Ooit werd de Antwerpse schrijver Paul Mennes (°1967) op het schild gehesen als boegbeeld van een nieuwe schrijversgeneratie. Eigentijds proza met een portie nihilisme, met personages die hun kicks zochten in drugs en feestjes en waarin hij voorzichtig de consumptiecultuur in haar hemd zette. Maar de voortrekkersrol van Generatie X lag Mennes niet echt. Al vatte hij dan met Tox, Web en Soap samplend de tijdgeest bij de kladden, hij moest zich tevredenstellen met een slinkend clubje trouwe volgers. Om in 2010 met Het konijn op de maan een opgemerkte comeback te maken. In deze innemende roman over een onvermijdelijke cultuurclash, een liefdeshistorie tegen het decor van een vervreemdend Japan, toonde Mennes zijn onderbenutte talent.

Vier jaar later pas is Mennes terug met een kleinschalige roman waarin Andy Warhol de lakens uitdeelt. De baseline is klip-en-klaar: "In de toekomst zal iedereen 15 minuten wereldberoemd zijn. Dat wist Andy toen al. Andy was heel slim." Maar hoe ga je om met vluchtige roem? En aan welke inflatie is ze onderhevig in het Lady Gaga-en-Miley Cyrustijdperk? Opnieuw gaat Mennes spitsvondig aan de slag met de tekenen des tijds en toont hij de gevolgen van een doorgedreven celebrityfascinatie.

Intriges in The Factory

Hoofdpersoon in Niets bijzonders is een twijfelzieke Belgische schrijver die een uitnodiging krijgt om twee maanden aan zijn nieuwe roman te werken in het Amerikaanse Pittsburgh. Kasper Lazarus is een eenzaat. En dat wil hij het liefst zo houden: "Je kunt een boek van de allereerste versie tot het definitieve product in elkaar draaien zonder menselijk contact. Dat is wat mij aan het beroep van schrijver bevalt. Ik ben een fervent voorstander van alles wat menselijke interactie overbodig maakt."

Maar zijn boek vordert voor geen meter. Schrappen ligt hem beter dan schrijven. Zijn uitgever Vic - knipoog van Mennes naar de echte Vic van de Reyt - troost hem door te zeggen dat hij "een spiegel van de hedendaagse samenleving" is.

Dolend door Pittsburgh trekt Kasper concentrische cirkels rond het leven van Warhol. En belandt hij uiteraard in het Warholmuseum. "Het was alsof ik op een feestje was met vrienden die ik al jaren niet meer gezien had." In Pittsburgh dwaalt bovendien een man rond die met veel verve beweert Andy Warhol te zijn en hem griezelig accuraat incarneert. Hij spreekt even machinaal en nietszeggend als de popartkunstenaar zelf.

Het boek wordt verder doorspekt met getuigenissen van figuren uit de Warholentourage zoals Freddy Herko, Ondine, Nico of Edie Sedgwick, die het relaas van hun eigen dood overdoen en de intriges in The Factory blootleggen. Was Andy hun vaderfiguur? Mennes speelt intussen ook behendig met de heersende zombiehype. Of is deze hele roman "een flashmob van dood vlees", met dat magnetisch veld rond dode bekendheden? Zelfs The Joker steekt de neus aan het venster, tenslotte is Pittsburgh de plek waar de eerste Batman-film werd opgenomen.

Niets bijzonders zit tjokvol intrigerende zinnetjes waarmee Mennes een hele wereld van luchtledigheid oproept. "Er zullen altijd idioten zijn die meer aandacht nodig hebben dan andere idioten" is er zo een. Of zoals een personage verzucht: "Beter noemenswaardig in de hel dan een nulliteit in het vagevuur." Mennes samplet er opnieuw flink op los, met zelfs ingewerkte Facebookdiscussies. Modieus mag het zijn. Maar zijn roman maakt enigszins slagzij door een al te gratuite structuur. Daardoor blijf je op je honger zitten. Het is net alsof je een verzameling losse koordjes aan elkaar moet knopen. Toch is Niets bijzonders een aangename en schrandere leestrip door Warholland, waarbij flink is geput uit het overvloedige biografische materiaal. Maar dreigt Mennes' opzet niet al te vervagen tijdens de lectuur? Vijftien minuten beroemdheid vasthouden, het is geen sinecure.

