De naweeën van 1914-1918. Hoe twee zwaar gehavende overlevenden uit de loopgraven wraak nemen door een spectaculaire oplichting op touw te zetten.

Frankrijk brengt hulde aan de gesneuvelden en laat de overlevenden aan hun lot over. Albert, voor de oorlog een eenvoudige en verlegen bediende, en Edouard, voorheen een flamboyante kunstenaar en nu voor het leven verminkt, verzinnen een riskante zwendel in grafmonumenten, die het land in rep en roer zal brengen.

Ook nemen ze subtiel wraak op de cynische officier Henri d'Aulnay-Pradelle, die alles en iedereen opoffert aan zijn grenzeloze ambitie en er ook aan ten onder zal gaan.

Deze pageturner, bekroond met de Prix Goncourt 2013, verschafte Pierre Lemaitre, tot dan toe thrillerauteur, brede erkenning bij pers en publiek.

Pierre Lemaitre, Tot ziens daarboven, Xander, 479 p., 22,50 euro.

Michel Kemp, Boekhandel Corman, Oostende, confituurboekhandels.be

RV ■

ROMAN - Een Prix Goncourt die nog deining veroorzaakt buiten de Franse landsgrenzen? Het moet geleden zijn van 2010, toen Michel Houellebecq Frankrijks belangrijkste literatuurprijs inpalmde met La carte et le territoire. Toch heeft de Goncourt lang niet zo'n impact meer als pakweg de Britse Booker Prize. Zo ging Pierre Lemaîtres triomf in 2013 met Au revoir là-haut bij ons haast onopgemerkt voorbij. Ten onrechte. Gelukkig viste de jonge uitgever Xander de roman van Lemaître alsnog op voor een Nederlandse vertaling.

De keuze voor Lemaîtres WOI-roman wekte weerstand in Frankrijk. Opteerde de jury niet voor een al te 'populair' boek? Toch zal vriend en vijand het grif moeten toegeven: Lemaître leverde een pageturner van formaat af. Dat hij zijn sporen verdiende als begaafd thrillerschrijver schemert voortdurend door de pagina's, zonder dat hij een verhaal van dertien in een dozijn serveert.

Lemaître richt het spotlicht op de lost generation van oud-militairen, die via schimmige praktijken en snel geldgewin een uitweg zoeken voor de trauma's in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog.

Lemaître weet als door de wol geverfd vakman zijn roman een helse vaart mee te geven, maar rakelt intussen ook een aantal pertinente kwesties op. 'Het schandaal van de militaire opgravingen' uit 1922 diende hem mee tot inspiratie. Aan lange beschrijvingen of uitweidingen heeft hij evenwel een broertje dood, de klemtoon ligt op de actie, uitmondend in een enerverende ontknoping. Het is geen al te opbeurend beeld dat Lemaître ophangt van het naoorlogse Frankrijk en literair zal dit boek misschien geen kwarteeuw in de annalen blijven. Maar wie Tot ziens daarboven eenmaal openslaat, zal het moeilijk kunnen wegleggen.

Pierre Lemaître, Tot ziens, daarboven, Xander Uitgevers, 479 p., 22,50 euro. Vertaling: Liesbeth van Nes.

DIRK LEYMAN ■

Verberg tekst

Albert en Édouard zijn twee soldaten die na de wapenstilstand van 1918 vanuit de loopgraven weer de Franse maatschappij in moeten. Maar de onderste helft van het gezicht van Édouard is een gapende wonde en bovendien moeten ze allebei oppassen dat ze niet in handen vallen van hun gewetenloze en wraakzuchtige commandant D'Aulnay-Pradelle. Terwijl de twee vrienden vanaf hun onderduikadres in hun levensonderhoud proberen te voorzien, verzint Édouard een oplichterstruc die hen in één klap rijk kan maken, maar bij de uitvoering daarvan worden ze onverwachts opnieuw met Pradelle geconfronteerd. Prachtige roman, gedeeltelijk over de nadagen van de Eerste Wereldoorlog, gedeeltelijk een grimmige schelmenroman, gedeeltelijk een somber portret van een samenleving die uit een diep dal probeert te klimmen maar daar door alomtegenwoordige corruptie niet echt in slaagt. Op alle niveaus zeer geslaagd en aangrijpend. Winnaar van de belangrijkste Franse literaire prijs, de Prix Goncourt (in 2013); zeer goed geschreven met een lach en een traan soms in een en dezelfde zin en ook uitstekend vertaald. Verberg tekst