Hamme

De Hamse jeugdauteur Do van Ranst (32) heeft een nieuw boek uit. Dun! is zijn negende boek en gaat over Fee, die in de stad op zoek gaat naar vriendschap, liefde en vooral naar zichzelf. En ze wil bovendien niet langer dun zijn. «Het thema klinkt misschien zwaar, maar het boek is dat zeker niet», zegt Van Ranst.

Fee is 16 en dochter van een beroemd acteur. Haar vader is een gezondheidsfreak en verwacht dat iedereen even scherp staat als hij. Maar Fee weigert nog langer dun te zijn. Daarom trekt ze naar de stad, waar ze Celine leert kennen. Celine herkent Fee en haar situatie en wil haar helpen.

«Er gebeurt ontzettend veel in het verhaal. Fee leert verschillende mensen kennen en laat zich op sleeptouw nemen. Het boek bevat humor en gevoel, maar er zitten ook een paar gewaagde scènes in. Zelf vind ik het een heel modern verhaal», vertelt de auteur.

bevestiging

Hoewel het boek over eetproblemen gaat, heeft de schrijver zich niet laten inspireren door een bestaand iemand. «Als ik al dingen uit het dagelijks leven in mijn boeken verwerk, gebeurt dat niet bewust. Mijn uitgangspunt was eigenlijk een verhaal dat zich afspeelt in de stad. Maar niet het clichématige waarbij het hoofdpersonage zonder geld rondzwerft. Mijn Fee heeft geld zat. Maar toen ik het boek las toen het definitief af was, kwam ik tot de vaststelling dat er veel van mezelf in het karakter van Fee ligt. Zij is op zoek naar bevestiging en aandacht en om dat te krijgen, neemt ze heel wat risico's. Ik ben ook zo», geeft Van Ranst toe.

ambachtelijk

Dun! is zijn negende boek, op de zeven jaar dat hij professioneel schrijver is. «Dat is eigenlijk al veel, vind je niet? Ik ben met dit boek een jaar bezig geweest. Omdat ik voor verschillende leeftijden schrijf, verschijnen er soms al eens twee boeken per jaar. Dat is genoeg voor mij. Ik wil geen veelschrijver zijn. Elk boek is voor mij belangrijk. Mocht ik vier boeken per jaar schrijven, dan zou het bandwerk zijn. Dat wil ik niet. Een boek schrijven is ambachtelijk, het eindresultaat moet een kunstwerk zijn. Je kan geen boek schrijven zoals je een brood bakt», overschouwt Van Ranst zijn carrière.

Dun! ligt nu in de boekhandel en is bedoeld voor lezers vanaf 13 jaar. Het boek telt 144 pagina's en kost 13,5 euro.

Verberg tekst

HAMME

Jeugdauteur Do Van Ranst brengt met Dun! zijn negende boek op de markt, bestemd voor adolescenten vanaf 13 jaar. De Hamse schrijver pikt met Dun! op een verrassende wijze in op de actuele problematiek rond eetstoornissen bij jonge meisjes.

Hoofdfiguur in zijn roman is Fee, een tienermeisje dat op zoek is naar zichzelf. ,,In mijn verhaal belichaamt Fee het intense verlangen naar liefde en vriendschap'', legt Van Ranst uit. ,,Het verhaal is apart en zit vol humor en verrassende wendingen, maar steeds met de psychologie rond eetstoornissen op de achtergrond.''

,,Fee wil zich volvreten en liefst zo snel mogelijk. Haar grootste toeverlaat blijft haar moeder, ondanks het feit dat die al gestorven is. Maar soms is Fee blind en doof voor moeders waarschuwingen.''

,,Uiteindelijk wordt duidelijk waarom ze uitgerekend diegenen die ze het liefste heeft, een lesje wil leren: haar vader en zijn Li Jun Chan, haar hartsvriendin Hadewijch en haar eigen Hendrik. Fee wil nooit meer dun zijn.'' (JVdV)

Dun! van Do Van Ranst is uitgegeven door Davidsfonds/Infodok

vvj ■

Verberg tekst

In 1999 trok Do Van Ranst -- toen pas 25 -- de aandacht met zijn confronterende debuut Boomhuttentijd. In 2002 haalde Mijn hondenjongen zowel de Prijs van de Provincie Oost- Vlaanderen als de Kinder- en Jeugdjuryprijs. In 2004 leverde Mijn vader zegt dat we levens redden Van Ranst de Prijs van Knokke-Heist voor het beste manuscript van 2004 op. Een verfilming ervan is in de maak. Tussendoor verschenen een aantal spitante kinderboeken rond de toneeldromen van de puberende Dina en in 2005 gooide het intimistische en interculturele Ravenhaar hoge ogen bij de recensenten. Met Dun! voegt hij een waardige titel toe aan dit mooie palmares.

