Enkele jaren geleden maakten de Ierse schrijfster Lorraine Francis en de Belgische illustrator Pieter Gaudesaboos samen het experimentele Mannetje Koek schrijft een boek, ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van uitgeverij Lannoo. Bij dat grote boek hoorde een kartonnen, koekvormig boekje voor peuters en kleuters. Rond het kleine koekje is nu een reeks gemaakt, opnieuw in koekvorm. Martha is de meest geslaagde titel.

Het titelpersonage is een bejaarde champignon. Op de kaft staat Martha afgebeeld met een looprekje, dat samen met haar grote bril en verschrompelde lipjes haar hoge leeftijd verraadt. Het boek begint met Martha's dood. Haar vrienden staan verzameld bij haar graf. Wanneer ze samen haar huis opruimen, halen ze herinneringen op aan hun overleden vriendin.

Mannetje Koek wil graag haar kookboek bijhouden. Het doet hem denken aan de keer dat hij ziek was en Martha kippennoedelsoep voor hem maakte. Blokje ijs wil graag de koelkast van Martha, want die herinnert hem eraan dat hij ooit in haar tuin vastgeraakte. Zij gaf hem verkoeling met water en zelfgemaakte ijsjes.

Je begrijpt al snel waarom Martha zo geliefd was onder haar vrienden. Ze was een bijzonder krasse en attente champignon. De verbeeldingskracht van Pieter Gaudesaboos kent geen grenzen wanneer hij haar karakter schetst. Zo beeldt hij Martha af met een elektrische gitaar, met een Afrikaans masker en racend op een scooter. Zijn oog voor detail verleent ook andere absurde personages, zoals een schaal met erwtjes, een blind zachtgekookt eitje en een stoer suikerklontje, een perfect geloofwaardige persoonlijkheid.

Ook wie Martha niet gekend heeft, kan bij het boek nostalgisch worden, doorde leuke, oude details die Gaudesaboos in de prenten verwerkt. Waar kom je tegenwoordig nog een melodica tegen, bijvoorbeeld, of een radio-cassettespeler met een antenne van een halve meter lang? De beelden zijn met de computer gegenereerd, maar doen nergens kil of kunstmatig aan. De houterigheid past bij de figuren en in hun gezichten ligt veel expressie.

Door de absurde, grappige details is dit een perfect boek om dood en gemis bespreekbaar te maken met kleuters. Het verdriet wordt niet uit de weg gegaan, maar het wordt afgewisseld met mooie herinneringen en leidt tot een hoopvol einde. Daardoor blijft vooral de vreugde om het leven en de vriendschap hangen.

Verberg tekst

Martha de champignon trad al eventjes op in het eerste deeltje van Mannetje Koek schrijft een boek, wanneer ze samen met meneer Ei probeerde hun vrienden uit de kauwgomballenbel te redden. In dit tweede deel staat ze centraal, ook al is ze er niet meer.
‘Toen Martha stierf, waren haar vrienden heel verdrietig.’ Met deze zin opent het verhaal. Martha’s vrienden ruimen haar huis op en daarbij vinden ze allerlei voor hen bijzondere dingen. Mannetje Koek vindt het kookboek met het recept van kippennoedelsoep, de soep waarmee ze hem ooit verwende toen hij ziek was. Hij neemt het boek mee, als een dierbare herinnering. Blokje IJs wil de ijskast en vertelt hoe Martha hem daarmee redde op de allerwarmste dag van het jaar. Opa Waterman neemt de toverdoos mee, sheriff Suikerklont een Afrikaans masker (ook al maakt het hem een beetje bang) en een van de wortelbroertjes een mondharmonica. Door de verhalen van haar vrienden wordt duidelijk wat een fantastisch iemand Martha wel was, altijd in de weer om anderen te helpen, te steunen of op te vrolijken.
Het allervrolijkste moment komt met het feest voor de honderdste verjaardag van Mannetje Koek. Gaudesaboos beeldt dat feest uit op een dubbele pagina met alle musicerende vrienden samen en tussen en rond hen een wervelwind van kleurrijke confetti en heerlijke hapjes. De boeken over Mannetje Koek steken overigens vol lekkers: koek, chocolade, ijsjes en snoep. Ze bepalen voor een groot deel de aantrekkingskracht ervan. Op het feest zie je ook de blauwe vleugelpiano uit het vorige boek: met de computertechniek is het natuurlijk heel eenvoudig om zo’n voorwerp te recupereren. Dat geldt ook voor andere personages en voorwerpen die in een bonte mengeling over de pagina’s lijken te huppelen. Er valt van alles te ontdekken op de prenten, ook heel wat voorwerpen van vroeger, die bij kinderen vragen kunnen uitlokken aan de volwassen voorlezers.
Het verhaal zelf is heel eenvoudig, maar krijgt toch hier en daar wat extra kleur door een neologisme als ‘fladderzwermen vogels’ of een poëtische zin als ‘De tijd verstreek en het leven ging voort. Maar soms misten ze Martha zo hard dat ze ervan moesten huilen. Als ze naar haar huis gingen, leek het daar triest en leeg. Alsof het huis Martha miste.’ Haar vrienden nemen het besluit om haar huis op te vrolijken tot een vogeltjeshuis. Op de twee laatste tekeningen kun je de metamorfose zien. En als je goed kijkt, zie je zoals op alle illustraties van Gaudesaboos allerlei extra details, zoals de kruin van de boom die met enkele vogeltjes op een gezicht lijkt. Die slotillustraties, die de kijker uitnodigen om intens te kijken en te vergelijken, vormen een mooi orgelpunt voor een warm boek over vriendschap, afscheid nemen en de kracht van herinneringen. [Jan Van Coillie] Verberg tekst

