E en heel leven van Robert Seethaler is een gigantische hit in Duitsland en Oostenrijk. Het achterplat van het boek zet het stevig in de verf: 'Sinds verschijnen staat de roman onafgebroken in de bestsellerlijsten en Robert Seethaler werd door de Duitse boekhandel verkozen tot auteur van het jaar', met als toemaat een citaat uit Die Literarische Welt, die dit boek 'het fijnzinnige, elegante lied van een vol mensenleven' vindt.

'Vol' kun je het leven van de boerenknecht Andreas Egger niet noemen. Hij groeit op in het prille begin van de vorige eeuw en sterft ruim zeventig jaar later. Dat is het zowat. Het bergdal waar hij woont, komt hij praktisch van zijn hele leven niet uit.

Toch brengt dit boek een snaar aan het trillen bij meer dan 160.000 lezers in het Duitse taalgebied. Een proeve tot verklaring: dit is een heimatroman zoals hij altijd geschreven zou moeten worden. Zonder schadelijke suikers.

Is er sprake van een hardvochtige opvoeding? Jazeker, de boer bij wie Egger als kleine jongen inwoont, ranselt hem geregeld af. Melk gemorst, een koe verdwaald, een 'verhakkeld avondgebed', en hij krijgt op zijn blote kont met een twijg.

Is de natuur weids en overweldigend? Dat is ze, en ze lijkt wel te leven. De natuurelementen fezelen en zuchten, de grond rilt, de mist dwaalt rond. De bergen schitteren als porselein. Het is dikwijls ijzig koud in dit boek.

Wordt de hoofdpersoon zo geslagen door het Lot dat zijn oren tuiten? Ik zou het geloven. Slechts één keer kent hij de roes van de liefde en het vooruitzicht op een gezin, maar lang mag dat geluk niet duren. Een sneeuwlawine vaagt zijn hele hebben en houden van de bergflank. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwijnt hij weg in een Russisch kamp.

Kabelbaan

Is Andreas Egger eenvoudig en rechtschapen? De man is niet belust op macht of seks of kennis. Hij doet niemand kwaad en probeert zich staande te houden. Ja, dus. Dit is een boek over het leven zoals velen in het verleden het hebben beleefd.

Seethalers taal laat je daar op wonderbaarlijke wijze deel aan hebben. Hij vertelt de gebeurtenissen zoals Egger ze ervaart, in termen van geuren en beelden en Mariabeelden en stallen en beesten en weersomstandigheden. Eggers leefwereld dus, maar zo geformuleerd, dat het verhaal een poëtische glans krijgt.

Is de onderstroom van het verhaal de komst van de moderniteit? Het landleven als tegenpool van de metropool, dat is de spil van alle heimatkunst, inbegrepen zoete nostalgieschilderijtjes en tirolerfilms. In Een heel leven komt de vooruitgang binnen met de aanleg van een kabelbaan. Die zorgt voor ontsluiting en tewerkstelling, ook voor Egger. Aan het slot van het boek is het inwoneraantal van het dorp verdrievoudigd, de toeristen zorgen voor een bloeiend hotelwezen.

Cruciaal is de scène waarin de intussen bejaarde Egger een kijkje gaat nemen buiten de vallei, zomaar, omdat het kan. (Tot dan heeft hij de streek maar één keer verlaten, namelijk toen het oorlog was.) Hij stapt op een lijnbus en vertrekt. Maar hij kan de vrijheid niet aan. Bij het eindstation van de buslijn 'keek hij naar de grond en durfde niet van zijn plaats te komen'.

Seethaler schrijft elegant en beeldend. Door die stilistische vaardigheid zou je haast gaan denken dat hier een verdwenen wereld wordt beweend. Maar als je nog eens leest, besef je dat de oude tijd helemaal niet zo goed en zoet was. Seethaler toont hem even meedogenloos als hij waarschijnlijk geweest is. Het is dikwijls ijzig koud in dit boek.

ROBERT SEETHALER

Een heel leven.

Vertaald door Liesbeth van Nes, De Bezige Bij, 157 blz., 17,90 euro (e-boek 12,99 euro). Oorspronkelijke titel: 'Ein ganzes Leben'.

De auteur: Oostenrijker die ook scenario's schrijft en acteert. Verdeelt zijn tijd tussen Wenen en Berlijn.

Het boek: een succes in het Duitse taalgebied. Het leven van de boerenknecht Andreas Egger.

ONS OORDEEL: elegant en beeldend geschreven, een heimatroman zonder schadelijke suikers.

FILIP HUYSEGEMS ■

Verberg tekst

Beschrijving van het leven van A. Egger, die als vierjarige als pleegkind bij zijn oom op de boerderij komt. Hij moet veel werken en wordt zelfs kreupel geslagen. Het hele leven van deze man die eenvoudig leeft, veel werkt, de liefde vindt en ook weer verliest, passeert de revue. Daarnaast wordt verteld over de vooruitgang en de veranderingen in het leven van alledag. De Oostenrijkse auteur R. Seethaler (1966) weet in een betrekkelijk korte roman een heel leven samen te vatten en te presenteren op een bijzonder indrukwekkende manier. Hij weet de lezer te boeien met zijn rake beschrijvingen van situaties en van mensen. Altijd straalt er een zeker begrip, ook voor de hardvochtigste personages, uit de zinnen, omdat het leven vroeger was zoals het was en er pas vanaf de jaren dertig iets begint te veranderen, qua denken, techniek en mentaliteit. De schrijfstijl is ingetogen en eenvoudig. Deze roman, in een uitstekende vertaling zal grote groepen lezers aanspreken vanwege de literaire en inhoudelijke kwaliteiten. Verberg tekst