Dun! is het verhaal van de 16-jarige Fee die op de vlucht is. Voor wie ze vlucht, lees je al in de eerste bladzijden: voor haar vader, een gevierd acteur, voor haar vriendin Pie en voor haar vriend Hendrik. Je vermoedt dat een en ander met een persoonlijk probleem te maken heeft, want van bij aanvang is het duidelijk dat Fee kampt met boulimie. Fee vreet zich vol, is graatmager en is geobsedeerd door voedsel, weegschalen, grammetjes en kilo's. Over anorexia of boulimie zijn er ondertussen tientallen jeugdboeken verschenen, en toch is Dun! niet het zoveelste in het rijtje.

Het verhaal telt drie delen, die op enkele relevante uitzonderingen na in kortere, getitelde hoofdstukjes verdeeld zijn. Die handzame structuur verwijst naar Van Ransts toneelervaring en wordt in Dun! functioneel toegepast. De gefragmenteerde opbouw symboliseert het ongecontroleerde vluchtgedrag van Fee en het daarmee gepaard gaande korteafstandsdenken. Voor haar telt in het eerste deel hic et nunc; opdringerige gedachten aan het verleden én de toekomst krijgen weinig kans tot reflectie. Vandaar ook dat korte, afgemeten zinnen afwisselen met volzinnen die ze in één gulp uitbraakt.

Fee, die zelf aan het woord is, rent, vlucht, is voortdurend op de loop. Je volgt ze op de voet op haar dooltocht door de stad. Dankzij de ik-vorm dring je door in haar verwarde gedachten. Door korte hints bij elkaar te puzzelen deel je haar verdriet om haar dode moeder en begrijp je dat ze haar vader en zijn nieuwe lief haat. Je voelt de jaloezie in haar relatie met vriendin Pie en de ontgoocheling in haar relatie met vriend Hendrik. Maar waarom? Hoewel ze opgemerkt en gezien wil worden, scheept ze iedereen die dieper wil graven af: "Fuck toch allemaal off!" Fee kan, wil of durft het nog niet verwoorden en Van Ranst grijpt (gelukkig) niet in.

Ondertussen ben je er wel getuige van dat Fee in een guur steegje door een bende jongens beroofd wordt en dat een oude, geile vent en een gretige ober haar proberen te verleiden. Je luistert mee naar de terechtwijzingen van haar dode moeder, haar geweten. Je wil je zelfs mee op sleeptouw laten nemen door een kat, die de verdwaalde Fee als reïncarnatie van haar moeder ziet en je hoort haar gebed tot de 'verkeerde' Jezus. Maar je hoort vooral haar voortdurende schreeuw om aandacht en je beseft dat er na de dood van de kat iets moet gebeuren.

"Maar ik kon niet blijven rennen.

Lopen.

Hollen.

Het betekende allemaal hetzelfde. Weglopen. Vluchten."

En op het ogenblik dat je de zoekende tiener meent door te hebben en te begrijpen, komt Van Ranst weer op de proppen. Op een spitsvondige manier licht hij de sluier wat verder. In het kortere tweede deel plaatst hij Fee in de kappersstoel van een zielsverwante, Celine, waar praten bijna afgedwongen wordt. Op een begripvolle manier kan ze het verhaal met stukjes en brokjes uit Fee lospeuteren. Ondertussen blijven we wel Fees gedachten volgen, waardoor Van Ranst haar als een meester in het bedriegen en misleiden kan ontmaskeren. Meteen ben je weer op je hoede: wat weten we nog allemaal niet en in hoeverre zal Fee het toneelspel nog doordrijven? Maar de schreeuw om aandacht wordt duidelijker hoorbaar en je geeft Fee opnieuw een kans. "En zorg ervoor dat ze me vinden voor ik zelf terugga, mijn Hendrik, mijn Pie, mijn pa. Amen." Zo gebeurt het, maar zonder de gewenste glansrol voor Fee. De confrontatie met alle betrokkenen in het ultrakorte derde deel verrast opnieuw, ondanks een gechargeerd optreden van pa-acteur.