Dit nieuwste boek over de vrienden van Mannetje Koek gaat over Martha. Zij is pas gestorven. Iedereen hield van Martha en heeft zijn eigen herinneringen, en wil graag iets tastbaars overhouden om aan haar terug te denken. Terwijl de vrienden haar huis opruimen, neemt de ene de koelkast mee, de andere haar kookboek en een derde een eng Afrikaans masker waarmee Martha hem van de hik afhielp. Het huis wordt leger. Daar worden ze verdrietig van. Dus vrolijken ze samen het huis weer op. Een herkenbaar verhaal over gemis. De personages zijn een koekje, een ijsblokje en een suikerklontje. Deze aparte keuze, gecombineerd met het gebruik van digitale illustraties in een veelheid van sobere, goed gecombineerde kleuren, creëert wat afstand. De gedetailleerde tekeningen zijn paginagroot met een witte achtergrond waarop de tekst goed te lezen is. Het einde had meer aandacht verdiend. De illustrator is een vakman die opnieuw een fraai boek aflevert. Toch kijken we uit naar vernieuwing in zijn werk. De auteur is bibliothecaresse in Ierland en schreef ook de andere drie boeken over Mannetje Koek. Net als ‘De Kauwgomballenbel’* is ook deze uitgave opvallend uitgesneden in de vorm van een koekje. Vanaf ca. 4 jaar. Verberg tekst

'Mannetje Koek schrijft een boek' kent nu zijn vervolg in een reeks boekjes met hardkartonnen kaft waarbij telkens een ander personage de hoofdrol speelt.
Martha is overleden en haar vrienden zijn heel verdrietig. Samen ruimen ze haar huisje op. Eén voor één vinden ze iets heel bijzonders dat speciale herinneringen oproept. Mannetje Koek vindt haar kookboek met een recept voor kippennoedelsoep, Blokje IJs wil haar koelkast wel en Opa Waterman haar toverdoos. Zo denken ze terug aan Martha en soms moeten ze een beetje huilen omdat ze er niet meer is. Haar huis is wel heel erg leeg. Zouden ze dat niet een beetje kunnen opvrolijken?
Een herkenbaar en toch origineel verhaal over sterven, verdriet en mooie herinneringen. Ondanks het thema is het verhaal helemaal niet zwaar beladen. Opnieuw een bijzonder aantrekkelijk boekje in koekvorm. Enkel de kaft is gekartonneerd; binnenin zitten stevige bladzijden. Schitterend geïllustreerd met speelse figuurtjes tegen een witte achtergrond en met oog voor detail. Tekst met veel herhaling waardoor kleine kinderen heel snel mee zijn.
 
Verberg tekst