Van Laerhovens trip naar het grensgebied tussen China en Myanmar (het vroegere Birma), waar een strijd woedt tussen regeringstroepen en bergvolkeren met de controle van de lucratieve papavervelden als inzet, leverde hem inspiratie en couleur locale voor zijn jongste thriller.

Inspecteur Samantha Duchène, op bezoek bij haar vriendin Sarah Elooi, zit al op de eerste bladzijde in moeilijkheden. Ze raakt betrokken bij een van de vele bloedige schermutselingen tussen de regeringsgezinde Tadmadaw-troepen en de Wa-bevolking. Via satellietverbinding kan ze nog net haar vriend Peter De Clercq alarmeren. Die springt, zoals het een échte Witte Ridder betaamt, op het eerste vliegtuig naar het Verre Oosten.

Een tweede verhaallijn vertelt de lotgevallen van een in ongenade gevallen onderzoeksjournalist, die naar eerherstel streeft met onthullingen over corrupte, nauwelijks verhulde, Belgische politici. Terwijl beide plots zich - ietwat geforceerd - met elkaar vermengen, neemt Van Laerhoven ruim de tijd om de zielenroerselen van zijn personages bloot te leggen en de bedwelmende kracht van Birma te evoceren. Verwijzingen naar vrijheidsschrijvers, waanzinnig knappe ladyboys of het mysterie van de magie zijn duidelijk niet vanuit een luie ligzetel tot stand gekomen. Mede daardoor is Papaver een snel, enthousiast geschreven en spannend boek.

Hide text

De nieuwe Bob Van Laerhoven, Papaver, heeft me minder kunnen boeien. We ontmoeten opnieuw inspecteur Samantha Duchène en haar vriend commissaris Peter Declerq, die we al kennen van eerdere en veel betere thrillers als Djinn en Mosk, titels waarnaar overigens tot vervelens toe verwezen wordt. Duchène is in de Gouden Driehoek terechtgekomen, waar ze een vriendin bezoekt die bij de bergstammen werkt voor Artsen zonder Grenzen. Ze raakt zonder het te willen betrokken bij gevechten tussen de regeringstroepen en de Wa-rebellen. Declerq snelt haar tegemoet als ze hem met de laatste energie van de batterijen van een satelliettelefoon een noodsein stuurt. Uiteraard draait het om drugshandel en zitten er in België een paar wel zeer gecompromitteerde politici die, de enen al handiger dan de anderen, een getormenteerde onderzoeksjournalist trachten te gebruiken. Van Laerhoven flitst met de snelheid van een teletijdmachine over van het Verre Oosten naar België, schrijft met de dynamiek van een spetterend vuurwerk, maar kan niet beletten dat zijn personages nauwelijks echte mensen zijn. Hij creëert een stel doeners die in hun eentje de wereld willen verbeteren zonder al te veel last te hebben van twijfels en wat zelfbeschouwing. In die zin is Papaver dan ook veeleer een stoer jongensverhaal, bevolkt door hitsige mannen met veel machogedrag, dan een echte genuanceerde thriller. Nu en dan heb je de indruk dat Van Laerhoven een tussendoortje heeft geschreven en zijn zeker zeer grote collectie vliegtuigticketjes op een hoopje heeft gegooid om wat vage algemeenheden te vertellen over alles wat tussen Zuid-Afrika, Brussel, Curaçao, Thailand, Birma, Zaïre en nog wat andere toeristische bestemmingen ligt. Ja, ook veel seks en veel branie. Natuurlijk ook geweld, zoals de scène waarin een man met een stofzuiger gepijpt wordt. De schikgodinnen worden bij Van Laerhoven dan ook schrikgodinnen. Hide text

Bob van Laerhovens derde thriller over het speurdersduo Duchène en Declerq, dat vorig jaar genomineerd werd voor de Hercule Poirotprijs, is de opvolger Papaver een stap terug. Het uitgangspunt is nochtans interessant. Samantha Duchène, in het dagelijkse leven inspecteur bij de Brusselse gerechtelijke politie, reist naar Birma (Myanmar) om een vriendin te bezoeken die voor Artsen Zonder Grenzen werkt. Er heerst een burgeroorlog en de drugshandel tiert er welig. Duchène komt midden in de strijdende partijen terecht en vlucht met een vrachtwagen die volgepropt is met drugs. Haar vriendin laat ze achter. Die wordt even later op een bloederige manier afgeslacht. Sammy's Zuid-Afrikaanse vriend Peter Declerq, die ook werkt voor de Brusselse politie, vertrekt naar Birma om haar te zoeken.

Het verhaal draait rond drugshandel. Van Laerhoven poogt een paar verhaallijnen bij elkaar te brengen door Oost-Europese gangsters en enkele corrupte politici die al opdoken in vorige thrillers, banden te laten hebben met de drugkartels.

Papaver begint sterk, met enkele boeiende scènes over de ontsnapping van Sammy Duchène in Birma. Ook de achtergrond die in het begin van het verhaal over het land geschetst wordt, brengt van Laerhoven goed aan, met veel aandacht voor de couleur locale en de taal. Met betrokkenheid en gestoeld op een degelijke research schrijft hij over de complexe Birmese situatie.

