Homepagina

Openbare bibliotheken

Vlaanderen

Themanummer over 'literaire laatbloeiers' - ofte auteurs die hun eerste stappen op de literaire bühne pas op relatief late leeftijd zetten. Met bijdragen van/over Hilde Van Mieghem, Anne Provoost, Kris Van Steenberge, Ernest De Clerck, Max Moragie, Charles Bukowski, Wim Michiel, Milo Anstadt, Elizabeth Chakrabarty, Luc Marteleur, Hans Joachim Schädlich, Harry van Doveren, Agnes Owens, Ilse Helbich, Katelijne De Vuyst, Lucie Taïeb, Francesca Birlogeanu, Maarten Buser, Kate Dejonckheere, Arnoud Rigter, Lizette van Geene en beeldmateriaal van Annie Naskyd.

Themanummer gewijd aan de manier waarop rechts gedachtegoed in de literatuur aan bod komt én aan schrijvers die zich eerder ter rechterzijde situeren. Met bijdragen van Wim Michiel, Ludo Abicht, Gottfried Benn, Luc Rasson, Guylian Nemegeer, Walter Van Herck, G.K. Chesterton, Joachim Pohlman, Vincent Scheltiens Ortigosa, Kristien De Wolf, Gaea Schoeters, Sofie Verraest, Patrick Wilden, Hilde Keteleer, Ingo Schulze, Heiner Müller, Mehdi Mousavi, Tyche Tjebbes, Bauke Vermaas en Patrizia Vespa

Deus Ex Machina presenteert DEMarrage! met Uschi Cop en Ikram Elmorabet. Beide schrijvers werden gevist uit de vrije inzendingen die het tijdschrift dagelijks krijgt: hun verhalen zijn zeldzame parels. Daarom besloot DEM deze twee auteurs een half jaar lang te begeleiden in hun schrijfproces met aan de eindmeet een nummer enkel en alleen gewijd aan hun werk. Zo hoopt DEM deze getalenteerde auteurs de aandacht te geven die ze verdienen, als opstap naar de literaire doorbraak die hen zonder twijfel te wachten staat. Dit is meteen ook de eerste in een reeks van jaarlijkse afleveringen waarin nieuw talent wordt gepresenteerd.

In DEM176 gaan Delphine Lecompte, David Nolens, Elfie Tromp, en Daan Heerma van Voss (on)bevreesd de confrontatie aan met de vele vormen van angst. Michiel Kroese onderzoekt wat we in angstige tijden kunnen leren van de stoïcijnen. Lisette Ma Neza kijkt moedig maar geïntimideerd de toekomst in. Emy Koopman pleit voor de omhelzing van de angst, Roderik Six laat angst liefdevol smelten en Sylvie Marie ziet hoop gloren. Rokus Hofstede vertaalde teksten van Henri Roorda uit een angstaanjagende eeuw geleden. Het beeldmateriaal komt van Sadrie Alves. Verder ook uitgebreid aandacht voor het werk van Wolfgang Borchert (1921-1947), twee langere gedichten van de Belgisch-Koerdische auteur Hosheng Ossi, poëzie van Peter Ampe en Peter Theunynck en drie korte verhalen van respectievelijk A.R. Eriks, Levi Jacobs en Renske van den Broek

In Parijs, in november 1960, kwam een groep schrijvers samen om trouw te zweren aan een nieuwe soort van literatuur. Ze noemden zich Oulipo, ofwel ‘Ouvroir de la littérature potentielle’. In die werkplaats bevrijdden de schrijvers hun energie en creativiteit door zichzelf formele beperkingen (of contraintes) op te leggen. Het concept van de potentiële literatuur was geboren. Wat blijft er na zestig jaar over van die beweging en hoe staat het met de potentiële literatuur buiten Oulipo? DEM onderzocht het en richtte een Nederlandstalige afdeling van Oulipo op onder de naam WEPOLILALA, Werkplaats voor Potentiële Literatuur van de Lage Landen. O.a. Maud Vanhauwaert, Maarten Inghels, Tonnus Oosterhoff, Xavier Roelens, Dean Bowen, Lisa Huissoon, Lotte Lola Vermeer, Betül Sefika Özdemir en Han van der Vegt kregen de opdracht om Oulipiaans materiaal aan te leveren. Verder ook een hoop essays en een exclusief interview met twee échte Oulipiens: Pablo Martín Sánchez en Clémentine Melois.

