Slachtoffer met dienst in Northanger Abbey is Catherine Morland. Van bij het begin wordt duidelijk dat het meisje niet vooraan stond toen de intelligentie werd uitgedeeld, wat haar tot het perfecte mikpunt maakt van de befaamde ironie van Jane Austen (1775-1817).

De zeventienjarige staat op het punt haar intrede te doen in de wereld, zoals dat heet, en doet dat in Bath onder begeleiding van de familie Allen. Algauw vindt Catherine een 'beste vriendin' in de ravissante Isabella Thorpe en een bondgenote in Eleanor Tilney, de zus van de eerste man met wie ze praat en voor wie ze uiteraard als een blok valt.

Catherine geeft de lezer Austengetrouw meer dan eens reden om haar van tussen de pagina's te willen sleuren en door elkaar te schudden. Isabella is overduidelijk een golddigger, Isabella's broer een mooiprater en diens vader, de eigenaar van de abdij van Northanger, een tiran. Maar Catherines goedgelovigheid maakt haar aanvankelijk nog blinder dan haar verliefdheid.

Parodie

Strip de personages van hun kleren en de straten van de paardenkarren en wat je krijgt is een hedendaags verhaal over eindeloos gekoppel, geld en gekonkel. Ook Catherines overdreven fascinatie voor gothic novels maakt van Northanger Abbey een roman die nu nog aanslaat. De boeken waarvoor ze in katzwijm valt mogen dan van het type zijn waarin geile monniken, onderaardse gangen en onderdrukte vrouwen centraal staan, Twilight en aanverwanten hadden wellicht hetzelfde effect gehad.

Northanger Abbey wordt vaak gelezen als een parodie op de excessen van de gothic novel en als een waarschuwing aan jonge vrouwen om hun fantasie niet op hol te laten slaan: het echte leven is er geen van schurken, verboden ruimtes en grootse geheimen.

Maar ergens doet Austen ook meer dan alleen maar lachen met een genre dat ook nu nog, als het zichzelf te serieus neemt, critici stof te over geeft. Catherine cast de vader van de man op wie ze verliefd is als een gothic villain die vrouwen onder de duim wil houden. Daardoor geeft Austen aan dat haar hoofdpersonage misschien toch niet zo goedgelovig is als ze lijkt en dat ze zijn ware aard, zij het op groteske wijze, doorziet. Ze mogen dan op de lachspieren werken, die gothic novels hebben dan misschien toch nog iets te zeggen.

Uit de mode

Northanger Abbey werd uiteindelijk pas na Austens dood gepubliceerd, zo'n achttien jaar nadat ze het boek geschreven had. In een voorwoord gaf ze zelf aan dat haar boek intussen allicht gedateerd zou lijken.

Het is waar dat de gothic novels die ze als voorbeeld nam in 1818 al uit de mode waren. Maar gezien de huidige populariteit van een genre dat natte dromen over vampiers aanmoedigt en vrouwelijke emancipatie niet bepaald promoot, was ze misschien niet zozeer te laat als haar tijd een paar eeuwen vooruit.

SOFIE DE SMYTER ■

Verberg tekst

Catherine Morland (17), die sinds haar 15e te veel romantische griezelverhalen leest, mag ±1800 met haar vriendin in Bath gaan logeren. Daar wordt ze verliefd op de jonge dominee Henry Tilney en hij op haar. Als zijn vader haar uitnodigt op het familiekasteel, Northanger Abbey, slaat haar fantasie op hol en gaat ze generaal Tilney verdenken van medeplichtigheid aan de dood van zijn vrouw. Dat blijkt volkomen onterecht te zijn. Anderzijds komt de generaal erachter dat Catherine niet het arme meisje is voor wie hij haar houdt, maar dat ze uit een gegoede familie komt. Dit is de vroegste van de beste romans van de belangrijke Britse auteur (1775-1817). Ze observeert raak en spot heel geestig met 'gothic novels', de romantische griezelromans die rond 1800 populair waren. Deze uitgave bevat illustraties van Hugh Thompson.