Een grote verdienste van Van Ranst is zijn inlevingsvermogen. Hij beschrijft Fees gedrag van binnen uit en creëert tegelijkertijd een filmisch decor. Met veel gebruik van symboliek, originele beelden en accurate taal kleurt hij de scènes bijzonder visueel in. Straatkatten met een geknakte staart acteren tegenover de fiere poezengids die haar moeder symboliseert; de stap van een hulpeloos vogeltje dat Fee ongewild doodtrapt naar de hulpeloze tiener die zichzelf vernietigt, gebeurt woordeloos maar zeer suggestief; Herman trekt zijn das losser naarmate de ontmoeting met Fee vordert en zijn lichaamstemperatuur stijgt. Vergelijkingen verwijzen op een of andere manier naar eten: "'Ik ben Herman', zei hij. Ik schudde hem de hand. Die voelde als een vers gevangen vis". Of cassant in haar boosheid en jaloezie: "Hoe kon hij mama vervangen door een bamboestok met een strak getrokken huid die haar land ontvlucht is omdat ze haar daar voor een half bestek hielden?" In spitse dialogen met haar moeder en in de gebeden tot Jezus onderstreept Van Ranst de botsing tussen haar intellect en haar kinderlijke, of opzettelijke naïviteit.

Je kan tegenwerpen dat het verhaal té geënsceneerd is, dat de specifieke situaties waarin Fee belandt té gezocht zijn, in dienst van de dramatische effecten. Dat kan, Van Ransts passie ligt uiteindelijk bij het toneel, maar anderzijds versterkt die dramatiek een bijkomend thema: het vervagen van de grenzen tussen fake en realiteit en de gevolgen daarvan op jonge mensen. Om die idee uit te werken moest Van Ranst wel voor scherpe settings zorgen. Daarom is het ook aanvaardbaar dat Fees vader acteur is, in een nepwereld leeft en de reële wereld van zijn dochter niet kent. Om zijn aandacht te krijgen moet Fee wel een wereld verzinnen waarin ze zelf een hoofdrol speelt. Dus leent ze het personage van haar dode moeder -- prachtig gesuggereerd door het symbool van een verwisselde foto. Daarom ook is het aanvaardbaar dat ze op haar weg met andere extreme faketoestanden en verhaaltjes geconfronteerd wordt: zielige Herman en het verhaal van zijn overleden vrouw, de kleptomane moeder voor wie Celine zich schaamt... Wat is echt en wat niet? Wat is normaal en wat niet?

Dun! is een doordacht, confronterend en toegankelijk verhaal. Toegankelijker dan Mijn vader zegt dat we levens redden, vanwege het herkenbare probleem. Maar de meisjes zouden zusjes kunnen zijn. Wat wereldvreemd, de een al wat dromeriger en de andere wat meer een piekeraar. Het zijn in ieder geval boeiende kinderen van een auteur die iets te vertellen heeft. [Jet Marchau] Verberg tekst

Fee, 16 jaar, loopt weg van huis om zich in de stad vol te vreten. Op haar bizarre tocht ontmoet ze verscheidene figuren die haar beschermen: een kat, een stille ober, een eenzame Herman, de stille visser Pim en zijn pientere zus Celine. Waarschuwingen voor de gevaren van de stad krijgt ze van haar moeder, ook al is ze al dood. Wanneer ze eens te meer haar goede raad in de wind slaat, blijft haar moeder weg. Toch blijft Fee weglopen; altijd van mensen, nooit van eten. Maar hoe lang kan ze deze dooltocht nog volhouden? Zonder echt uit te leggen vertelt de auteur dit ik-verhaal over eetstoornissen en verlangen naar aandacht en liefde uit het perspectief van een tienermeisje. Je zwerft mee met Fee en haar gedachten in een intrigerend, verrassend verhaal met veel diepgang. De directe en toch soms poëtische taal creëert een apart universum waarin zeer gedoseerd de achtergrond van Fees daden en gedachten wordt onthuld. De Vlaamse auteur won al enkele jeugdprijzen; voor dit verhaal ontving hij voor de tweede maal een Boekenwelp. Vanaf ca. 13 jaar. Verberg tekst

Fee is naar de stad gevlucht en ze wil er even blijven. Ze wil zich volvreten en liefst zo snel mogelijk. Vreten en verdikken, daar draait het allemaal om. Op die tocht komt ze een aantal figuren tegen: een jonge ober, een eenzame oudere man, een stille visser en zijn familie. Ook haar moeder is steeds aanwezig op de achtergrond: met wijze raad. Aan iedereen vertelt ze flarden van een verhaal maar... klopt dat wel? We volgen Fee op haar zwerftocht door de stad. Omdat het verhaal geschreven is in de eerste persoon, krijgen we haar zeer persoonlijke kijk op de dingen voorgeschoteld. Hoe persoonlijk die wel is, blijkt pas helemaal op het einde van het boek. Haar 'waanbeelden' hebben haar, en met haar de lezer, op het verkeerde been gezet. De stijl is zeer poëtisch en mooi. Ook de kaft is zeer aantrekkelijk. Een minpuntje? Misschien overkomt haar tijdens die twee dagen wel heel erg veel... En is het normaal dat niemand die met haar in contact komt zich vragen stelt? Het blijft een gevoelige jeugdroman die zeker in de smaak zal vallen.
Verberg tekst