Das Mag, ROMAN.Vrouwen die alleen reizen, worden scheef bekeken; vrouwen die schrijven over alleenreizende vrouwen, worden vergeleken. In haar veelgeprezen debuut Niemand is ooit verloren maakt de Amerikaanse Catherine Lacey gehakt van beide clichés.
De ingrediënten lijken op het eerste gezicht standaard - een jonge vrouw verlaat onaangekondigd haar echtgenoot om zichzelf al reizend te vinden - maar blijken al snel alles behalve doorsnee te zijn. Elyria dankt haar vreemde naam aan een ridicuul alcoholische moeder en haar man aan de zelfmoord van haar adoptiezus Ruby. Tijdens haar reis door Nieuw-Zeeland wordt er bovendien maar weinig gegeten, niet gebeden, en slechts in gedachten bemind. De waarschuwingen van bezorgde kiwi's over alleenreizende meisjes zijn zo talrijk dat ze zichzelf tenietdoen, en van het land krijg je op een paar koeien en illustere inwoners na niks te zien. De plek waar je als lezer het meeste tijd doorbrengt, is Elyria's hoofd, en een schoon gezicht is dat niet.
Niemand is ooit verloren leest dan ook als één lange bewustzijnsstroom. Het portret dat Elyria van zichzelf schetst, is dat van een potloodventer van de geest: de enige gedachten die ze niet deel…Lees verder
De ingrediënten lijken op het eerste gezicht standaard - een jonge vrouw verlaat onaangekondigd haar echtgenoot om zichzelf al reizend te vinden - maar blijken al snel alles behalve doorsnee te zijn. Elyria dankt haar vreemde naam aan een ridicuul alcoholische moeder en haar man aan de zelfmoord van haar adoptiezus Ruby. Tijdens haar reis door Nieuw-Zeeland wordt er bovendien maar weinig gegeten, niet gebeden, en slechts in gedachten bemind. De waarschuwingen van bezorgde kiwi's over alleenreizende meisjes zijn zo talrijk dat ze zichzelf tenietdoen, en van het land krijg je op een paar koeien en illustere inwoners na niks te zien. De plek waar je als lezer het meeste tijd doorbrengt, is Elyria's hoofd, en een schoon gezicht is dat niet.
Niemand is ooit verloren leest dan ook als één lange bewustzijnsstroom. Het portret dat Elyria van zichzelf schetst, is dat van een potloodventer van de geest: de enige gedachten die ze niet deelt, zijn degene die ze niet gedacht krijgt. Ze spreidt zichzelf tentoon in een taal die van komma naar komma holt, als een marathon op het tempo van een sprint. De kamikazezinnen spiegelen perfect hoe ze alle grip op zichzelf dreigt te verliezen in herinneringen aan een geniale zus die altijd te veraf stond, aan een man die ze huwde omdat ook hij het verdriet van een zelfmoord kende.
De ontmoetingen tussen de reflecties door zijn vaak absurd - een transseksuele stewardess op een openluchtcircus met pap, een onverstaanbare kerel van wie Elyria even interimvrouw wordt - maar zijn vooral ook broodnodige porties verse lucht.
Ze bevestigen ook wat je als lezer onophoudelijk voelt: dat tijd met Elyria doorbrengen vermoeiend is. Bij het merendeel van haar ontmoetingen zet ze het op een lopen voordat de anderen nog maar op het idee kunnen komen, maar er zijn er ook die haar sneller af zijn. Werner, een schrijver die haar half per ongeluk logies in Nieuw-Zeeland aanbood, heeft het op een bepaald moment gehad met haar droefheid en schudt haar af langs de weg: 'Het was moeilijk om het niet persoonlijk op te vatten, zo hard als hij wegreed'.
Het zijn momenten als deze die Elyria's zelfportret minder claustrofobisch maken, en de Bond-Zonder-Naammomenten uitbalanceren. Er mag nog zo vaak staan dat Elyria haar metaforen bizar of langdradig vindt worden, dat betekent niet dat ze clichématige zinnen als 'Ik was hier gewoon, in elkaar gedoken in mijn niets', of ideeën over haar binnenste 'wildebeest' of 'de onzekerheid als de enige zekerheid' ook per se moest delen.
Het moeilijke is haar dat alles echt kwalijk te nemen. Ze is niet altijd wat je een leuk mens noemt (maar wie wel?), en al snak je als lezer naar wat meer zelfspot, dan besef je ook dat ze daar, op dat moment, nog niet toe in staat is.
Het allermoeilijkste, ook voor Elyria, is wegraken uit dat hoofd van haar: het is het enige dat niet verloren raakt. Het zou zowel voor haar als voor de lezer het makkelijkst zijn ook dat land gewoon uitgezet te worden (ze wordt na psychiatrisch onderzoek terug richting New York gestuurd), maar neen. Op een bepaald moment suggereert ze dat fictie iets is waar je voor een tijdje compleet in opgaat, 'maar je moet het vergeten, soms zelfs helemaal, anders kun je niet verder met je leven'.
Makkelijker gezegd dan gedaan met een boek als dit.
Verberg tekst