All that man is is het vierde boek van deze Engelse, in Canada geboren schrijver. Een roman is het niet, al vormen de negen vertellingen een coherent geheel en zijn er motieven en symbolen die terugkeren.

In elk verhaal treedt een man aan met een andere nationaliteit. De personages doen dertien Europese landen aan en daarmee schept Szalay een veelzijdig beeld van het moderne Europa. We komen in smerige hotelkamers met deprimerende brandvlekken op het tapijt en in dure huizen waar het licht op elegante wijze binnenvalt. Szalay is ambitieus, hij verkent niet enkel de eenzaamheid en ambitie van zijn spelers, maar heeft het ook over de werkvloer, klasse, lust en liefde. Hij gebruikt verschillende registers, klinkt de ene keer ironisch, dan weer doorleefd.

Op technisch vlak is dit een meesterstuk, elk verhaal heeft een eigen klank, een eigen kleur. Met dit boek zou de jury een waardige winnaar bekronen. Enig minpunt: de vrouwelijke personages zijn aan de clichématige kant.

Nijgh & van Ditmar, 480 blz., 21,99 €.

Verberg tekst

Simon en Ferdinand hebben de middelbare school achter de rug en gaan op reis naar Praag. Ze komen er in een louche B&B terecht waarvan de uitbaatster duidelijk een oogje heeft op een van hen. Simon rouwt nog om een fout afgelopen kalverliefde en gaat niet in op haar avances, wat haar slaapkamerdeur natuurlijk wagenwijd openzet voor zijn vriend.

In Wat een man is geeft David Szalay in negen thematisch verbonden verhalen een beeld van een mannenleven. Ieder verhaal speelt ergens anders in Europa en de personages zijn iedere keer weer anderen, maar toch gaat dit in wezen over één persoon: de man. De naïeve zeventienjarigen uit het eerste verhaal maken plaats voor pocherige twintigers en dertigers, die op hun beurt veranderen in uitgebluste veertigers en vijftigers, om uiteindelijk te eindigen als levensmoeë en berustende zestigers en zeventigers. Want zo eindigt het boek, met een man die al 45 jaar getrouwd is maar het grootste deel van de tijd gescheiden van zijn vrouw geleefd heeft. Hij heeft niet slecht geboerd, zit in zijn Italiaanse vakantiehuis en voelt zijn tijd wegtikken. Het is niet slecht geweest, beseft hij, maar het had ook beter gekund.

David Szalay stond met Wat een man is op de shortlist van de Man Booker Prize en hij had die volgens zowat iedereen die niet in de jury zat ook moeten winnen. Niet alleen omdat zijn boek zo ingenieus geconstrueerd is, maar ook omdat hij zo scherp en zuiver schrijft en hij zijn personages tot in de kern van hun psyche weet te doorgronden. Hij is de perfecte observator die nergens een waarde-oordeel uitspreekt. Dat laat hij aan de lezer over die af en toe van plaatsvervangende gêne in elkaar krimpt, luidop ‘nee, zo ben ik niet’ denkt, maar nog wekenlang achtervolgd wordt door de mannen uit deze bundel.

*****

Nijgh & Van Ditmar (originele titel: All That Man Is), 462 blz., € 21,99.

Verberg tekst

Het verhaal bestaat uit negen afzonderlijke novellen die alle als hoofdpersoon een man hebben die in een moeilijke situatie terechtkomt (die vaak verband houdt met liefde en/of seks), waardoor hij geconfronteerd wordt met zijn eigen bestaan en de zin van zijn leven. De mannen zijn van verschillende leeftijden en van verschillende nationaliteiten: een Engelse student, een jonge Belgische geleerde, een Deense journalist van middelbare leeftijd, een in Londen wonende al wat oudere Russische oligarch. Ze komen allemaal in die moeilijke situatie terecht wanneer ze op reis zijn en dus niet in hun 'normale' omgeving verkeren. David Szalay (1974) schrijft heel vlot, zijn proza is uitstekend leesbaar en hij geeft een goed beeld van de verschillende hoofdpersonen. Echt veel diepgang krijgen de personages helaas niet. Een typische roman van en over onze geglobaliseerde wereld. Goed geschreven, zal veel lezers kunnen boeien. Shortlist The Man Booker Prize 2016.