Een weeshuisverhaal en een avontuur met dieven: het zijn twee klassieke en populaire gegevens die Lindgren aan elkaar koppelt in deze jeugdroman, die oorspronkelijk verscheen in 1956. Net als alle wezen verlangt Rasmus naar pleegouders, maar het zijn steeds brave meisjes met krullen die het weeshuis mogen verlaten, niet de kwajongens met steil haar. Wanneer hij het op een dag ongewild te bont maakt, is zijn angst voor het straffende rietje van juffrouw Havik zo groot dat hij ervandoor gaat. Al de eerste nacht maakt hij in een schuurtje kennis met de vrolijke landloper Paradijs-Oskar, met wie hij vanaf dan optrekt. Hij leert snel hoe je aan centen en eten kunt komen in de boerderijen en dorpen in de omgeving, maar de tweede dag al raken hij en Oskar betrokken in een avontuur met de dieven Lif en Liander. De twee jongens moeten durf betonen tegenover de streken van de dieven en listig zijn tegenover de goegemeente, die de landlopers verdenkt van de diefstallen. Het loopt goed af, en wanneer Rasmus aan het eind bij goedgemutste en rijke boeren mag gaan wonen, kiest hij toch voor de arme, maar vrije Oskar. Groot is zijn verrassing wanneer die toch een huis en vrouw blijkt te hebben.

De beroemde schrijfster schuwt in dit verhaal de nodige 'deuren die plots opengaan' niet: veel gelukkige toevalligheden en ontmoetingen, voor de hand liggende griezeleffecten, dei ex machina, en een wel heel gelukkig einde. Maar in dat klassieke en stereotiepe kader vind je allerlei Lindgren-thema's terug: afkeer van geweld, de idyllische Zweedse zomers, het rijke plattelandsleven. Daarnaast is er veel humor en merk je ook Lindgrens intuïtieve aanvoelen van kinderdromen en angsten, wat het verhaal een meerwaarde geeft. De wensen en dromen van Rasmus worden belicht in interne monologen van de jongen of scènes waarin hij zijn dromen uitleeft (zo richt hij in een verlaten gehucht al spelend een knus huis in naar zijn wensen). Rasmus maakt ook een evolutie door, van het verlangen naar rijke ouders die hem alles kunnen geven wat hij in zijn leven als wees miste, tot de realisatie dat hij liefst bij Oskar wil zijn, die hem volop warmte en respect biedt. [Chris Bulcaen]

Rasmus loopt uit het kinderhuis weg om een vader en een moeder te zoeken. Hij ontmoet een landloper die hij mag vergezellen. Hun pad wordt gekruist door een stel dieven. Uiteindelijk vindt Rasmus mensen die hem willen hebben, omdat zij hem niet meer kunnen missen. Ze waren dichterbij dan hij gedacht had. Zijn keuze roept vage herinneringen op aan de tijd voor het kinderhuis en die herinneringen bevestigen daarmee zijn keus. Ook de landloper slaat daardoor nieuwe wegen in. In het verhaal komt het algemeen menselijk, dus ook kinderlijk, gevoelen naar geborgenheid en naar veiligheid prachtig tot uitdrukking, geschonken door medemensen. Het verzorgde boek is voorzien van zwart-wittekeningen van Thé Tjong-Khing die goed bij het verhaal passen. Het verhaal is geschikt voor jongens en meisjes vanaf ca. 10 jaar.

Elke keer als er mensen naar het kindertehuis komen om een kind te adopteren, hoopt Rasmus vurig dat hij uitgekozen zal worden. Als lezer hoop je dat ook. Want op haar beschrijvende wijze neemt Astrid Lindgren je meteen mee naar het diepste verlangen van die jongen:- ouders die hem willen. Wanneer de bezoekers uiteindelijk toch weer voor een meisje met krullen kiezen, verbijt je de teleurstelling en laat je je meevoeren met Rasmus. De jongen neemt het heft in eigen handen en besluit Zuiderveld, het tehuis waar hij al die jaren heeft gewoond, te verlaten. Midden in de nacht neemt hij in stilte afscheid van zijn slapende jeugdvriend Gunnar en loopt hij weg. Al snel ontmoet hij Oskar. Rasmus ziet in hem een landloper. Oskar beschrijft zichzelf eerder als een paradijsloper, Gods vrije vogel. Samen trekken ze verder. Naast Oskar voelt Rasmus zich veilig, leert hij de grillen van het weer en de gastvrijheid van mensen kennen. Het vrije leven bevalt hem en het liefst zou hij voor altijd bij Oscar willen blijven. Het verhaal krijgt even vaart wanneer het tweetal in aanraking komt met twee slinkse mannen die verantwoordelijk zijn voor een aantal roofovervallen die in de buurt werden gepleegd. Hier volgen een aantal spannende hoofdstukken waarin niet zonder enig hand- en vuistwerk, Rasmus en Oskar het tweetal op een sluwe manier weten aan te geven. Een ouderwets avontuur waarin uiteindelijk het goede het kwade overwint. Daarna lijkt het alsof Rasmus en Oscar de rest van hun leven zwervend aan elkaars zijde zullen doorbrengen. Even maar, want plots duikt er een prachtige rode hoeve op. Het toeval wil dat deze bewoond wordt door een vriendelijk echtpaar zonder kinderen. Ze kunnen best wat hulp gebruiken. En ja, ooit dachten ze eraan om naar Zuiderveld te gaan met de bedoeling een kind te adopteren. Maar dat kwam er nooit van. Het einde van het boek nadert en als lezer vermoed je dat Rasmus zijn thuis heeft gevonden. Snel zorgt de schrijfster voor een onverwacht einde. Na een nacht in zijn nieuwe huis, waar meer warmte en comfort aanwezig is dan hij als weesjongen had kunnen vermoeden, blijft Rasmus met een onbehaaglijk gevoel zitten. Hij wil niet verder zonder Oskar. Als bij toeval blijkt Oskar de maanden waarin hij niet zwervend door de wereld trekt, samen met zijn vrouw Martina op een pachthoeve van de boer te wonen. Dat wordt uiteindelijk Rasmus’ nieuwe thuis. Iedereen gelukkig en lezend blijf je mijmeren over de boer en zijn vrouw die uiteindelijk geen pleegkind hebben dat hen kan helpen op de boerderij. Maar op Zuiderveld woont wellicht nog steeds Gunnar, die wacht op ouders die langskomen en niet meteen een meisje met krullen in gedachten hebben. Deze tiende herziene druk, voorzien van expressieve zwartwittekeningen van Thé Tjong-Khing blijft een heerlijk verhaal dat leest als een trein. Het lijkt een sprookje waarin Astrid Lindgren op niveau van kinderen de strijd van goed tegen kwaad in een nostalgische wereld neerzet. Moraliserend, sentimenteel? Misschien wel, maar talentrijk geschreven en daardoor het herdrukken en herlezen meer dan waard.