Besprekingen
Een briljante literaire hersenkraker
Toni Morrisons Recitatief (1983), het enige korte verhaal dat de Amerikaanse schrijfster publiceerde, onthult vooral welke vooroordelen en stereotypen er in ons hoofd leven.
Zelf noemde Nobelprijs-winnaar Toni Morrison (1931-2019) Recitatief "een experiment met het weglaten van alle raciale codes in een verhaal over twee personages van verschillend ras, voor wie raciale identiteit van cruciaal belang is".
Nu het in boekvorm is uitgegeven, met een even lang en scherpzinnig voorwoord van Zadie Smith, dat je overigens beter als nawoord kunt lezen, blijkt Recitatief een briljante literaire hersenkraker. Concreet en confronterend, speels en bloedserieus tegelijk. Het gaat over Roberta en vertelster Twyla, die beiden op 8-jarige leeftijd door de jeugdzorg naar kindertehuis St. Bonny in New York zijn gebracht.
De meisjes vormen algauw een (nood)verbond, mede omdat de 'echte weeskinderen' met 'beeldschone dode ouders in de hemel' niet met hen willen spelen. Zij zijn 'afgedankt'. En ook direct duidelijk is dat ze 'een soort peper-en-zoutstel' waren.
Alleen: wie wit is en wie zwart krijgen we niet te lezen. Terwijl het onvermijdelijke gissen…Lees verder
Verbonden in marginaliteit
In haar enige korte verhaal ooit confronteert Toni Morrison de lezer met de eigen vooroordelen, maar ze stelt ook andere pertinente vragen.
Er zijn van die auteurs van wie je wenste dat er nog een karrenvracht aan romans in het verschiet lag. Omdat ze niet uitverteld lijken en hun werk met het voortschrijden van de tijd juist aan relevantie wint. Zo is het alvast met de Amerikaanse Nobelprijswinnares Toni Morrison, die drie jaar geleden op 88-jarige leeftijd overleed.
Ze mag dan de beate bewondering wegdragen van zowat elke auteur van kleur op aarde, in haar geboorteland is ze zelfs in haar graf nog omstreden. Sinds 2006 stond haar werk niet minder dan zeven keer in de jaarlijkse censuurparade van de vereniging van Amerikaanse bibliotheken. Die maakt een lijst van boeken die men het vaakst probeert uit de rekken te krijgen. In het gros van de gevallen betreft het haar debuut The bluest eye (1970), maar soms wordt ook tegen Beloved klacht ingediend. Vorig jaar bleek Morrison's eerste roman alweer gestegen van de negende naar de achtste plaats.
Morrison schreef in totaal elf romans, een behoorlijk aantal es…Lees verder
TONI MORRISON Recitatief
Twyla en Roberta zijn 8 jaar als ze enkele maanden een kamer delen in een tehuis. Wat hen verenigt, zijn de ‘dikke onvoldoendes’ die ze halen; wat hen onder meer van elkaar onderscheidt, aldus Twyla, is dat ze van ‘een heel ander ras’ zijn. Dat onderscheid lijkt ook later, als hun levens elkaar opnieuw kruisen, van belang. Wie wit is en wie zwart, kom je echter niet te weten. Dit verhaal van Toni Morrison, die in 1993 de Nobelprijs voor de Literatuur heeft gewonnen, is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald. Het is doelbewust
opgevat als ‘een experiment met het weglaten van alle raciale codes in een verhaal over twee personages van verschillend ras, voor wie raciale identiteit van cruciaal belang is’, geeft ze zelf aan. Toni Morrison (1931-2019) laat de lezer de levens van de protagonisten nauwgezet op alle terreinen observeren, maar geen van die waarnemingen leert wie tot welk ras behoort. Zo dwingt ze ons om na te denken over dat a…Lees verder