Stephen Fry is bij ons vooral bekend als de acteur uit de tv-serie 'Blackadder' en de films 'Wilde' en 'The discovery of heaven'. Hij is ook de auteur van een zestal boeken. Zijn roman Speelbal begint in 1980. Ned Maddstone is een knappe, sportieve, intelligente student met een aardig vriendinnetje, Portia. Kortom: dit is een jongen die afgunst opwekt. Twee van zijn schoolkameraden, Ashley Barson-Garland en Rufus Cade, spannen samen met Portia's Amerikaanse neef Gordon om Ned een poets te bakken. Ze stoppen drugs in zijn jaszak en tippen de politie. Het grapje loopt uit de hand wanneer een speurder niet enkel de drugs vindt maar ook een brief van een lid van Sinn Fein, gericht aan zijn eigen moeder. Ned had zijn zeilinstructeur op zijn sterfbed de belofte gedaan die brief te bezorgen zonder te weten wat erin stond. De speurder ziet maar één oplossing: Ned moet verdwijnen. Hij wordt naar een psychiatrische horrorkliniek op een eiland in het Kattegat gebracht. In het tweede deel van zijn roman beschrijft Stephen Fry de vriendschap die daar ontstaat tussen Ned en Babe. Een tiental jaren later weet Ned, met de hulp van die vriend, op een morbide wijze te ontsnappen. In het derde deel van het boek begint eindelijk de wraaktragedie waar de titel naar verwijst. Ned zal van identiteit veranderen, rijk worden als eigenaar van een dotcombedrijf, terugkeren naar Engeland en al diegenen die hem onrecht hebben aangedaan op ingenieuze wijze ombrengen.

Speelbal is een door en door Engelse roman, waarin de klasseverschillen en de tegenstellingen tussen Labour en Conservative een belangrijke rol spelen. Politieke kwesties zoals Noord-Ierland en de gezondheidszorg en instellingen zoals particuliere scholen en de spionagedienst worden op de korrel genomen. Stephen Fry schrijft dialogen vol venijn. Hij laat de personages in brieven en dagboekfragmenten zelf aan het woord, wat aanleiding geeft tot een spel met schrijfstijlen. De beschrijvingen van de innerlijke gemoedstoestand van de personages zijn kitscherig Jeffrey Archer-achtig proza. Daartegenover staan de gesofisticeerde passages over het filosofische onderricht dat Ned in de inrichting krijgt van zijn lotgenoot Babe.

Stephen Fry schreef met Speelbal een onderhoudende hedendaagse wraaktragedie. [Rudi Meulemans]

Om hem een lesje te leren stoppen enkele jongens marihuana in de jas van een klasgenoot en tippen de politie. Hij heeft echter ook een brief bij zich voor een oude dame, een IRA-sympathisante (wat hij niet weet). Als de politie deze vindt schakelen ze een geheim agent in. Deze is toevallig de zoon van de oude dame en hij wil haar natuurlijk beschermen. Dus laat hij de jongen opnemen in een psychiatrische inrichting. Bijna twintig jaar later weet deze te ontsnappen. Op de Reeperbaan in Hamburg ontmoet hij een serveerster die meteen dol op hem is en wier vader een belangrijk man is in de internationale misdaadwereld. Zelf blijkt hij op geheimzinnige wijze een computergenie te zijn geworden en hij weet met behulp van de Duitse misdadiger zijn kapitaal te vergroten tot Bill Gates-achtige proporties. Met deze enorme rijkdom is het voor hem een koud kunstje -zou je denken- om enkele lieden in te huren die de mensen die hem al dat leed aandeden een kopje kleiner maken. Maar hij doet het liever allemaal zelf, langs ingewikkelde omwegen en met nog meer absurde toevalligheden dan in de rest van het boek. Het begin van deze roman van de bekende Engelse auteur en acteur is een schitterende schets van de jeugd uit de Engelse upper class; daarna verloedert alles in gruwelijke mate. Paperback.*