Man en muis is een verhaal over een muizenplaag in het grote, dure, deftige huis van de half dove, half blinde en half kreupele, oude Oom Theodoor, die daar eenzaam, alleen en zelfstandig woont, dankzij de moderne techniek: De Apple computer, die hij bestuurt met "muis Almachtig", (de computermuis), waardoor hij al zijn dagelijkse benodigdheden thuis krijgt bezorgd. Maar "muis Almachtig" is niet de enige muis in "HET HUIS".
"Kleine grijze huismuizen woonden er, van beneden tot boven". En bruine veldmuizen van buiten kwamen er ook. Zij hadden "poortjes geknaagd in de muren, tunnels gegraven onder de vloer, roetsjbanen aangelegd naast de trappen" en dankzij de meesterlijke, levendige muizenillustraties van Fiel van der Veen woonden en wonen ze ook onder, boven en tussen de woorden. Zij leefden een vrolijk en tevreden leven tot de komst van "de Witte" daar verandering in brengt. De Witte: een spierwitte muis,"nummer tweeduizendzeuvenhonderddrie van het lab. Bijgenaamd Toetsenbill". De slimme muis, de workaholic, die zijn leven wijdt aan de wetenschap en "muis Almachtig" opdrachten geeft, waardoor "HET HUIS" gevuld wordt met allerhande muizenlekkernijen en in een welvarend muizenparadijs verandert. "Waar het leven goed was, rijk en luux, steeds rijker, steeds luxer. Steeds lekkerder, vreten en dansen en slapen, wat wil een muis nog meer. [...] Maar toch waren er muizen die meer wilden en dat ook kregen".
"Dwelm": verdovende, betoverende "Dwelm" (drugs), die dood en verderf zaait in het muizenparadijs en het muizenverhaal verandert in een 'misdaadroman' over dealen, junks, moord, gekte, anarchie en allesoverheersende hebzucht. Met de uit Brazilië afkomstige rat Belem als vuile, vunzige drugsbaron, Sjaak de veldmuis als de tot op het bot toe kwaadaardige dealer en de slimme veldmuis Wisseldink als heldhaftige redder in nood, die op zoek gaat naar zijn aan "Dwelm" verslaafde, verloren zusje Clauwnie en terzijde wordt gestaan door Trinnie, één van Wisseldinks andere zusjes, dwaas maar begiftigd met inzicht en wijsheid.
"Een leuk verhaal? Eerder vreselijk dramatisch! Met alle drugs en doden. Ik heb geen flauw idee wat voor indruk dit gaat maken op kinderen". Biegels eigen woorden over Man en muis in een interview in dagblad 'Trouw' afgelopen najaar. Wie is de recensent dan om de auteur tegen te spreken? Man en muis ís een dramatisch boek, vol verwijzingen naar harde, gruwelijke, grauwe, werkelijke waarheden. Een verhaal waarin goed en slecht strijden op leven en dood. Waarin 'Slecht', in de personages van Belem en Sjaak, in tegenstelling tot Biegel's andere verhalen, werkelijk door en door 'Slecht' is. Verdorven, bedorven, corrupt.
Maar Man en muis is ook een dierenverhaal, een lichtvoetige fabel met bijbehorende moraal, die Biegel ontleende aan 'Van den visscher en zijn vrouw'. Een sprookje uit het boek van Grimm, naast de avonturen van Jules Vernes één van Biegels favoriete boeken, dat verhaalt over de visser en diens vrouw die in een omgedraaide piespot wonen. Op een dag vangt de visser een bot, maar laat hem vrij. In ruil daarvoor mogen de visser en zijn vrouw een wens doen. De vissersvrouw verlangt luxe en haar wens wordt vervuld. Maar ze wil meer en nog meer, totdat ze God wil zijn. Dan bestraft de bot haar onstilbare honger naar rijkdom en macht: "'Ga maar heen', zei de bot, 'zij zit al weêr in haar piespot'". Dit citaat heeft Biegel, veelzeggend, voorin Man en muis geschreven. Ook de hebzuchtige, inhalige muizen in "HET HUIS", komen er bekaaid vanaf. Door het technische vooruitgangsgeloof van Toetsenbill, "de Grote Witte Wijze", vergaat uiteindelijk het welvarende, maar bedorven, muizenparadijs. Met man en muis. "Tot de grond toe".
Man en muis gaat niet alleen over goed versus kwaad, muis als mens en hoe begeerte tot (geestelijke) armoe leidt. Het is ook een verhaal over durf, de wijze dwaas, aardsheid, sterfelijkheid, moeder en zonenliefde, en eerste verliefdheid. Biegel verstrengelt al deze verhaallijnen tot één gek muizenavontuur, waarin de moraal als een dun kleurig lintje doorheen gevlochten is. Zonder te 'spreken' op prekerige toon. In tegendeel.
Zoals in bijna al zijn boeken, speelt Biegel een talig spel, met veel alliteratie en zelfverzonnen, nonsenswoorden, waardoor het grimmige boek net zo luchthartig en humorvol klinkt als het pianospel dat de grijzen, die "piepend en miepend" dooreen krioelden, ten gehore brengen: "'Wij springen op die dingen tot ze klingen; van de zwarte op de witte dat geen muis kan blijven zitten'. Er werd allerwildst op gedanst daar, springend en knikkend en buigend en zwikkend".
Taalgebruik en humor maken van Man en muis een onvervalst 'Biegelboek'. Een opzichzelfstaand, mooi avontuur. Zo'n verhaal waarbij je na afloop een "brokje" wegslikt en waarmee Biegel wederom het hart van zijn lezers weet "op te winden". [Mirjam Noorduijn] Verberg tekst

In het huis van oom Theodoor wonen, zonder dat hij het weet, honderden grijze muizen. Ze leiden dankzij zijn computer een luxe leventje: ze bestellen on line alles wat ze nodig hebben. Maar dan komt de rat Belem. Hij verkoopt Dwelm: levensgevaarlijke, verslavende kruiden die een muis heerlijk doen dromen. Fabel waarin parallellen worden getrokken met de hedendaagse maatschappij. Zo wordt niet alleen drugsverslaving behandeld, maar ook de tegenstelling tussen arm en rijk (grijze huismuizen en bruine plattelandsmuizen) en de bedenkelijke zegeningen van de wetenschap (uitvindingen van een geniale, witte laboratoriummuis). Op fantasierijke, soms schrijnende, vaak humoristische wijze wordt de lezer een spiegel voorgehouden. Zoals het hoort heeft deze fabel ook een moraal: het harde plattelandsleven is toch beter dan het decadente, schijnbaar plezierige leven in de moderne maatschappij. Zowel een spannend (voorlees)verhaal voor een jong publiek als een prachtige fabel voor oudere lezers. Rijkelijk geïllustreerd met schitterende, gedetailleerde pentekeningen vol karaktervolle muizen. Vanaf ca. 11 jaar. Verberg tekst