De Gentse politicoloog Carl Devos is in korte tijd uitgegroeid tot onze prominentste en mediatiekste politieke waarnemer. Zijn veelvuldige tv-optredens en stevige opiniebijdragen steunen op doorgedreven wetenschappelijk onderzoek, waarbij Devos een beroep kan doen op een uitgelezen team medewerkers en collega's. Twee recente publicaties bevestigen de uitmuntendheid van de vakgroep Politicologie van de Universiteit Gent.

De kleermaker en de keizer is een broodnodige inleiding tot de politiek en de politieke wetenschappen, die meteen ook als cursus fungeert. Samen met negen collega's overloopt Devos in twaalf hoofdstukken de krachtlijnen van ons politieke bestel. Na twee methodologische stukken over de politiek en de politicologie, volgen hoofdstukken over ideologie, macht, elites, de massa, politieke partijen, staatsvormen en het parlement, de regering, openbaar bestuur en beleidsvorming, democratie en Europese en internationale politiek. Om het realiteitsgehalte te verhogen, is de uiteenzetting hoofdzakelijk vanuit Vlaams-Belgische invalshoek geschreven. Het is de auteurs echter niet te doen om een praktisch handboek van het Belgische politieke systeem, maar om het blootleggen van dieper liggende politieke processen, die kunnen worden uitgebreid naar andere landen en systemen. Het boek is tweelagig. Enerzijds wordt getracht abstracte begrippen als politieke cultuur, macht, parlement, democratie etc. zo precies mogelijk te duiden (het 'wat'), anderzijds wordt steeds de metavraag gesteld naar de politicologische methode (het 'hoe'). De auteurs hebben duurzaamheid voor ogen: "We presenteren hier een boek dat wellicht ook na het lezen ervan nog vele jaren in de boekenkast een plaats kan krijgen". Dat is niet erg realistisch. Het theoretische kader is natuurlijk redelijk onveranderlijk, maar de vele concrete voorbeelden zorgen voor een pijlsnel verval. Zo zijn de stukjes over de bestuurlijke hervormingen binnen de federale en Vlaamse administraties en over de macht en invloed van de kabinetten nu reeds enigszins verouderd. De auteurs en uitgeverij hechten terecht veel belang aan de praktische bruikbaarheid van dit naslagwerk. Het boek bevat een personen- én trefwoordenindex, elk hoofdstuk wordt afgesloten met een bibliografie, de teksten worden verlucht met schema's en kaderstukjes en links in de kantlijn staan in het rood structurerende trefwoorden. Desondanks is het duidelijk dat dit handboek vooral een gespecialiseerd, hooggeschoold publiek zal bereiken.

Op het kruispunt van de politiek -- geschreven door Devos en twee assistenten -- is een zeer wetenschappelijke detailstudie over een boeiend actueel discussiepunt, dat vaak opduikt in het politieke debat: hebben de termen links en rechts nog zin en betekenis als ordeningscriteria in de politiek? In de inleiding tonen de auteurs aan dat daarover veel twijfel bestaat. Vooral politici van de VLD en de cd&v proberen het belang van de links-rechtsopdeling te relativeren, omdat zij als centrumpartijen het schip in het midden wensen te houden. Groen!, Spirit, SP.A en Vlaams Belang daarentegen hebben geen bezwaar tegen de ideologische opdeling links-rechts. Aan de hand van empirisch onderzoek bij kiezers en politici tonen de auteurs aan dat de termen links-rechts nog steeds relevant en accuraat zijn voor de aanduiding op de sociaal-economische en sociaal-culturele breuklijn. Ze bieden structuur en houvast als oriënterende begrippen in de chaos van de politieke werkelijkheid, waarin opinies, standpunten en coalities elkaar doorkruisen. Toch moeten de termen met de nodige nuances, voorzichtigheid en zin voor het paradoxale worden gehanteerd. Zo staat op sociaal-economisch vlak links voor een beperking van de vrijheid (meer regels dan rechts), in sociaal-cultureel opzicht pleit links voor meer vrijheid (meer rechten dan rechts). Rechts staat in sociaal-economisch opzicht voor meer persoonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid, op sociaal-cultureel vlak voor een beperking van de vrijheid (meer plichten dan links). Sommige politici -- bv. Bart Somers van de VLD -- schuiven het onderscheid progressief-conservatief als alternatief naar voren. De auteurs tonen aan dat die termen eveneens voor discussie vatbaar zijn. 'Conservatief' betekent behoudend, wat betekent dat

bv. de SP.A op het vlak van de sociale zekerheid conservatief moet worden genoemd; 'progressief' betekent dan weer veranderingsgezind, wat betekent dat het Vlaams Belang bv. op het vlak van veiligheids- en integratiebeleid een progressieve partij is. De Nederlandse socioloog en politicus Paul Kalma formuleert het zo: "Dat wil geenszins zeggen dat er aan het denken in termen van links en rechts geen nadelen verbonden zijn [...] We kunnen alleen niet zonder. Als de links-rechtstegenstelling niet bestond, zou ze moeten worden uitgevonden".

[Gunter Bousset] Verberg tekst

Dit boek van een politicoloog van de Universiteit Gent en twee assistenten is een wetenschappelijke detailstudie met betrekking tot de boeiende actuele discussie over de zin en betekenis van de termen links en rechts als ordeningscriteria in de politiek. Vooral de Vlaamse centrumpartijen VLD en CD&V proberen het belang van een dergelijke opdeling te relativeren. De andere partijen hebben daarentegen geen bezwaar tegen de ideologische opdeling. Aan de hand van empirisch onderzoek bij kiezers en politici tonen de auteurs aan dat de termen wel degelijk nog steeds relevant en nuttig zijn. Als oriënterende begrippen bieden ze structuur en houvast in de chaos van de politieke werkelijkheid, maar ze moeten uiteraard wel met de nodige nuance en zin voor het paradoxale worden gehanteerd. Dit boek behandelt het onderwerp alvast met de nodige deskundigheid en aanschouwelijkheid en het bevat veel voorbeelden, figuren, tabellen, een groot aantal verklarende noten en een uitgebreide bibliografie. Samen met de ietwat sobere maar overzichtelijke indeling en lay-out zorgt dat voor een interessante studie. Verberg tekst