Opmerkelijk aan Een kwestie van dood en leven is dat de Amerikaanse psychiater Irvin D. Yalom als door een mokerslag getroffen lijkt door de aangekondigde dood van zijn vrouw. Hij is tenslotte al 88, zij 87. En bovendien: hij heeft zijn hele werkzame leven mensen geholpen met zijn existentiële therapie, met als voornaamste thema's dood, rouw en zingeving. Heeft hij daar niks van geleerd?

Om en om schrijven Irvin en Marilyn Yalom over het laatste jaar van haar leven, zij al snel berustend, hij vooral opstandig. Hij wil er niet aan: niet aan de eindigheid, niet aan een leven zonder haar, niet aan haar euthanasiewens. Kinderachtig vindt hij zichzelf wel. En hij beseft dat een om haar man rouwende patiënt waarschijnlijk gelijk had toen ze hem ooit 'zelfvoldaanheid' verweet, met zijn foute adviezen over rouw: 'Jou is nooit iets ergs overkomen. Wat kun jij nou weten over rouw?'

Zelfvoldaanheid is wel een etiket dat bij Yalom past. Maar hij combineert het met een bijna pijnlijke eerlijkheid.

Uit het Engels vertaald door Inge Pieters. Balans; € 22,99.

Verberg tekst

★★★★½

Al een halve eeuw begeleidt Irvin D. Yalom rouwende en angstige cliënten met van filosofie doordrongen psychotherapie. Nu zit hij zelf in dat schuitje: zijn vrouw, de historica, schrijfster en feministe Marilyn Yalom, met wie hij al 65 jaar getrouwd is, heeft terminale beenmergkanker. Ze besluiten hun omgang met haar nakende einde zonder poëtische opsmuk en zo oprecht mogelijk te vereeuwigen in een dagboek. Hoewel beiden geloven in Nietzsches leuze 'Sterf op het juiste moment', verschillen ze qua invulling: zij wil de behandelingen niet langer rekken en hij snapt niet dat ze, ondanks alle fysieke ellende, hun mooie bewustzijnsmomenten wil beëindigen met euthanasie.

Wat maakt dit testimonium zo uniek? Het is haast onmogelijk om te kiezen: de blik op het raderwerk dat een harmonische liefdesrelatie levenslang draaiende houdt; de bitterzoete bespiegelingen over herinneringen na het overlijden van de laatste die erop kan terugblikken; het haasje-over springen in hoofdstukken dat bij Marilyns overlijden plots stopt, waarna de lezer achterblijft in de leegte; of de overpeinzingen van de rouwspecialist, die passioneel maar wars van pathetiek voortschrijft en de inzichten uit zijn eigen oeuvre aftoetst aan zijn nieuwe situatie. Dit is een must-read voor iedereen die ooit zal sterven. (jos)

Verberg tekst

Irvin Yalom (1931) is een vermaarde Amerikaanse psychiater, gespecialiseerd in het begeleiden van patiënten met angstpsychosen en aanvallen van verdriet. Rond dit onderwerp publiceerde hij reeds menig standaardwerk. Gehuwd met schrijfster Marily Yalom (1932-2019) leidden ze een royaal en relax leven in het paradijselijke Californië. Tot Marilyn in 2019 met een ernstige kanker aan de plasmacellen wordt gediagnosticeerd. Zij besluiten om samen een dagboek te schrijven waarbij zij elk, om beurten, een warme en eerlijke inkijk geven in hun gevoelens en omgang met elkaar, de ziekte en het besef van een naderend einde. Voor Marilyn wordt het de taak om ‘goed’ te sterven, voor Irvin om verder te leven zonder zijn vrouw. Hun laatste maanden van samenzijn werd verwerkt tot het boek ‘Een kwestie van dood en leven’. In de laatste hoofdstukken beschrijft Irvin zijn eerste maanden van alleen zijn zonder zijn vrouw. Hun verhaal overstijgt het louter individuele, waarbij universele vragen worden gesteld rond intimiteit, rouw, liefde en de zoektocht naar steun en vooral de essentie van een zinvol leven. Dagboek dat het persoonlijke overstijgt, met internationaal succes. Ontroerend en inspirerend. Verberg tekst