Van de Oudheid tot de Middeleeuwen en de Renaissance was er een traditie van imitatio: men volgde een groots voorbeeld na, in de hoop ooit die volmaakte stijl te beheersen. Muriel Barbery heeft een imitation van Proust nagestreefd. Een aemulatio van deze onsterfelijke grootheid is nagenoeg onmogelijk, maar De delicatesse is een boek van iemand die graag eet en die weet hoe ze dat in taal moet gieten. Het hoofdpersonage van deze roman is een fantastisch verteller, de causeur aan de feesttafel na een grandioze maaltijd, die het niet heeft over politiek of over zijn ongelooflijke avonturen, maar over gerechten, over de barok van de keuken in een taal die je laat proeven wat hij zegt. Hij is een estheet van de smaak, letterlijk: de smaak van sardines op de grill, van garnalen, van schapenvlees net op het moment dat het smelt op de tong. Hij is de meest gevreesde culinaire criticus van Frankrijk, de kenner bij uitstek van de goede smaak en hij ligt op sterven. In zijn …
Lees verder
Van de Oudheid tot de Middeleeuwen en de Renaissance was er een traditie van imitatio: men volgde een groots voorbeeld na, in de hoop ooit die volmaakte stijl te beheersen. Muriel Barbery heeft een imitation van Proust nagestreefd. Een aemulatio van deze onsterfelijke grootheid is nagenoeg onmogelijk, maar De delicatesse is een boek van iemand die graag eet en die weet hoe ze dat in taal moet gieten. Het hoofdpersonage van deze roman is een fantastisch verteller, de causeur aan de feesttafel na een grandioze maaltijd, die het niet heeft over politiek of over zijn ongelooflijke avonturen, maar over gerechten, over de barok van de keuken in een taal die je laat proeven wat hij zegt. Hij is een estheet van de smaak, letterlijk: de smaak van sardines op de grill, van garnalen, van schapenvlees net op het moment dat het smelt op de tong. Hij is de meest gevreesde culinaire criticus van Frankrijk, de kenner bij uitstek van de goede smaak en hij ligt op sterven. In zijn laatste momenten denkt hij aan de smaak die hem altijd bijgebleven is, maar die hij niet kan thuiswijzen. Hij benadert ze door terug te gaan in zijn verleden, door gerechten te herbeleven, maar wat hij zoekt, weet hij niet meer. Zijn zoektocht die hem terugvoert naar de keuken van zijn grootmoeder, naar zijn eerste glas whisky, naar de verfijning van zorgvuldig uitgekozen rauw vlees wordt afgewisseld met fragmenten die verteld worden door anderen in zijn leven. En wie verwacht had dat deze bon vivant een sympathieke, goedlachse man is, wordt onmiddellijk terechtgewezen. Hij is een schoft, een vader die zijn kinderen verwaarloosde, een echtgenoot die de grenzeloze liefde van zijn vrouw niet beantwoordt, een man zonder hart, zo lijkt het wel. Toch zijn er enkele fragmenten waarin blijkt dat deze koele kikker misschien wel een verborgen passie had, maar dat weegt niet op tegen het gebrek aan genegenheid dat zijn kinderen moesten ondervinden. Verbitterd staan zij voor zijn slaapkamerdeur en herinneren zich hoe hij hen verstootte. En toch. Zijn kat vertelt de lezer dat deze schijnbaar harteloze man affectie kon tonen. Het beeld van Venus in zijn werkkamer is misschien het meest lucide: voor zijn ogen hangt een sluier. "En die sluier, dat is zijn stugheid, die van een hartstochtelijke autocraat in de voortdurende angst dat het andere, tegenover hem, iets anders blijkt te zijn dan een voorwerp dat hij naar believen uit zijn zicht kan verwijderen, de voortdurende angst, tegelijkertijd, dat het andere geen vrijheid is die de zijne erkent.
De delicatesse van Muriel Barbery is een prachtig boek. Het toont een man die voor de buitenwereld harteloos lijkt en die in het diepst van zijn gedachten een emotioneel wezen blijkt te zijn. Hij is en blijft een onuitstaanbaar personage, maar dan wel één die van de eerste tot de laatste bladzijde boeit en de lezer charmeert. [Christophe Madelein]
Verberg tekst