De laatste jaren zien we hoe literatuur steeds meer lijkt terug te keren naar haar orale oorsprong en plaats opeist buiten het boek, gebracht op het podium of in de hoedanigheid van verschillende spannende genres. In haar nieuwe nummer verkent Deus Ex Machina deze nieuwe werelden in detail, niet slechts in tijdschriftvorm, maar ook met een digitaal luik van gesproken bijdragen. Via QR-codes in de papieren versie krijgt u toegang tot o.a. een luisterverhaal over een huis met geschiedenis, een experimenteel klankgedicht, een speech over de speech en een interview met zwaargewichten uit de spoken-wordscene van de Lage Landen (i.s.m. De Reactor). Verder vindt u geschreven bijdragen over het vertalen en transcriberen van spoken word en operalibretto’s, verhalen over genre-overschrijdende figuren als Omar Dahmani en Bob Kaufman en anekdotes over de pioniers van dadaïstische poëzie en de kleurrijke deelnemers van het literatuurpodium Ballonnenvrees. Met bijdragen van Ella Salvador Dalemans, Kae Tempest, Johanna Pas, Bob Kaufman, Jonis Hartmann, Xandry van den Besselaar, Hanne Holvoet, Pepijn de Groot, Babs Gons, Seckou Ouologuem, Kila van der Starre, Gert Vanlerberghe, Wim Michiel, Jaap Blonk-Aras, Charles Derre, Gaea Schoeters, Annelies Van Parys, Haukur Ingvarsson, Willemijn van den Geest, Nicolas Van Herck, Twan Vet, Elsbet De Pauw, Max Hermens, Pieter Franciscus M, Daniela Costa.

Deze Deus Ex Machina onderzoekt het snijvlak tussen pathologische mythomanie en literatuur. In twee inleidende essays verkent Michiel Kroese de grenzen tussen fictie, mythomanie, bedrog, waarheid en waarachtigheid in de literatuur. Max Moragie las de biografie van de bekende Nederlandstalige mythomaan Boudewijn Büch en speurt naar mogelijke drijfveren. Gaea Schoeters schreef een brief aan Harry Mulisch. Wim Michiel fileert leven en werk van Holocaust-mythomaan Binjamin Wilkomirski, terwijl Elke d’Hoker reflecteert over het statuut van de onbetrouwbare verteller. Roland Breeur filosofeert over leugen, bedrog en fantasie in Cervantes’ Don Quichot. Bevat o.a. ook zes "leugenverhalen" van Astrid Haerens, Frederik Lucien De Laere, Aleksandr Skorobogatov, Jonis Hartmann, Nefeli Kavouras en Lubi Barre.

Auteursnummer rond Roger van de Velde. In het inleidend essay blaast Jan Bettens het biografische stof van Roger Van de Velde en van zijn literaire oeuvre. Van de schrijver zelf stellen we maar liefst drie originele bijdragen voor: "Posthuum postscriptum" is een warm pleidooi voor het korte verhaal; de brief die hij in 1965 vanuit zijn Turnhoutse cel schreef aan gerechtspsychiater Robert Debandt is hier voor het eerst integraal te lezen; en uit zijn rijke journalistieke carrière kiezen we "Pleidooi voor een Zwart Manneke", een artikel dat al in 1959 verscheen in De Nieuwe Gazet maar dat ook anno 2020 nog veel zegt over de mens en journalist die Van de Velde was. Daarnaast mag Deus ex Machina uitpakken met een voorpublicatie uit de biografie die Ellen Van Pelt schreef over Roger Van de Velde en die eind 2020 verschijnt. Jan Lampo haalt herinneringen op aan het 'geval Roger' en de link met zijn eigen vader, de schrijver Hubert Lampo. Jan Daems, een echte psychiater, kruipt in de huid van de (fictieve?) Dr. Poulard, een zelfingenomen, hoogdravende zenuwarts op rust die een recht op antwoord claimt. Verder in dit nummer vindt u nog gedichten van Annelies Mertens, Renaat Ramon en Herlinda Vekemans. Eindigen doen we met twee korte verhalen van Hanna Desmet en Yoeri Hostie.

