Elk tijdperk kent zijn cultuurstrijd. Tegenwoordig wordt die uitgevochten met bekers pis en Twittergetrol, maar tijdens de Koude Oorlog werden de grove middelen ingezet. De vete tussen het vrije Westen en het communistische blok beperkte zich niet tot een wapenwedloop of moordaanslagen op Fidel Castro. Amerika en de Sovjet-Unie probeerden elkaar tot in de ruimte af te troeven, waarbij men niet keek op een dode hond meer of minder, en op aardse sportmanifestaties werden de grenzen van dopinggebruik en gender meermaals afgetast.

Je kunt je het nu amper voorstellen, maar de CIA gebruikte zelfs kunst – u weet wel, dat product dat overgesubsidieerde linkse hobbyisten afleveren – om de communistische harten en geesten tot het kapitalisme te bekeren. Zo werd Jackson Pollock stiekem door de CIA gesteund en zorgde die geheime dienst dat verboden kunst van afvallige Sovjetburgers alsnog in circulatie werden gebracht.

Het beroemdste literair voorbeeld: Dokter Zjivago (1957). Boris Pasternaks magnum opus werd al tijdens het schrijfproces in de ban geslagen omdat hij de Russische Revolutie zou bekritiseren. Het typoscript werd via verschillende omwegen Rusland uit gesmokkeld en belandde in Italië, waar het zijn eerste druk beleefde. Later verspreidden CIA-agenten, verkleed als nonnen op Expo 58, Russische exemplaren aan nieuwsgierige Sovjetburgers. Pasternak – ooit een protégé van Stalin – zou de Nobelprijs Literatuur later noodgedwongen moeten weigeren (nadat hij die eerst aanvaard had) maar zijn meesterwerk was onstuitbaar aan een Russische zegetocht begonnen.

Stof genoeg voor een nagelbijtende thriller, zou je denken, en dat is ook de betrachting van Lara Prescott, die in haar debuutroman de vergeten vrouwen in dit spionageverhaal eer wil aandoen. De minnares van Pasternak die drie jaar in een goelag sleet vanwege haar liefde voor de geviseerde schrijver. De spionnes die het manuscript bemachtigden. De agentes die meer werk verzetten dan hun mannelijke oversten. Nobel van Prescott maar waarom leest Wat we niet vertelden dan als een stationsromannetje? Prescott schrijft vooral over de amoureuze besognes van de dames, hun jurken, hun dure handtassen en hun onderlinge geroddel. Over de feitelijke geschiedenis en de heldendaden van de vrouwen kom je amper iets weten maar o wee als een secretaresse nieuwe schoenen draagt of naar een broek lonkt. Dan komt Prescott pagina’s tekort om het gekir en het gekonkel te beschrijven. Jammer, maar dit boek mag u onder de codenaam ‘Gemiste kans’ opbergen.

 *

The House of Books (originele titel: The Secrets We Kept), 396 blz., € 21,99.

Verberg tekst

Het is 1956 als de Russische auteur Boris Pasternak zijn roman 'Dokter Zjivago' voltooit. Hij weet dat de kans groot is dat de Russische bevolking dit boek niet te lezen krijgt, omdat het kritisch is over de Russische samenleving en geschiedenis. De CIA is op de hoogte van deze roman en wil het boek inzetten als cultureel wapen tijdens de Koude Oorlog. Om een Russische editie Rusland in te smokkelen, worden twee secretaresses van de CIA, Irina en Sally, ingezet. Terwijl hun missie voortduurt, worden zij steeds closer. Zal het lukken om het boek voor de Russische bevolking beschikbaar te krijgen? Spannende roman van de Amerikaanse Lara Prescott, die voor de roman research gedaan heeft in Washington, Londen, Parijs en Moskou. Ze stuitte op het verhaal toen de CIA 99 dossiers rondom de zaak vrijgaf. De plot is goed uitgewerkt en de personages worden mooi uitgediept. De schrijfstijl is vlot en de verschillen in omgeving en culturen tussen Rusland en de Verenigde Staten worden duidelijk zichtbaar. Gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Verberg tekst