Verberg tekst

Ooit werd de Antwerpse schrijver Paul Mennes (°1967) op het schild gehesen als boegbeeld van een nieuwe schrijversgeneratie. Eigentijds proza met een portie nihilisme, met personages die hun kicks zochten in drugs en feestjes en waarin hij voorzichtig de consumptiecultuur in haar hemd zette. Maar de voortrekkersrol van Generatie X lag Mennes niet echt. Al vatte hij dan met Tox, Web en Soap samplend de tijdgeest bij de kladden, hij moest zich tevredenstellen met een slinkend clubje trouwe volgers. Om in 2010 met Het konijn op de maan een opgemerkte comeback te maken. In deze innemende roman over een onvermijdelijke cultuurclash, een liefdeshistorie tegen het decor van een vervreemdend Japan, toonde Mennes zijn onderbenutte talent.

Vier jaar later pas is Mennes terug met een kleinschalige roman waarin Andy Warhol de lakens uitdeelt. De baseline is klip-en-klaar: "In de toekomst zal iedereen 15 minuten wereldberoemd zijn. Dat wist Andy toen al. Andy was heel slim." Maar hoe ga je om met vluchtige roem? En aan welke inflatie is ze onderhevig in het Lady Gaga-en-Miley Cyrustijdperk? Opnieuw gaat Mennes spitsvondig aan de slag met de tekenen des tijds en toont hij de gevolgen van een doorgedreven celebrityfascinatie.

Intriges in The Factory

Hoofdpersoon in Niets bijzonders is een twijfelzieke Belgische schrijver die een uitnodiging krijgt om twee maanden aan zijn nieuwe roman te werken in het Amerikaanse Pittsburgh. Kasper Lazarus is een eenzaat. En dat wil hij het liefst zo houden: "Je kunt een boek van de allereerste versie tot het definitieve product in elkaar draaien zonder menselijk contact. Dat is wat mij aan het beroep van schrijver bevalt. Ik ben een fervent voorstander van alles wat menselijke interactie overbodig maakt."

Maar zijn boek vordert voor geen meter. Schrappen ligt hem beter dan schrijven. Zijn uitgever Vic - knipoog van Mennes naar de echte Vic van de Reyt - troost hem door te zeggen dat hij "een spiegel van de hedendaagse samenleving" is.

Dolend door Pittsburgh trekt Kasper concentrische cirkels rond het leven van Warhol. En belandt hij uiteraard in het Warholmuseum. "Het was alsof ik op een feestje was met vrienden die ik al jaren niet meer gezien had." In Pittsburgh dwaalt bovendien een man rond die met veel verve beweert Andy Warhol te zijn en hem griezelig accuraat incarneert. Hij spreekt even machinaal en nietszeggend als de popartkunstenaar zelf.

Het boek wordt verder doorspekt met getuigenissen van figuren uit de Warholentourage zoals Freddy Herko, Ondine, Nico of Edie Sedgwick, die het relaas van hun eigen dood overdoen en de intriges in The Factory blootleggen. Was Andy hun vaderfiguur? Mennes speelt intussen ook behendig met de heersende zombiehype. Of is deze hele roman "een flashmob van dood vlees", met dat magnetisch veld rond dode bekendheden? Zelfs The Joker steekt de neus aan het venster, tenslotte is Pittsburgh de plek waar de eerste Batman-film werd opgenomen.

Niets bijzonders zit tjokvol intrigerende zinnetjes waarmee Mennes een hele wereld van luchtledigheid oproept. "Er zullen altijd idioten zijn die meer aandacht nodig hebben dan andere idioten" is er zo een. Of zoals een personage verzucht: "Beter noemenswaardig in de hel dan een nulliteit in het vagevuur." Mennes samplet er opnieuw flink op los, met zelfs ingewerkte Facebookdiscussies. Modieus mag het zijn. Maar zijn roman maakt enigszins slagzij door een al te gratuite structuur. Daardoor blijf je op je honger zitten. Het is net alsof je een verzameling losse koordjes aan elkaar moet knopen. Toch is Niets bijzonders een aangename en schrandere leestrip door Warholland, waarbij flink is geput uit het overvloedige biografische materiaal. Maar dreigt Mennes' opzet niet al te vervagen tijdens de lectuur? Vijftien minuten beroemdheid vasthouden, het is geen sinecure.

