Ayla dwaalt gedurende drie jaar alleen door de wildernis en heeft haar bijzonder grote vindingrijkheid ook nodig om te kunnen overleven. Ze ontdekt hoe ze vuur kan maken, temt een paard en voedt een welp op, vindt de valkuil uit... Intussen naderen twee mannen van de stam van de Zelandoniërs. Ayla ontmoet voor het eerst mensen die heel anders zijn dan die van de stam. Jondalar wordt haar partner.
Het is nu al 22 jaar geleden dat Jean Auels De stam van de holebeer verscheen, het eerste deel van wat de tot nu toe opmerkelijkste en bekendste prehistorische fantasy-cyclus zou worden. De figuur van Ayla sloeg van bij het begin zeer goed aan, een vrouw met een sterke persoonlijkheid, die vanwege haar 'anders zijn' (zij is een Cro-Magnon) bij de Neanderthalers, die haar eerst hadden geadopteerd, verstoten wordt en haar lot in eigen handen neemt. Doorheen de cyclus groeit zij uit tot een overal gewaardeerde vrouw, die echter zoveel kunde en wijsheid tentoonspreidt, dat ze door Auel zowat een superstatus aangemeten krijgt.
Waar de schrijfster in de eerste twee delen haar wetenschappelijke bevindingen met voldoende realisme en een goed gedoseerde portie literair verantwoorde romantiek combineert, raakt het evenwicht vanaf deel drie echt zoek. De wetenschappelijke basis blijft degelijk -- Auels standpunt in aanmerking genomen dat ze, waar de wetenschap geen antwoorden geeft, de vrijheid neemt om de leemtes naar eigen goeddunken (zolang het plausibel blijft) in te vullen --, maar de 'informatieve' passages bij elk aspect van het leven dat ze beschrijft, beginnen zwaar op het verhaal te wegen en de natuurevocaties worden wel erg breed uitgesponnen. En wat mij het meeste stoorde, is dat de verhaalopbouw en de karakterisering volledig ondergeschikt worden gemaakt aan een drammerige romantische optiek. Een van Auels uitgangspunten was dat mensen altijd al dezelfde gevoelens kenden van de mens van vandaag: overlevingsangst, moederliefde, verliefdheid... en waar mensen (uit verschillende culturen) samenkomen, geven machtswellust, agressie, jaloezie aanleiding tot conflicten. Geen nieuws onder de zon, en nog een oud zeer is, dat je, wanneer je goed en kwaad al te zeer gaat polariseren in duidelijk afgelijnde karakters, je overtuigingskracht snel verspeelt. De aanvankelijk voldoende genuanceerde karakterisering van de personages verwatert in romantische clichés; Ayla, de volkomen vrouw die, ondanks het leerproces dat ze moet doormaken een dermate inherente schoonheid, goedheid en wijsheid bezit dat ze stierlijk gaat vervelen; Jondalar, de adonis avant la lettre, die zijn -- goed te begrijpen -- kleine kantjes met bewonderenswaardige zelfbeheersing overstijgt en aldus meer van een pronkstuk heeft dan van een mens. De psychologie is voortaan van zeer grote eenvoud, de toon wordt al te naïef, de stijl gaat erg vaak over de rand van de trivialiteit. Alles bij elkaar genomen manco's die van de veelbelovend gestarte reeks een eindeloos uitdeinende smartlap maken.
Naar mijn gevoel leidt de continuïteit waarmee Ayla en Jondalar boven de beperkingen van hun omgeving en hun tijd uitgroeien (en zo de evolutie van de pre-historische naar de hedendaagse mens gestalte geven) in het zesde deel onontkoombaar naar een positieve afloop, zij het dat het stil verdriet van Ayla (zij heeft haar zoon moeten achterlaten bij de Stam, cf. deel 1) een donkere ondertoon vormt. Liefhebbers van een goede afloop hebben wellicht niets te vrezen, aangezien Auel dat verdriet tot nu toe erg stil gehouden heeft. Een lichtheid in het verhaal die misschien nog had gekund, was de vorm wat minder goedkoop geweest. [Jen de Groeve] Verberg tekst

De stam die Ayla als klein meisje heeft opgenomen en als een van hen heeft opgevoed, verstoot haar omdat ze als jonge vrouw te onafhankelijk en te ondernemend is geworden. Ze wil proberen mensen te vinden die denken en leven zoals zij en zwerft alleen door het rauwe prehistorische landschap. Ze blijft in een vallei waar ze vriendschap sluit met de paarden. Daar vindt ze ook de man voor wie ze liefde gaat voelen en met wie ze verder trekt. De Amerikaanse auteur wordt geïntrigeerd door de prehistorie en haar romans stonden lange tijd op de bestsellerlijsten van de VS. Ze weet veel van haar onderwerp en is een boeiend vertelster. Het verhaal heeft vaart, spanning en romantiek. Een zwak punt is dat de uiterlijke omstandigheden die van de prehistorie zijn, maar dat de mensen denken en reageren als mensen van de twintigste eeuw die naar een andere tijd zijn overgebracht. Vrij kleine druk, volle bladspiegel.