Maar na een paar hoofdstukken verliest het boek aan spankracht, vooral omdat van Laerhoven het niet kan nalaten om steeds opnieuw te verwijzen naar gebeurtenissen uit de vorige drie delen. Zowel Duchène als Declerq hebben al een hele weg afgelegd, zowel in hun persoonlijke als in hun professionele leven. Telkens rakelt Van Laerhoven die episodes op, maar hij doet dat zo uitgebreid dat ze het verhaal in de weg gaan zitten. De bedoeling is duidelijk: Van Laerhoven wil zijn personages genuanceerd psychologisch duiden. Zo denkt Declerq er aan om opnieuw naar Zuid-Afrika terug te keren, omdat hij niet kan aarden in België. Zijn professionele en intieme relatie met Duchène staat onder druk, ook al omdat hij af en toe een scheve schaats rijdt. Duchène loopt rond met serieuze schuldgevoelens jegens haar ex-vriend, een sterreporter bij een human-interestprogramma, die in coma ligt (zie dus een vorige aflevering).

De lezers die de vorige boeken niet kennen, hebben weinig aan die informatie, en de trouwe lezers kennen het verhaal al. Dat is het nadeel bij het schrijven van een serie: je moet steeds voortbouwen op wat er voordien werd verteld. Voor Bob van Laerhoven lijkt dat eerder een last dan een voordeel, eerder ballast dan fundering. Bovendien begint hij steeds gebalder te schrijven, in erg korte alinea's, die vaak niet langer zijn dan één zin van slechts enkele woorden. Dit procedé zou het verhaal snelheid moeten geven, maar het werkt vaak contraproductief omdat de noodzakelijke sfeer en achtergrond waarin de actie ingebed is, tot een minimum beperkt worden en je als lezer amper de tijd hebt om je in te leven in een spannende scène. Papaver is zowel structureel als inhoudelijk nogal onevenwichtig.

Wel heeft Van Laerhoven voor een leuk einde gezorgd. Wanneer alle avonturen achter de rug zijn en Sammy Duchène naar huis vliegt, maakt Van Laerhoven een mooie bocht naar de andere kant van de wereld. Het is dan 11 september 2001 en binnen een paar seconden zal de hel losbreken in New York.

Hide text

'Ze hield zichzelf voor dat ze een politievrouw was. Ze kon dit overleven. Sarah lag naast haar. Sarah sliep, of deed alsof. Haar adem had het ritme van een nachtmerrie.' Van Laerhoven heeft ons zonet overhaast met een slecht openende parachute boven de Birmese jungle gedropt. We komen terecht midden in een oorlog tussen de regeringstroepen en de Wa-rebellen. Inspecteur Samanta Duchène (zie ook Djinn en Mosk, Van Laerhovens vorige thrillers) probeert samen met haar vriendin Sarah, die voor Artsen Zonder Grenzen werkt, aan het geweld te ontsnappen.

Nog voor de lezer zijn adem terugvindt, zitten we in België. De Georgische, Albanese en Israëlische maffia gaan er met elkaar in de clinch voor drugs - de martelscène met een industriële alleszuiger concurreert moeiteloos met de slotscène van The Audition -
maar ook politici, inspecteurs en journalisten spelen het spel van omkoperij, afpersing en bedreiging. Van Laerhoven geeft op die manier een analyse van het Belgische politieke landschap die wellicht veel waarheidsgetrouwer is dan de meesten onder ons denken: 'Hier worden rijkswachters in hun kazerne doodgeschoten, hier verdwijnen bij het gerecht dossiers die handelen over bendes die mensen neermaaien in supermarkten, hier brengt men ministers en getuigen om, of zorgt men ervoor dat de moorden op zelfmoord lijken.'

Van Laerhoven hanteert een strakke en transparante verhaallijn, niet al te veel gehinderd door psychologische analyses. Daar waar hij dat toch doet, blijken de personages geen slechteriken en helden maar lafaards en twijfelaars, mistroostige figuren die handelen om niet te hoeven nadenken, mensen van vlees en bloed zeg maar. 'Het moet zijn dat ik toch van je hou, Duchène, dacht hij. Maar hij wist dat het evengoed schuld kon zijn.' Even lijkt de Zen-boodschap de spelbreker te worden, maar nergens is de nadruk op het vermijden van pijn en het aanvaarden van je lot echte concurrentie voor een morele boodschap als 'Wat zijn vrienden anders dan mensen die elkaar in een wederzijdse wurggreep houden?' Zeer aangenaam leesvoer.

Hide text

Samantha Duchène van de Antwerpse politie bezoekt een vriendin die in Birma werkt, maar komt er terecht in de burgeroorlog tussen regeringstroepen en Wa-rebellen. Haar vriend, Peter Declerq, trekt naar Birma om haar te zoeken. In Birma krijgt hij hulp van de aldaar woonachtige Nederlandse journalist Horter. Inmiddels wachten anderen op een grote lading Birmese drugs, een handel waar ook Belgische politici bij betrokken zijn en die door onderzoeksjournalist Ilegans onderzocht wordt. Een verhaal met (te) veel lijnen die via korte hoofdstukken in elkaar overvloeien, maar van de lezer vragen om toch een lopend verhaal te ontdekken. Dat valt niet mee. De hoofdpersonen mijmeren ook voortdurend na over vroegere gebeurtenissen die werden beschreven in drie eerdere Duchène en Declerq romans*. Ook dat draagt niet bij aan een vlot lopend verhaal, omdat de lezer zich niet kan concentreren op het huidige verhaal. De slechteriken in het verhaal zijn erg gewelddadig, hetgeen de schrijver gedetailleerd weergeeft. Normale druk. Hide text