‘Zij was de zwakste; hij was de sterkste. En geen ander recht dan het recht van de sterkste werd, in haar maatschappelijke stand, begrepen en erkend.’ Zo staat het halverwege deze naturalistische roman. ‘Zij’ is Maria, een jonge vrouw die droomt van een beter leven, droomt eens te kunnen ontsnappen aan de misère van de achterbuurt in Brakel waar ze opgroeit. ‘Hij’ is Reus, de onbehouwen bruut die Maria verkracht, bezwangert en daarmee haar toekomst vermorzelt. In dit debuut uit 1893 schetst de Vlaamse schrijver Cyriel Buysse (1859-1932) een onthutsend beeld van de volksmens in zijn tijd. Ruzie, diefstal, dronkenschap, roddel en achterklap, solidariteit en vijandigheid, losse zeden. De clerus komt er in dit boek niet goed van af en dat was (naast het platvloerse taalgebruik en de onfatsoenlijke omgangsvormen) voor de katholieke kerk reden het boek te verketteren en te verbieden. Buysse is schatplichtig aan Emile Zola, maar op zijn beurt een voorbeeld voor Louis Paul Boon en Hugo Claus. Een bijzonder boek, ook vanwege het Vlaamse taalgebruik, dat voor Nederlanders toch goed leesbaar is. Bij deze heruitgave (met originele noten van de auteur) van dit literair belangrijke boek was een inleiding wel op zijn plaats geweest. Een belangrijk boek. Kleine druk.