Roderik Six interviewt Paul Mennes (Niets bijzonders) en Herman Brusselmans (Zeik) tijdens een duoboekpresentatie op het Antwerpse Eilandfestival. De Letterenboot, zondag 14/9 om 17 uur.

Paul Mennes, Niets bijzonders, Nijgh & Van Ditmar, 144 p., 17,50 euro.

DIRK LEYMAN ■

Verberg tekst

N iets bijzonders: het is een titel die om een sarcastische reactie sméékt. Het is immers lang geleden dat Paul Mennes nog eens iets bijzonders schreef. Begonnen als een Vlaams Douglas Coupland-derivaat, schreef hij metPoes poes poes (2001) zijn beste boek. Daarna was de rek eruit. Nu en dan verscheen er nog eens een vergeetbaar romannetje. Wat mij bijbleef van Mennes' werk wasOedipus in Zonnedorp, een onwaarschijnlijke grappige, freudiaanse interpretatie van het Jommeke-albumDe koningin van Onderland (in het boekjeGeheimzinnige sterren uit 1996).

Maar kijk, metNiets bijzonders heeft Mennes zich... heruitgevonden? Nee, eerder gerevitaliseerd: de componenten van zijn werk blijven dezelfde, maar het heeft in geen tien jaar zo fris geoogd.

De titel is een citaat van Andy Warhol: ' The great unfulfilled ambition of my life: my own regular TV show. I'm going to call it Nothing Special.' Ook andere zinnen en stopwoordjes van Warhol figureren in de roman. 'Wauw. Geweldig.' 'Echt waar? Wauw.'

Reden: in de eerste regels van het boek komt Warhol weer tot leven. Hij heeft de leeftijd die hij had bij zijn dood, en herkent zijn omgeving als de stad waarin hij opgroeide: Pittsburgh. Hij kijkt verbaasd om zich heen. Een vrouw op straat 'houdt iets tegen haar oor. Ik denk dat het een walkman is'. Op de cover van een tijdschrift ziet hij een 'vrouw met een heel grote neus. "Lady Gaga" staat er boven haar gezicht. Dat klinkt als iemand uit de Factory. Zijn ze nog altijd bezig met die onzin?'

Dat er een Warhol door de straten van Pittsburgh loopt, verbaast niemand: men is daar gewend aan imitators. Toch verzeilt Andy in een instelling voor geesteszieken.

Tegelijk arriveert in Pittsburgh de schrijver Kasper Lazarus, voor een verblijf als writer in residence. Na een paar dagen heeft hij al een routine: ''s Morgens schreef ik, 's middags wiste ik bijna alles wat ik geschreven had en in de namiddag ging ik naar buiten om te wandelen of boodschappen te doen.' Hij bezoekt meermaals het Andy Warhol-museum en loopt zonder het te beseffen de echte Warhol tegen het lijf. 'Daarna ging ik voor het raam staan. De wereld bewoog. Hij draaide. Hij draaide niet om mij.' De depressie druipt van 'm af.

Web

Qua verhaal heeftNiets bijzonders niet veel om het lijf. Aan het eind gaat de schrijver onverrichter zake weer naar huis, terwijl zombie-Warhol... tja, wat gebeurt er eigenlijk met hem? Op een bepaald moment stopt Mennes gewoon met hem te vermelden, en dat is dat. Maar dat is niet erg. Mennes heeft een web van culturele verwijzingen gesponnen: van Andy Warhol en zijn Factory naar Facebook, van de on-dode Andy naarThe walking dead, van Pittsburgh naar George A. Romero, de vader van de zombiefilm.

