In dit boek rekent de taalvaardige intellectueel Maarten 't Hart (geb. 1944) af met zijn opvoeding en met de oerconservatieve reformatorische wortels van zijn jeugdjaren. Dat is alvast de indruk die de lezer opdoet bij het lezen van deze verzameling columns, waarvan sommige zo controversieel zijn, dat ze in de krant waarvoor ze bedoeld waren, nooit werden opgenomen. Toch moet de lezer zich niet blindstaren op de polemische stijl. Het is een bundeling van essays en columns waarvan een groot deel enkele jaren geleden maandelijks verscheen in de Rotterdamse liberale (en logegezinde) avondkrant 'NRC-Handelsblad'. Van het strenge gedachtegoed van de Gereformeerde Kerk, een historisch christelijk-rechtse afsplitsing van de oorspronkelijke Hervormde Kerk is in het boek op elke bladzijde sprake wanneer het gaat om het 'welles-nietes' spelletje tussen Wahrheit und Dichtung, tussen de geloofstaal, de bijbelse beeldtaal, het empirisch-rationeel denken en de symbolische taal er omheen.

In Calvinistisch-Nederlandse protestantse kringen is dit boek -- zelfs als verzameling van columns in 'NRC-Handelsblad' -- op zijn minst overgekomen als een zoveelste arrogante benadering van religie. De talrijke Entmythologisierungen die Maarten 't Hart hier ten beste geeft, tonen aan dat de auteur de Schrift als het Boek der Boeken in de taal van de Statenvertaling door en door kent en hoogacht; hij speelt voortdurend met heikele kerkelijke thema's (bv. de Triniteit). Vervolgens gaat hij in de aanval, wijst op tal van absurditeiten in het Oude en het Nieuwe Testament waaruit hij met een duivels plezier het ene na het andere vers aanhaalt en parafraserend van commentaar voorziet, of, zoals in de reekstitel aangegeven staat, vaker nog "betwist". Hij stuit naar eigen zeggen keer op keer op relevante ongerijmdheden in de bijbel, maakt brandhout van de theologische en pastorale commentaren van de dominees en komt soms toch 'windmolens' tegen, die hij dan weer gaat tegenspreken in vervolgcolumns.

De Vlaamse lezer die geen voeling heeft met de spitsvondigheden van het Calvinistische denken, zal de inhoudelijke draagwijdte van de teksten niet meteen juist kunnen inschatten, tenzij hij vertrouwd is met bijbelcitaten tegen de brede context van opvoeding en cultuur, en met het protestantgereformeerde discours. Er mag dan inhoudelijk een en ander ontgaan bij het lezen, toch blijft de literaire aanpak van Maarten 't Hart een trouw lezerspubliek aanspreken. De verzameling columns staat niet enkel borg voor literair leesplezier, ze biedt tevens ervaring aan controversieel en kritisch denken, en aan zelfontdekking van symboliek. [Frans L. Van den Brande] Verberg tekst

De titel van deze essaybundel spreekt boekdelen. Voor bijbelvaste lezers zal de titel een gruwel zijn. 'Wie God verlaat, heeft smart te vrezen', luidt immers het bijbelwoord. In de 46 - deels eerder in de NRC gepubliceerde - bijbelcolumns betwist de ex-gereformeerde auteur de bijbel en het schriftgezag. Hij noemt het bijbelgeloof 'onbedaarlijke apekool' en de bijbel 'van de eerste tot de laatste lettergreep een kolossale leugen' en 'verpletterend bedrog'. 'God bestaat niet', concludeert de auteur. De vrijmoedige bijbelexegeses van 't Hart en zijn beschrijvingen van het calvinisme ontmoeten vanwege hun controversiële aard veel kritiek. Niets is heilig voor de auteur, die de talrijke thema's van zijn schrijversschap overigens ontleent aan zijn calvinistische jeugdjaren. Voor wie de auteur en zijn werk beter wil begrijpen, bevat dit boek onmisbare informatie en anekdotiek. Wie op basis van voorinformatie weet dat hij/zij er aanstoot aan zal nemen, late het boek voor wat het is. Gebrek aan kennis van de Schrift kan 't Hart niet worden verweten. Wel dat de milde en aanstekelijke humor uit zijn romans in dit boek vrijwel ontbreekt. Onlangs verscheen een vervolg, 'De bril van God'. Pocketeditie; kleine druk. Verberg tekst