Negentien is Patrice wanneer ze als eerste van haar gezin een echte baan heeft, niet iets als vallen zetten, jagen of bessen plukken, maar een 'blankemensenbaan'. We zijn in het jaar 1953 en Patrice behoort tot de Turtle Mountain Chippewa van Noord-Dakota. Ze werkt in de lagensteenfabriek, waar ze flinterdunne schijfjes robijn en saffier op rechtopstaande spillen lijmt die vervolgens gebruikt worden in de horloge- en de wapenindustrie. Indianen zijn goed in dat fijne werk omdat ze van kleins af aan kraaltjes op draadjes zitten te rijgen, houdt de fabrieksleiding vol.

Ook haar oom Thomas Wazhashk, genoemd naar de muskusrat die in de verhalen van de Chippewa een nederig en nijver dier is, werkt in die fabriek, als nachtwaker. Maar Thomas is ook stamhoofd en houdt zich in die hoedanigheid bezig met de contacten met de Amerikaanse overheid. In het verleden zijn verdragen afgesloten over de omvang van de reservaten en de rechten van de inwoners, voor "zolang het gras groeit en de rivieren stromen". Maar Thomas verneemt dat er iets gaande is, en dat er in Washington plannen gesmeed worden om hierop terug te komen.

In haar vorig jaar met de Pulitzer Prize bekroonde roman De nachtwaker keert Louise Erdrich terug naar een pijnlijke episode uit de recente Amerikaanse geschiedenis. Op 1 augustus 1953 keurde het Congres Resolutie 108 goed, waardoor in bepaalde staten de indianenreservaten opgeheven werden, de stammen alle land en hulp verloren en voortaan Amerikanen onder de andere Amerikanen zouden zijn.

Emancipatie noemde de overheid het, terwijl het in feite niets anders was dan een gigantische landroof. Liefst 113 stammen werden het slachtoffer en 5.500 vierkante kilometer indiaanse grond ging verloren. Pas in 1970 hield Richard Nixon in het Congres een toespraak waarin hij opriep deze schandelijke politiek te stoppen.

Louise Erdrich, de grande dame van de Indiaanse literatuur met bijna dertig boeken op de teller, boetseerde Thomas Wazhashk naar de trekken van haar grootvader Patrick Gourneau, de man die in de jaren vijftig vol in de aanval ging tegen de Termination Law, zoals Resolutie 108 ook wel werd genoemd.

Een hagiografie of verdoken biografie is haar boek echter allerminst geworden. Daarvoor is Erdrich een te gretige vertelster die enerzijds een wereld wil scheppen waarin de magie van haar voorvaderen een plaats krijgt, maar ook de bittere realiteit niet uit de weg gaat. Zo volgen we Patrice die haar verdwenen zus Vera gaat zoeken in Minneapolis en ontdekt waarom er zo veel indiaanse vrouwen in handen vallen van naar olie, bedorven vlees en drankzweet ruikende mannen.

We zien de beloftevolle bokser Wood Mountain toewerken naar de match van zijn leven en krijgen zelfs met een paar Mormoonse zieltjeswinners te maken die beweren dat God alles zal oplossen. Want als de indianen maar hard genoeg geloven, zullen ze zien dat ze iedere dag wat witter worden.

Louise Erdrich (1954) wordt al haar hele schrijversleven geïnspireerd door de Turtle Mountain Band of Chippewa Indians, het Native Americanvolk waarvan ze deel uitmaakt. In 1984 brak ze internationaal door met haar debuut Love Medicine, en hoewel ze gaandeweg wat uit de literaire frontlinie verdween, bouwde ze een indrukwekkend oeuvre op van onderling gerelateerde boeken, dat wel is vergeleken met Faulkners Yoknapatawpha-romans. De nachtwaker (Pulitzer Prize for Fiction 2021) valt buiten die romanreeks, maar sluit er thematisch nauw op aan. De roman is gebaseerd op het leven van Erdrichs grootvader en voert de lezer naar 1953, als de door de Amerikaanse overheid bedachte 'emancipatiewet' een einde dreigt te maken aan oude overeenkomsten met inheemse stammen, met het verlies van hun land als gevolg. Nachtwaker en stamhoofd Thomas Wazhashk gaat de strijd aan. Dat die nog altijd niet is gestreden blijkt uit Erdrichs nawoord: zo probeerde president Trump de Wampanoag op te heffen: de stam die de Pilgrim Fathers verwelkomde en zo de basis legde voor Thanksgiving.

Uit het Engels vertaald door Monique ten Berg en Jan de Nijs. Spectrum; € 24,99.