Het web komt tot stand in hoofdstukken met telkens andere manieren van vertellen. Warhol vertelt zijn belevenissen in het heden in de ik-vorm. Kasper Lazarus vertelt over zijn verblijf. In een rapport voor Allegheny General Hospital analyseert dokter Paul Morgenstern de patiënt 'Andy'. Hoewel ze niet letterlijk tot leven komen, blikken de overleden kunstenaars en weirdo's van Warhols Factory terug op hun levens, in toneelmonoloog-achtige hoofdstukken.

Behalve monologen vinden we in dit boek ook een transcriptie van een intakegesprek, één scène is uitgeschreven in filmscriptvorm en overleden beroemdheden praten met elkaar in de Facebook-groep 'The Talking Dead', wat dus Facebook-proza oplevert: 'Vind ik leuk - Reageren'. Die stilistische variatie is niet nieuw binnen Mennes' oeuvre, maar hij maakt er hier goed gebruik van.

Soap

De waarde vanNiets bijzonders zit in twee dingen. Ten eerste heeft Mennes in Andy Warhol zijn meest wezenlijke personage gevonden. Het vroege werk van Paul Mennes dreef op kolder en een simpele tegenstelling: enerzijds de afgestompte, volstrekt illusie- en gevoelloze personages, en anderzijds zo schokkend mogelijke ideeën om de gevoelens van de lezer te raken. Weinig van die personages bleven bij, maar wie kan afstomping en gevoelloosheid beter verbeelden dan Andy Warhol? Het levensgevoel van Mennes' werk past Warhol als gegoten. En vice versa.

En ten tweede isNiets bijzonders niet helemaal vrij van gevoel. Met name in de Kasper Lazarus-hoofdstukken laat Mennes zich van zijn zwartgalligste kant zien. In een interview vermeldde Mennes een scheiding; het is verleidelijk om die privé-omstandigheden te betrekken op de depressieve Lazarus.

Niets bijzonders combineert sad, silly, snijdend en satirisch, en de mix zit precies goed. Ik zou dit boek een extra ster gegeven hebben, als de auteur aan de verleiding had kunnen weerstaan om er nog gauw een seriemoordenaar in te gooien. Overbodig, en een terugkeer naar het flauwste uit zijn vroege werk. Die seriemoordenaar terzijde isNiets bijzonders de beste Mennes sindsPoes poes poes.

PAUL MENNES

Niets bijzonders.

Nijgh & Van Ditmar, 138 blz., 17,50 ? (e-boek 13,99 ?).

De auteur: Vlaamse auteur (1967) die in 1994 debuteerde metTox. Daarna volgden romans alsSoap,Poes poes poes enHet konijn op de maan.

Het boek: Warhol komt opnieuw tot leven.

ONS OORDEEL: een goede mix van sad, silly, snijdend en satirisch.

¨¨¨¨è

Mark Cloostermans ■

Verberg tekst

In deze dunne experimentele roman van de Vlaamse schrijver (1967) gaat zijn alter ego Kasper Lazarus een tijdje in Pittsburgh wonen in een poging daar tot schrijven te komen, maar wanneer het werk niet vlot gaat hij door de stad zwerven. Daar komt hij onder andere iemand tegen die beweert ‘de dode Andy Warhol’ te zijn, de beroemde conceptuele kunstenaar (1928) die in 1987 overleed maar die in dit boek nog altijd door de stad dwaalt waar ook zijn familie woont en het aan hem gewijde museum staat. Daarnaast wordt het boek ook nog bevolkt door een aantal van Warhols (eveneens dode) ‘supersterren’, de mensen die alleen maar beroemd waren omdat ze ervoor zorgden dat ze gezien werden en die zo het levende bewijs vormden van Warhols stelling dat in de toekomst iedereen vijftien minuten lang beroemd zal zijn. Een merkwaardig boek dat regelmatig van stijl wisselt (proza, Facebook-gesprek, klinisch verslag uit een ziekenhuis, filmscenario) en dat interessante passages en ideeën bevat zonder dat er een samenvattend motief of overkoepelend thema uit lijkt te spreken. Verberg tekst