Als literair tijdschrift zien we het als onze taak om onbekend werk uit binnen- en buitenland in de kijker te zetten en daarbij publiceren we regelmatig gedichten, essays en kortverhalen uit een andere taal in het Nederlands. In dit nummer presenteren we een hele hoop onbekend werk voor het eerst in het Nederlands en lokken we ook de hardwerkende schaduwschrijvers uit de schemerzone om niet alleen de vertaling maar ook de vertalers te laten spreken. Omdat literair vertalers nog al te vaak vergeten worden, presenteert Deus Ex Machina als antwoord op dat onrecht een nummer volledig gewijd aan literatuur, vertaling en vertalers. Met bijdragen van Ernest De Clerck, Jan Buts, Theresia Feldmann, Jack McMartin, Hilde Keteleer, Frans Denissen, Xavier Roelens, Sofie Verraest, Amina Jama, Willy Martin, Wallace Stevens, Saar Wuyts, José Güich Rodríguez, Luc de Rooy, Rita Bullwinkel, Aleksandra Boltovskaja, Pieter Boulogne, Fien Bovend'aerde, Daniel Canty, Grug Muse, Goran Colakhodzic, Ingmāra Balode, Kholoud Charaf, Tomasz bak, Raibis en Günter Kunert.

Themanummer over theaterliteratuur met bijdragen van Evelyne Coussens, Xandry van den Besselaar, Bruno Mistiaen, Michael Bijnens, Freek Mariën, Carl von Winckelmann, BOG, Adriaan van Aken, Dounia Mahammed en Paul Verrept. In de marge van dit theaternummer werd aan verschillende mensen uit de theaterwereld naar hun favoriete theatertekst/theaterauteur gevraagd. De antwoorden kan je als een verticale woordenstroom doorheen het nummer lezen. Naast de theaterfocus zijn er nog gedichten van Nico Carlier en Wibo Kosters, aangevuld met vertaald werk van Kathleen McGookey en Paula Meehan. DEM175 wordt afgesloten met twee korte verhalen van respectievelijk Christiaan Ronda en Reinold Widemann.

Deus ex machina is van mening dat wie een pleidooi houdt voor méér literatuuronderwijs, dit laatste niet als een vanzelfsprekendheid moet beschouwen, maar ook moet durven aantonen wat de zin én het nut hiervan zijn. Daarom vindt u in dit nummer ook bijdragen over literatuur in het technisch en beroepsonderwijs, over leesplezier, over literaire projecten met kankerpatiënten, dementerende ouderen en studenten rechten of een beschouwing over een schrijfresidentie in een basisschool voor bijzonder onderwijs.

In dit nummer van Deus Ex Machina onderzoeken we de band tussen het alomtegenwoordige medium en de literatuur. Dat doen we zowel aan de hand van (beeld)gedichten en proza, als met behulp van interviews en essays over (sociale) media en literatuur, waarin telkens een hoofdrol voor Instagram is weggelegd, maar met ruimte voor schaamte, de B-kant van het leven, de weggesneden stukjes of het lelijke, niet-visuele of geheel ongecoördineerde. Met bijdragen van Obe Alkema, Sophie Lodewijks, Ella S. Dalemans, Tom Willaert, Anaïs Van Ertvelde, Edna Azulay, Maarten Goethals, Frederik Willem Daem, Siel Verhanneman, Simone Atangana Bekono, Maxime Garcia Diaz, Anneleen Van Offel, Sylvie Marie, Tania verhelst, Geralt Wolterbeek, Koen Vlerick, Philip Hoorne, Johnny Nys, Sanne Vermorgen, Lode Van de Velde, Marc van der Horst, Vivian van Piggelen, Romy van Dongen, Inge Hulsker en Arthur de Smet.

Wat rest ons literair nog aan bos behalve duurzaam geproduceerd papier voor alle boeken en tijdschriften zoals DEM? In dit nummer brengt Anne Provoost een ode aan de esdoorn die jarenlang haar schrijven begeleidde. Ook Alain Delmotte mijmert op poëtische wijze over woorden en bomen en wat ze gemeen hebben. Dimitri Bontenakel levert liever een vonnis dan een boom en Don Fabulist presenteert wildgeplukte fabels uit het woud waar hij leeft als conteur, verhalenverteller pur sang. Sylvie Marie vertaalde een indrukwekkend Boomgedicht van de Britse dichter Richard Berengarten die ze ontmoette in de bossen van Azerbeidzjan. Wim Michiel licht toe waarom en hoe de onschuld uit het Duitse Wald verdween en Michiel Kroese haalt er Schopenhauer en diens visie op natuur bij. Virginie Platteau ziet een link tussen een oud Frans kinderliedje een een gedicht van W.H. Auden over omgehakte bomen. Annelies Verbeke ontdekt de natuurwerken van Andy Goldsworthy en Koen Van Synghel raakte geroerd door de tentoonstelling Nous les Arbres in Parijs. Yanni Ratajczyk boog zich over de drang naar terugtrekking en de roep van de vlakte of het woud. Voor het beeldmateriaal zorgde Pieter Slachmuylders.