Met zijn intrigerende titel en wonderlijk mooie kaft belooft dit boek zo'n typische dierenvertelling te worden waar de Nederlandse jeugdliteratuur een patent op heeft. Enige pagina's ver in de tekst denk je al aan Erik of het klein insectenboek, maar Harm de Jonge gaat zijn eigen weg, is geen copycat van Bomans of Tellegen. De sleutel tot het dierenrijk in zijn verhaal is de pepermunt. Wanneer de jongen Manne Mens op zo'n muntje zuigt, kan hij de dieren verstaan die zich bij een plas niet ver van zijn huis ophouden. Of, zo kan je het ook interpreteren, dagdroomt hij een eindje weg, want hij moet voor school een werkstuk maken over 'de dieren bij de plas', en heeft ook zo zijn zorgen over een aantrekkelijk meisje uit zijn klas. De dieren bij de poel hebben elk hun typische antropomorfische karaktertrekken: Pa Pad is een bazige slokop, Harrie Oudebok lust wel een groen blaadje, Bluebel Libel is een flirterige juffer, Simone Steekmug doet geniepig gemeen, etc. De dieren blijken nogal bekommerd te zijn om de dood en het hiernamaals, resp. de Eindstreep en Panzibas in hun denken. De dieren hebben elk een verschillende visie op de kwestie. Mors Mol is somber, en blijkt daar later in het verhaal goede redenen voor te hebben. Pa Pad heeft heel precieze ideeën over Panzibas als een soort land van Cocagne. Dat is het ook volgens de dichter Heer Duif, maar dan op andere wijze, en als een land vóór de Eindstreep. Anderen zijn minder zeker maar kijken uit naar Panzibas. Simone Steekmug heeft een dwarse mening. De visie van de dieren op Panzibas hangt samen met hun eigen levensprobleem. De dieren aan de plas bieden daarmee een soort panorama van menselijke karaktertypes en levenshoudingen.

Dit boek moet je in de eerste plaats lezen voor zijn originele fantasie. Harm de Jonge vindt heerlijke namen en begrippen uit voor de dieren. Ook de dialogen vormen een levendig fantasiespel. De auteur geeft zijn fabel een eenheid van plaats en handeling mee, maar het verhaal zelf is eerder los en associatief en kent een open einde. Af en toe wendt de auteur bepaalde vondsten te lang aan of herhaalt hij ze, zodat je het gevoel hebt dat het verhaal nergens heen leidt. Fundamenteel kan je het verhaal lezen als een rêverie van een onzekere jongen die zich vragen stelt over de dood, en andere zaken van het leven. Maar die betekenis ligt niet aan de oppervlakte, noch is ze dwingend. De auteur heeft ook actuele onderwerpen verwerkt. Soms zijn die gemakkelijk te herkennen (bv. de asielzoeker in Zorrie Zebravink), soms maar na enig denkwerk (bv. euthanasie bij Saar Slak). De illustraties van Noëlle Smit doen qua lijntekening denken aan Fiep Westerdorp, maar haar rijke kleurgebruik en overvolle composities, met vele details en grappige elementen, zijn radikaal anders. Het werk van Smit verleent dit boek nog een extra cachet. [Chris Bulcaen] Verberg tekst

Manne Mens zit graag bij de plas, waar hij luistert naar de gesprekken tussen dichter H. Duif, de sombere Mors Mol, de vrolijke, flirtende Bluebel Libel, de (waan?)wijze Pa Pad en de andere dieren. Ze dromen over het land voorbij de Eindstreep: Panzibas. In twaalf, min of meer op zichzelf staande hoofdstukken filosoferen de dieren over de grote vraagstukken van het leven: liefde, dood en wat daarna komt. Ieder dier levert vanuit zijn eigen karakter een bijdrage: de zweverige levensvreugde van de dichtende duif staat tegenover het sombere nihilisme van de mol. De gesprekken zijn vaak humoristisch en geven goed 'de aard van het beestje' weer. Hierdoor blijft het boek, ondanks een maximum aan dialoog en een minimum aan actie, toch wel boeiend voor kinderen. De prozatekst wordt afgewisseld door gedichten van H. Duif en paginagrote zwierige, kleurige illustraties die herinneringen oproepen aan de op volkskunst geïnspireerde prenten uit de jaren ’70. De filosoferende dieren doen sterk denken aan de scheppingen van Toon Tellegen en A.A. Milne (Winnie de Poe). Mooi, verzorgd uitgegeven boek voor kinderen vanaf ca. 9 jaar. Verberg tekst

Manne Mens, een jongetje en tegelijkertijd het enige menselijke wezen in dit verhaal, zit elke dag bij de waterplas waar vele dieren leven. Hij zit daar steeds op de Blauwe Steen en zuigt voortdurend op pepermuntjes. Door die Blauwe Steen ziet hij wat niemand kan zien en door die pepermuntjes hoort hij wat niemand kan horen, nl. de dieren van de waterplas en wat ze zeggen. Zo is er Saar Slak die bang is dat ze opdroogt, Zorrie de vreemde zebravink, de sombere Mors Mol, Bluebel Bosmuis, H. Duif die zachte verzen schrijft, Simone Steekmug die nooit welkom is, enz … Elke dag is het er een drukte van belang. De dieren kletsen wat raak, ze roddelen, ze stellen vragen, ze mopperen, ze dromen … Allemaal dromen ze van die prachtige, andere wereld: Panzibas. En ondertussen is Manne stiekem verliefd op Bobél, het zwarte meisje uit zijn klas. Rode draad doorheen dit verhaal is het werkstuk dat Manne moet maken voor school over het leven op en rond de waterplas. De dieren zijn net als mensen. Elk dier heeft zijn eigenheid en zijn specifiek karaktertrekje. Maar door de veelheid aan dieren is de helderheid vaak zoek. Dit ondermijnt tevens de vlotheid van het verhaal en de focus op de belangrijkste gebeurtenissen. Tegelijkertijd mist het verhaal hierdoor een zekere diepgang. Kwantiteit overheerst hier duidelijk de kwaliteit. Terwijl er af en toe toch mooie, filosofische aanzetten zijn. De taal is al even barok, wat een boeiende vertelling verhindert. En de verspreide karamelverzen op rijm van H. Duif zijn stroef en clichématig. De kleurrijke illustraties schipperen tussen fantasie en realiteit. Sfeer en expressie zijn er duidelijk in aanwezig, maar ze zijn heel wisselend van kwaliteit. Soms slagen ze er goed in om de realiteit te overstijgen en een juiste sfeer weer te geven, maar vaak zijn ze ook houterig en stroef. Kortom, een mooie aanzet met veel gemiste kansen,waarvan ‘schrappen’ de belangrijkste was.

Verberg tekst