Vlaanderen

Journalist en schrijver Jean-Claude Izzo (1945-2000) werd vooral bekend met zijn trilogie 'Misdaad in Marseille', over de lotgevallen van de sympathieke en rechtschapen politieman Fabio Montale in de Zuid-Franse havenstad. Dit Eindpunt Marseille, een roman die in 2003 door Claire Devers verfilmd werd, kan als een hoogtepunt in zijn oeuvre beschouwd worden. In deze bevreemdende roman noir is Marseille andermaal de broeierige locatie. Hoofdpersonen zijn drie bemanningsleden van het vrachtschip Aldébaran, dat door het faillissement van een Cypriotische reder aan de ketting ligt. De bemanningsleden, allen afkomstig uit arme immigrantenfamilies, zijn vertrokken op zoek naar ander werk. Enkel de Libanese kapitein Abdul Aziz, de Griekse stuurman Diamantis en de Turkse marconist Nedim blijven tegen beter weten in op het verdoemde schip achter. Terwijl ze wachten, halen ze herinneringen op aan verloren liefdes en de vaak verkeerde keuzes die ze in hun levens maakten. Af en toe trekken ze, zoals het goede schippers betaamt, de stad in op zoek naar drank en vrouwen van lichte zeden. De verveling neemt echter toe en de sfeer aan boord wordt steeds grimmiger. Zeker als Nedim zijn geld, papieren en bezittingen in een sjofele bar kwijtraakt. Een dramatische ontknoping is onafwendbaar.

Eindpunt Marseille is geen misdaadroman in de traditionele betekenis van het woord, maar eerder een duister psychologisch drama. Daarnaast is het ook een hommage aan alle gestrande zeelieden in alle havensteden ter wereld. De bemanningsleden van aan de ketting liggende schepen zijn vaak van buitenlandse origine en moeten in vaak moeilijke omstandigheden zien te overleven. Op het vasteland raken ze snel het noorden kwijt en zinken ze weg in fatalisme. "De eeuwige zwerver heeft geen recht op terugkeer" luidt het aan Michel Saunier ontleende motto. De sfeer die Izzo met zijn bevlogen proza oproept refereert nadrukkelijk aan het lied 'Dans le port d'Amsterdam" van Jacques Brel. Ook bij Izzo hangen er voortdurend donderwolken boven de hoofden van de tragische protagonisten, die bijna verdrinken in hun bier en tranen. De emotioneel getinte titels van de hoofdstukken zijn veelzeggend: 'Na regen komt zonneschijn, maar nooit zonder tranen' of 'Het enige wat je in het leven hebt, is het leven zelf'. Marseille en de Middellandse Zee zijn meer dan enkel decor: ze hebben ook een metaforische dimensie. De Franse havenstad is ongekunsteld en ongeordend, lelijk toegetakeld en tegelijkertijd mooi. Ze staat symbool voor de menselijkheid waar Izzo in al zijn schrijfsels zo hartstochtelijk voor pleit. [Laurent Meese] Verberg tekst

Izzo (1945-2000) is vooral bekend om zijn in Marseille spelende misdaadromans. Dit is echter meer een psychologische roman, maar wel weer spelend in Marseille. Diamantis is stuurman op de Aldébaran. Ze zouden meel laden voor Mauritanië, maar ineens wordt het schip aan de ketting gelegd: de rederij is failliet. Dan begint een onbestemd bestaan: de bemanning loopt in meerderheid weg. Wie overblijft, wacht verveling; enige uitzondering: Diamantis. Hij gaat n.l. op zoek naar een oude, verloren liefde. Dan blijkt echter dat de betreffende vrouw in handen is van de maffia. Dit schrikt Diamantis niet af, maar hij betaalt daarvoor wel een hoge prijs. Zijn karakter en avonturen worden boeiend beschreven, maar die van zijn acolieten zijn minder interessant. Wat vooral ontbreekt, is de eenheid van plaats en handeling: voortdurend draait de vertelcamera naar hun respectievelijke landen van herkomst; in de verveling komen herinneringen aan en heimwee naar thuis boven. Deze immobiliteit wordt alleen onderbroken door weinig gevarieerd beschreven bordeelbezoeken. Het anders zo indringend aanwezige, geurende en smaakvolle Marseille wordt hier niet veel meer dan geografisch aangeduid door het noemen van enkele straatnamen waar men door komt. Vrij kleine druk. Verberg tekst