010 belanden, wordt duidelijk dat Verwachting - zoals de titel al suggereert - vooral gaat over niet uitgekomen dromen en onverwachte wendingen in het leven. Hannah heeft het maatschappelijk niet slecht voor elkaar: ze heeft een leidinggevende functie bij een charitatieve instelling, is getrouwd met een academicus en woont in een mooi huis in Londen. Maar ze gaat ook gebukt onder haar kinderloosheid en zit in haar zoveelste ivf-traject.

Cate heeft wél een kind - na een traumatische bevalling - en gaat gebukt onder slaaptekort (huilbaby) en de eisen van het moederschap. De katoenen luiers en zelfgemaakte, gezonde babyvoeding hebben het allang afgelegd tegen wegwerpluiers en foliepakjes babyvoer. Zij en haar man slapen niet meer samen en ze zijn verdorie ook nog naar Canterbury verhuisd.

Met de acteercarrière van Lissa gaat het, na een hoopvol begin, niet goed: 'Ze is via drie agenten, allemaal lager in de pikorde dan de vorige, omlaag gestuiterd. Van 'nooit commercials' naar 'uitsluitend commercials'.'

De drie vriendinnen blijven elkaar regelmatig zien, ondersteunen elkaar, houden van elkaar. Maar onvermijdelijk maken naast liefde ook wedijver en jaloezie deel uit van hun vriendschap. Van wie haalt de hoogste cijfers tot wie krijgt de leukste man, de beste baan, het meeste succes, de lekkerste seks.

Hope zet niet alleen de vriendschap van haar drie hoofdpersonen overtuigend neer, maar ook hun relaties met andere personages. De nadruk ligt daarbij op relaties tussen vrouwen onderling, zoals tussen Lissa en haar eigenzinnige, nog immer activistische moeder, en tussen Cate en de aangenaam nuchtere Dea, een vrouw die ze ontmoet bij de Moederclub.

Mannen spelen een tamelijk marginale rol in deze roman, die daarmee prima voldoet aan de feministische bechdeltest die al vroeg in het boek ter sprake komt: 'Zitten er [minimaal] twee vrouwen in? Hebben ze allebei een naam? Praten ze samen over iets anders dan over een man?' Driewerf ja, dus.

****

Uit het Engels vertaald door Gerda Baardman.

Atlas Contact; 332 pagina's; € 22,99.

Verberg tekst

Rond 1990 raken drie Engelse tienermeisjes, die op een Londense scholengemeenschap bij elkaar in de klas zitten, goed bevriend. Ze zijn twintig jaar later nog steeds vriendinnen, al zijn hun levens heel verschillend. Ze komen steeds om-en-om aan het woord. Cate was aan het daten, raakte onverwacht zwanger door Sam, trouwde met hem, kreeg baby Tom en is met hen verhuisd naar Canterbury, waar ze haar draai maar niet kan vinden. Lissa is nu alleen, heeft het moeilijk als actrice, maar kreeg net een rol in een toneelstuk van Tsjechov. Hannah, adjunct-directeur van een goed doel en getrouwd met een universiteitsdocent, lijkt alles voor elkaar te hebben, maar is ongelukkig nu ook haar laatste IVF-traject misliep. Haar man kon de situatie niet meer aan en vertrok. In deze derde roman van de Engelse auteur en actrice (1974) schrijft ze bijzonder boeiend en opmerkzaam over de kloof tussen wat we als tieners van plan waren te gaan doen en hoe we uiteindelijk komen vast te zitten in de keuzes die we maakten. Een heel prettig leesbare en vooral heel herkenbare roman voor actieve (feministische) 40+-vrouwen. Verberg tekst

'Wat is er gebeurd met de vrouwen die we zouden worden?" is de tagline bij Verwachting, de derde roman van de Britse Anna Hope. Ik beken: die zin, gekoppeld aan het omslag met drie giechelende jonge vrouwen, van wie er eentje een kauwgombel blaast, lokte niet echt. Het hielp bovendien niet dat het persbericht bij het boek een suggestie heeft voor de lezeressen: 'samen wijn drinken, huilen, eigen gemiste kansen delen'.

Een vrouwenboek is Verwachting inderdaad. Maar op een andere manier. De drie hoofdpersonen zijn, veel sneller dan ze hadden kunnen bedenken, de levensfase voorbij waarin alles nog openstond. Nu zijn ze oude meisjes, voor wie een heleboel deuren al zijn dichtgeklapt. Cate was ooit een gedreven activiste, nu een doodmoeie thuisblijfmoeder, getrouwd met een haar grotendeels vreemde man. Lissa's heel kort fonkelende acteercarrière is uitgeblust. Hannah is de enige met een in theorie voldoening gevende baan, maar slaagt er niet in zwanger te worden. Een beetje begrip voor die situatie vindt ze bij 'de zusterlijke sirenenzang' van de ivf-messageboards, maar niet bij haar vriendinnen van vlees en bloed. Sowieso, geen van drie begrijpt het leed van de anderen werkelijk.

Dat was ooit wel anders. Bruisend en vaak ironisch beschrijft Hope de start van de vriendschap tussen Cate, Hannah en Lissa, die uit nogal verschillende hoeken komen en zodoende de ander laten zien hoe het óók kan in het leven. Ze ontworstelen zich met meer en minder succes aan hun ouders en leiden begin 21ste eeuw een idyllisch leven als huisgenoten in Oost-Londen. Ze hebben weinig meer nodig dan elkaar, of denken dat in elk geval, omdat verder de meeste dingen op rolletjes lopen. Ze kennen geen taboes of wederom.

Maar achteraf gezien, zo leren we, moet het toch anders zijn geweest. Niet alleen bewondering, maar vooral ook concurrentiestrijd is een belangrijk ingrediënt van de vriendschap. Alle drie op hun eigen manier meten Lissa, Cate en Hannah hun geluk af aan dat van de anderen. En alle drie laten ze de ander, hoe tijdelijk ook, vallen als dat henzelf beter uitkomt.

"Je moet je vriendschappen onderhouden", zegt Lissa's moeder vermanend tegen haar dochter. "De vrouwen. Uiteindelijk zijn zij de enigen die je overeind houden." Dat lukt de vrouwen van Lissa's generatie toch minder goed dan de generatie voor hen - of in elk geval het verlichte deel daarvan. Op de een of andere manier hebben ze het stokje 'in de intergenerationele feministische estafetteloop' niet doorgegeven.

Dat gaat ook in de loop van Verwachting niet gebeuren. En daar zit de kracht van dit boek. Hope had haar personages tegen het eind kunnen voorzien van gelukkige huwelijken, of op zijn minst een hernieuwing van de symbiose die hun vriendschap ooit was. Maar dat doet ze niet. Ze prikt de kauwgombel door: niet alles wordt opgelost in het leven. Sterker nog: "Jonge mensen worden oudere mensen. En dan sluiten ze compromissen. Zo gaat dat. Op een gegeven moment vecht je niet meer. Je capituleert. Je wordt deel van het probleem." Daar zou je om kunnen huilen, met een extra groot glas wijn. Of je grijpt deze kans en omarmt het inzicht als een grote verworvenheid.

Vert. Gerda Baardman, Ambo Anthos; 368 blz. € 22,99.

Verberg tekst