Op zijn video's draagt hij een basic wit masker: drie rondjes voor ogen en mond, kleine uitstulping voor de neus. De Japanse youtuber en schrijver 'Uketsu' gaat verder in het zwart gehuld, zijn stem wordt digitaal vervormd. Zijn identiteit is bij de Japanse uitgeverij die zijn werk publiceert, bij slechts één persoon bekend.

In eigen land is hij een onlinefenomeen en auteur van inmiddels acht horror- en mysterytitels, en nu breekt Uketsu internationaal door met een opvallend moordmysterie. Daarin laat hij (want dat het hier een hij betreft, is wél duidelijk) de lezer meepuzzelen aan de hand van in tekeningen verborgen aanwijzingen.

Meer dan 900.000 exemplaren van Vreemde tekeningen verkocht hij al in Japan, een roman in vier hecht verknoopte verhalen, waarin de lezer-speurder met enige ervaring met het mysterygenre toch ook de nodige informatie uit de tekst kan halen. Het boek verschijnt dit jaar in ruim dertig talen.

'Een beeld is de spiegel van de menselijke ziel', houdt in de proloog een docente psychologie haar studenten voor. In haar praktijk als psychologisch therapeut maakte ze gebruik van tekeningen van patiënten, om daaruit psychologische kenmerken af te leiden. Zoals de afgebeelde, bedrieglijk normale huisje-boompje-beestjetekening van Meisje A, dat op 11-jarige leeftijd haar moeder vermoordde.

De toon is gezet, wees gewaarschuwd, wanneer in het eerste hoofdstuk derdejaars student Sasaki door een medelid van studieclub Occulte Zaken wordt gewezen op de blog van een zekere Kenta. Die jongeman bericht over het 'afwisselende leventje' dat hij leidt met zijn vrouw Yuki. Hij plaatst er trots de tekeningen bij die Yuki tijdens haar zwangerschap maakt en 'toekomstbeelden' noemt. Zoals hij denkt: van hun baby en hun baby later als kind, jongvolwassene en bejaarde.

De toon van de blogger is zo naïef-vrolijk dat de posts ongeloofwaardig en zelfs irritant zijn - maar laten we zeggen dat Uketsu er nét mee wegkomt. Want de teksten bevatten ook puzzelstukjes als strooigoed. Door de wending die het verhaal neemt, loont het bovendien de moeite verder te lezen. Yuki overleeft de bevalling niet, aangezien het risico van de geboorte in stuitligging door de verloskundige schromelijk onderschat bleek.

Mijn allerliefste

Kenta sluit zijn blog abrupt af met de mededeling 'aan mijn allerliefste', dat hij het geheim van de tekeningen heeft ontrafeld. En dat hij de grote misdaad die is gepleegd niet kan vergeven, maar niettemin van de dader blijft houden. Wie is die allerliefste, is dat Yuki? En wat voor misdaad heeft ze dan gepleegd?

Sasaki en medestudent Kuhihara buigen zich over de tekeningen om de boodschap van blogger Kenta te ontrafelen. Zover hoef je gelukkig zelf niet te gaan bij dit doe-het-zelf-moordmysterie, waarbij vragen en gevolgen netjes in rijtjes en diagrammen worden ondergebracht en plattegronden en tijdschema's houvast bieden.

Zo kinderachtig van toon als het eerste hoofdstuk zijn de andere drie gelukkig niet. lntrigerend is vooral het tweede, waarin een kindertekening van een appartement met een moeder en kind en een vieze vlek in waskrijt centraal staan. Mama Naomi en zoontje Yuta (6) blijken verband te houden met het blog.

Strak opgevouwen kassabon

Zoals ook de moord op een kunstdocent in het derde hoofdstuk daarmee samenhangt - op te lossen aan de hand van tijdschema's en de schets van een berglandschap op een strak opgevouwen kassabon. Ingenieus is de manier waarop Uketsu het perspectief kantelt, en stap voor stap scherpstelt op dader en daden, tot de puzzel in zijn geheel is gelegd.

