De literatuurgeschiedenis is meedogenloos. Steeds sneller worden nieuwe dichters gepromoot, maar even snel verdwijnen ze weer uit de belangstelling. Gelukkig wordt dat euvel in sommige gevallen na enige tijd opgelost, bijvoorbeeld door de publicatie van een verzamelbundel waarin ook het vroege werk opnieuw wordt opgenomen. Dat geldt ook voor de generatie van dichters uit Vlaanderen die in de schaduw van Claus hebben gewerkt. Van de voormalige Vlaamse Vijftigers en hun iets jongere bondgenoten is immers nauwelijks nog werk beschikbaar. Zelfs de studie van dat werk is nauwelijks ondernomen. De jongste tijd is het tij enigszins gekeerd, met studiedagen en bundels essays over bijvoorbeeld Walravens en Gils. Bij die gelegenheid stelt men echter vast hoe moeilijk het is om de besproken literaire teksten te vinden, tenzij via het antiquariaatscircuit (en dan nog).
In die zin is de voorliggende uitgave, naar verluidt de eerste publicatie in een reeks, een geschenk. Een team van Gentse onderzoekers heeft de gedichten van Albert Bontridder uit zijn Tijd en Mens-periode opnieuw geëditeerd. Naakt als glas bundelt in feite drie eerder verschenen boekjes: het dubbele debuut, Poésie se brise en Hoog water, en de later verschenen bundel Dood hout. Van deze laatste bundel zijn twee versies opgenomen, aangezien de dichter eerder al in het tijdschrift Tijd en Mens een ingrijpend andere versie van dezelfde gedichtenreeks had gepubliceerd. Die eigen poëzie wordt aangevuld met enkele vertalingen van de Franse filosoof-literator Georges Bataille die Bontridder voor het experimentele tijdschrift maakte. Dat werk was al niet meer beschikbaar sinds de auteur in 1972 zelf een soort van verzamelde poëzie samenstelde, en bij die gelegenheid werden de oorspronkelijke teksten op een aantal plaatsen gewijzigd. Door dat omvattende corpus (met deels overlappingen) wordt het mogelijk om de poëzie van Bontridder uit die cruciale jaren vollediger te lezen; zijn zoektocht naar het zuivere beeld en de gedrongen zegging speelt hier duidelijk een belangrijke rol.
De editie wordt spijtig genoeg niet nader geduid in het licht van het leven en de poëtische carrière van Bontridder. Dat is jammer, want nu is er bijvoorbeeld sprake van een neoklassieke start, die niet wordt gedocumenteerd. Ook de motieven van de dichter om net zo te gaan schrijven — een stijl en een beeldgebruik die wat later ‘experimenteel’ zouden gaan heten — blijven onbesproken, net als zijn feitelijke rol bij Tijd en Mens en zijn vriendschap met Jan Walravens, die beslissend was voor de uitgave van zijn eerste gedichten. In plaats daarvan bevat deze uitgave een essay waarin vooral de reputatie van de dichter wordt onderzocht, het beeld dat van hem ontstaat in briefwisselingen van belangrijke actoren en in de (vrij schaarse) literaire kritiek. Het boek sluit af met een fotokatern (helaas niet van de beste kwaliteit).
Dat Naakt als glas in de eerste plaats gericht is op de min of meer academische poëzielezer is duidelijk. De literair-historische inzet van het boek, met een gedetailleerde verantwoording van de geselecteerde en uitgegeven teksten, is dominant. Toch kan dit boek ook de ruimere geïnteresseerde lezer aanspreken. Het biedt namelijk een aantal boeiende en blijvend intrigerende gedichten, en het geeft een mooie inkijk in de wijze waarop een jonge debutant, aarzelend maar tegelijk toch zelfbewust, tot een ‘modern’ dichter evolueert die daarenboven bewust tweetalig schrijft en daardoor ook uiteenlopende poëzietradities (de Franse, met een grote inbreng van het surrealisme, en de Nederlandse) tracht te integreren. [Dirk De Geest] Hide text

Bontridder (1921) is een naoorlogse vooraanstaande exponent van de 'Vlaamse Vijftigers'. Zijn officiële Franse en Nederlandse debuten 'Poésie se brise' en 'Hoog water' (1951) verschenen beide in de experimentele reeks van Tijd en Mens, waarvan hij met o.a. Walravens, Boon en Claus redacteur was. Hierin was ruimte voor zijn voorpublicaties. Het meeste daaruit verscheen als 'Dood hout' (1952), later herdrukt met tekeningen van Corneille (1955). Onderhavige tekstkritische editie (primair bronnenmateriaal met de editio princeps als basistekst) biedt de complete Tijd en Mens-poëzie aan, plus vertalingen van Georges Bataille, en Manibus date lilia plenis (1951), wetenschappelijk verantwoord door Y. T'Sjoen en met instructieve zwart-witfoto's. De titel is ontleend aan de regels 'In u was geen bederf / uw hart was naakt als glas'. Voor geschoolde poëzielezers.