Hoe komt het toch dat de blanke arbeidersklasse in de Verenigde Staten op minder dan één generatie tijd is overgestapt van de Democraten naar de Republikeinen, en vorig jaar voluit heeft gestemd voor de politieke outsider Donald Trump?

Die vraag blijkt bijzonder complex. In Hillbilly blues, de pas verschenen Nederlandse vertaling van het succesboek van J.D. Vance, geeft de auteur een gelaagd en erg persoonlijk antwoord.

Vance groeide op tussen Kentucky en Ohio, staten die mijnbouw en industrie verloren, en er onder meer een dramatische drugsepidemie, gebroken gezinnen en huiselijk geweld voor in de plaats kregen. De auteur laat ongegeneerd in zijn hart kijken, en in de vaak tragische lotgevallen van zijn verknipte familie.

Hij heeft een onconventionele en grofgebekte grootmoeder, die een groot geweer, maar gelukkig een nog veel groter hart heeft. Hij heeft ook een verslaafde moeder die even vaak verandert van levenspartner als van onderbroek, en een halfzus op wie hij dol is, en die net zo vastberaden is als Vance zelf om haar leven wél op de rails te krijgen.

Dit aangrijpende levensverhaal is geen unicum in Kentucky en Ohio. In Oost-Kentucky krijgen jonge kinderen rotte tanden omdat hun ouders - bij gebrek aan proper water door de mijnbouw - goedkope limonade in hun flesje doen. Velen leven van de bijstand en maken er misbruik van, en minstens zoveel anderen kankeren daar dan weer over. Wie het talent heeft en de moed vindt, vertrekt naar een grotere stad. Makkelijk is dat niet, want dit problematische sociale milieu vormt tegelijk een bijzonder hechte gemeenschap.

Gitzwart

De memoires van J.D. Vance zijn bij momenten gitzwart. Het is onthutsend te lezen hoe zijn verslaafde moeder op een dag met hem in de wagen zichzelf te pletter probeert te rijden, en het jonge kind ternauwernood ontkomt. Maar er is ook heel wat schoonheid. Een belangrijk aandeel in zijn 'redding' schrijft Vance toe aan zijn geweldige grootmoeder, bij wie hij altijd terecht kan als mama het thuis weer eens te bont heeft gemaakt.

Vance slaagt erin dat milieu te overstijgen. Zijn karakter wordt gevormd en zijn discipline aangescherpt bij de mariniers, een ervaring die hem ertoe in staat stelt af te studeren in de rechten aan de prestigieuze universiteit van Yale, die ook Bill en Hillary Clinton heeft gevormd.

Ook dat is herkenbaar als je de 'weggevluchte Hillbillies' in de grotere steden spreekt: vaak zijn zij ervan overtuigd dat ze het zelf moeten klaren. Die filosofie passen zij meestal ook toe op hun geboortestreek: die moet ophouden met te rekenen op de overheid, maar aan haar eigen redding werken. 'Obama heeft steenkool kapotgemaakt' en 'de Chinezen gaan met onze jobs lopen', zo hoor je vaak, schrijft ook Vance, die zijn streekgenoten oproept een einde te maken aan dat zelfbeklag.

Hillbilly blues is een vlot leesbaar levensverhaal over een veerkrachtige en ambitieuze jongeman, maar het is tegelijk ook het portret van een hele generatie. Een must voor wie meer inzicht zoekt in het blanke, verarmde Amerika.

Nijgh & Van Ditmar, 288 blz., 21,99 € (e-boek 13,99€). Oorspronkelijke titel: 'Hillbilly blues'.

Verberg tekst

De auteur (1984) is afgestudeerd aan de Yale universiteit, is een geslaagd advocaat, heeft als marinier gevochten in Irak en is gelukkig getrouwd. Niet zo’n uitzonderlijke Amerikaan dus, op het eerste gezicht. Tenminste als je niet zijn afkomst in aanmerking neemt. Vance stamt uit een specifieke bevolkingsgroep die bekend staat als de hillbilly’s, rednecks en white trash. Niet bepaald een milieu waar je als kansrijk wordt grootgebracht. Vance schrijft een elegie over het milieu waaruit hij voortkomt. Zijn kroniek richt zich met name op zijn grootouders, Papaw en Mamaw die van Kentucky emigreren naar het industriegebied in Ohio. Zijn boek is een kroniek geworden over de hillbilly’s waaruit zijn grootouders stammen, met een cultuur van trots, zelfredzaamheid, eer en geweld. Een cultuur die vaak werd bezongen, maar in de moderne tijd is verworden tot een cultuur met uitvreters, afhankelijke pessimisten en verslaafden. Deze kroniek is uitstekend geschreven en geeft een sociologische inkijk in de wereld van Amerika als klassensamenleving. Verberg tekst