Statistisch gezien had Boratin het niet mogen overleven. Wie van de Bosporusbrug springt, zal 65 meter lager merken dat het wateroppervlak aanvoelt als beton. De meeste wanhopigen sterven, anderen strompelen kreupel door hun resterende leven. Boratin daarentegen houdt er enkel een gebroken rib aan over. Dat, en geheugenverlies. Wat ooit zijn thuisstad was, Istanboel, voelt nu aan als een doolhof zonder muren, en in zijn hoofd botst hij, telkens als hij naar het verleden speurt, op witte wanden. Wie was Boratin?

Zijn vriend Bek komt hem te hulp. Boratin was een lokale beroemdheid, toch in de jazzscene waar hij met zijn opzwepende muziek de clubs in lichterlaaie zette. Dat verklaart waarom zijn huis – nog zo’n onplek – vol staat met gitaren en stapels vinyl. Blijkbaar heeft hij ook een zus, die in de provincie woont maar niet op de hoogte is van zijn ‘ongeval’. Als ze hem opbelt, heeft hij geen zin om het uit te leggen. Hij luistert en hoopt in haar geratel flarden van vroeger te ontdekken. Tevergeefs, het voorbije blijft een blanco, en gaandeweg berust Boratin in zijn gezuiverde bestaan – misschien is het beter om te leven zonder de last van het verleden. Want noopte dat verleden hem niet net tot die wanhoopsdaad?

Onbevangen doolt Boratin door Istanboel. Hij leert dat hij Engels kan, hij herkent de muziek van Kurt Cobain, hij ontdekt dat de drumster van zijn band stiekem verliefd op hem was en dat hij instinctief nog weet hoe hij met een vrouw moet vrijen.

Verder zijn zijn behoeftes basaal. Hij struint even een boekhandel binnen maar wantrouwt al die oude geschriften, tenslotte is het veel verleden, in dode letters gegoten, bejaarde teksten die je vooral weghouden van het intense nu. Wel wil hij een wekker kopen, om al die herwonnen tijd in hapklare stukjes te snijden, anders strekt die tijd zich maar eindeloos voor hem uit.

Maar waarom die doodsprong? Dat is de Hamletvraag die de lezer Labyrint inlokt. Boratin lijkt er zelf niet om te malen, en misschien heeft hij gelijk: eens in het doolhof probeer je best de Minotaurus te vermijden. Dat maakt Boratins doodswens absurd: blijkbaar was dat drama nergens voor nodig en afgaand op de getuigenverslagen sprong hij gelukkig van de brug, als een blije Icarus. Op die manier stapt de Turkse schrijver Burhan Sönmez in een mooie existentialistische traditie. In de echokamer van Labyrint weergalmen de stemmen van Albert Camus en Jorge Luis Borges zonder dat Sönmez de grootmeesters nabauwt. Zijn literaire spiegelpaleis is een labyrint waarin je met plezier verloren loopt.

*****

Uitgeverij Orlando (oorspronkelijke titel: Labirent), 160 blz., € 22,99.

Verberg tekst

Dit boek vertelt over de blueszanger Boratin in Istanbul, die, door van de Bosporusbrug af te springen, zelfmoord wilde plegen. Als hij echter in het ziekenhuis wakker wordt, weet hij zich niets meer te herinneren. Door de val heeft hij een rib gebroken en zijn geheugen verloren. Als ze hem na het ziekenhuis ‘s avonds thuisbrengen, herkent hij zijn huis niet meer. Ook gitaren en liedjes, telefoonboekjes, gestorven vrienden, vrouwen met zwart haar brengen zijn geheugen niet terug. Waarom wilde hij dood? Er komt geen oplossing. Ook niet als hij een fotoalbum onderin een kast vindt. Zijn verleden komt niet terug. Waarom wilde hij dood? Het boek behelst een filosofische beschouwing over wat het gevolg kan zijn als je geheugen plotseling verdwijnt en bevat een stroom van verhalen, ideeën en vragen over identiteit en maatschappij. Vierde roman van de Turkse schrijver met Koerdische achtergrond Burhan Sönmez (1965). Hij werkte als jurist in Istanbul. Om politieke redenen verblijft hij al tien jaar in Engeland. Eerder schreef hij o.a. 'De onschuldigen'* (2011) en 'Istanbul, Istanbul'** (2015). Verberg tekst