Maar waar het gebruik van de tekeningen aanvankelijk verrast, wordt dat toch al snel een trucje. Bovendien gaat de uitleggerigheid van het geheel tegenstaan. In een genre dat schatplichtig is aan Agatha Christie, zet Uketsu een veelvoud aan Miss Marples en Hercule Poirots in om waaroms en daaroms uit de doeken te doen.Dit een 'sensatie' noemen - zoals boek en auteur op de markt worden gezet - is dan ook te veel eer. Maar slim en vermakelijk is Vreemde tekeningen zeker. En (her)lees daarna ook vooral die andere vertaling van Geert van Bremen, van Junichiro Tanizaki's Een kat, een man en twee vrouwen (1936), waarin een soortgelijk, zij het minder fataal psychologisch spel wordt gespeeld.

Het is een ogenschijnlijk onschuldige kindertekening: je ziet een huis, een kind in een bloemenjurk, een boom en een vogel. Klassieke koelkastdecoratie, getekend door Meisje A. Schattig, zou je denken, maar de docente psychologie Tomiko Hagio heeft haar bedenkingen. Zo heeft het huis geen deur, en de meisjesglimlach is smoezelig, alsof ze eerst boos keek. En lijkt die boom niet veeleer op een doornstruik, of zelfs een klauw? Dokter Hagio onthult de grimmige geschiedenis van Meisje A: als elfjarige vermoordde ze haar moeder – het kind werd mishandeld en besliste op een dag dat het welletjes geweest was.

Het meisje in de tuin is de eerste van negen schijnbaar kinderlijke tekeningen die, bij nader inzien, gruwelijke geheimen bevatten. Een berglandschap, een flatgebouw met een vlek, een vrouw met wapperende haren… telkens klopt er iets niet, telkens schuilt er horror achter de eenvoud. En de lezer mag Sherlock Holmes spelen. Vreemde tekeningen zit vernuftig in elkaar. Elke schets levert een nieuw mysterie op, maar de tekeningen en bijbehorende verhalen vormen gezamenlijk ook één grote puzzel. Zo zal het wraaklustige Meisje A opnieuw opduiken in het hoofdstuk over een brutale bergmoord. Niets is wat het lijkt in dit speurboek, dat in Japan uitgroeide tot een fenomenale bestseller. De auteur zelf is trouwens ook een raadselachtige figuur: Uketsu is een anonieme YouTuber die in zijn filmpjes altijd gemaskerd verschijnt, wat de hype natuurlijk ten goede komt.

Vreemde tekeningen is geen grootse literatuur, daarvoor is de taal te stroef, maar de moordverhalen zijn uitermate verslavend. Uketsu zet je als een volleerd thrillerauteur constant op het verkeerde been en bij elke cryptische tekening groeit de paranoia. Voor je het weet, zit je met een loep naar kleuterdroedels te staren – hoezo staat dat paaltje scheef? – maar Uketsu blijft je altijd net dat ene irritante stapje voor. Dat belooft voor het vervolg Vreemde huizen , dat nog dit jaar verschijnt.

Een verontrustende horror-achtige roman die draait om een reeks van negen kindertekeningen. Deze tekeningen verbergen duistere geheimen en waarschuwingen. Een van de tekeningen, gemaakt door een moordslachtoffer in zijn laatste momenten, leidt een amateurdetective naar een schokkende ontdekking. De verhalen lijken in eerste instantie los van elkaar te staan, maar vormen samen een complex geheel dat de lezer uitnodigt om de onderliggende waarheid te ontrafelen. Nuchter en met gevoel voor detail geschreven. Met zwart-wittekeningen en -illustraties in een naïeve tekenstijl. Voor lezers die van onconventionele verhalen houden. Let op: Het boek bevat expliciete geweldsscènes. Uketsu is een Japanse schrijver en YouTuber. Zijn echte identiteit is onbekend. In video’s verschijnt hij altijd in het zwart met een wit masker voor en is zijn stem vervormd. ‘Vreemde tekeningen’ is zijn debuutroman.