Op 9 december 2003 organiseerden de vakgroep Politieke Wetenschappen van de Universiteit van Gent en het toekomstproject Kleurrijk Vlaanderen in het Vlaams Parlement een studiedag over een uiterst actueel thema: de verhouding tussen politici, pers en politicologie. De publieksopkomst -- er waren 500 aanwezigen -- overtrof de stoutste verwachtingen. Jammer genoeg sijpelden de resultaten van die interessante studiedag nauwelijks door tot het brede publiek. De -- degelijke en aantrekkelijke -- publicatie van de congresteksten lokte geen enkel artikel uit in de Vlaamse dagbladpers. Daarmee wordt de kern van het probleem geïllustreerd: in de driehoeksverhouding pers-politici-politicologen is de pendel doorgeslagen in het voordeel van de pers, die de perceptie van de burgers stuurt en bepaalt wat sexy genoeg is om te publiceren. "Politici en politicologen dingen maar al te graag naar de hand van de pers, die op zijn beurt uit eigenbelang selectief ingaat op die avances", stelt Wouter Blomme als conclusie van de studiedag.
Redacteur Carl Devos is zelf een goed voorbeeld van een aankomend professor-vedette of gemediatiseerde wetenschapper. Dat heeft hij uiteraard niet te danken aan zijn diepgaand onderzoek naar het gedrag van de Gentse kiezer, maar aan zijn gedurfd-kritische commentaren over SP.A-voorzitter Steve Stevaert. In de inleiding houdt Devos een vurig pleidooi voor het slopen van de barrières van het academische politicologische bedrijf, bv. door het organiseren van studiedagen. Hij vindt het uitermate belangrijk dat wetenschappers hun fundamenteel en abstract onderzoek met hun studiemateriaal (in casu pers en politici) confronteren. Het is in dit verband wel merkwaardig dat op deze studiedag geen rol was weggelegd voor onze vier voornaamste gemediatiseerde politicologen Luc Huyse, Mark Elchardus, Kris Deschouwer en Marc Swyngedouw. De studiedag -- en ook de publicatie -- is glashelder van opbouw. Drie ervaren spelers Els Witte, Dirk Achten en Jos Geysels -- gecast als politicologe, persman en politicus -- bakenen vanuit een brede, algemeen-beschouwende invalshoek het terrein af. Vervolgens zijn er vier parallelsessies waar één concreet thema verder wordt uitgewerkt: de relatie tussen de democratie en de vermarkting van de politiek, de evolutie van de verkiezingscampagnes in deze gemediatiseerde wereld, de invloed van pers en politicologen op de regeringsvorming en de herkenbaarheid van het Vlaamse bestuursniveau. In een afsluitend debat plaatsen toppoliticus en ex-journalist Dirk Sterckx, 'De Standaard'-hoofdredacteur Peter Vandermeersch en ervaren politicoloog Helmut Gaus een en ander in een breder perspectief.
Het kwalitatieve niveau van de verschillende bijdragen is erg ongelijk. De politici trekken daarbij aan het kortste eind met als dieptepunt het zure negativistische artikel vol oppositietaal van CD&V'er Eric van Rompuy. Hoogtepunt is ongetwijfeld de meesterlijke bijdrage van Dirk Achten, ex-hoofdredacteur van 'De Standaard' en nu VLD-medewerker, die o.a. oproept om het politicologische bedrijf te verruimen naar Amerikaans model, waar "politicologen met behulp van rigoureuze systemen tot indringende belangenanalyses komen die een politieke discussie of een vraagstuk van buitenlands beleid plots in een verhelderend licht plaatsen". Op die wijze zouden onze politici -- en ook perslui -- meer respect krijgen voor de politicologen, terwijl die nu vooral worden gebruikt als veredelde partijmilitanten (cf. Elchardus door de SP.A, Deschouwer door Groen) dienstig voor de eigen retoriek. Uitermate interessant in het licht van de actuele politieke krachtverhoudingen, zijn de artikels van Yves Leterme en Johny Vansevenant. Leterme -- intussen Vlaams minister-president -- klaagt de paarse opendebatcultuur aan: "De perceptie primeert op de inhoud, de virtuele realiteit op de realiteit, de fictie op de non-fictie. Niemand zal betwisten dat politiek ook communicatie is. Maar het moet ook meer zijn dan dat." Wat verderop wordt die paarse open communicatietechniek op hallucinante wijze door VRT-radiojournalist Johny Vansevenant geïllustreerd. Tijdens de formatiegesprekken voor de federale regering in juni 2003 was er elke dag een persconferentie met een actuele stand van zaken, desnoods in het midden van de nacht. Bovendien was het zelfs mogelijk om tijdens het nachtelijk beraad te sms'en met toponderhandelaars of zelfs gesprekken via gsm te voeren: "Als je indiscreties kreeg vanuit verschillende politieke hoeken kreeg je een getrouw beeld van wat daarbinnen gebeurde". Het is duidelijk dat Leterme een einde zal stellen aan dat soort kakofonische toestanden. [Gunter Bousset] Hide text

Waar in het eerste congres en boek 'Ménage à trois' (2004)* de verhouding tussen pers, politiek en politicologie onder de loep werd genoemd, was het tweede congres (op 21 november 2005) gewijd aan de toekomst van het Belgische federale model. Opnieuw werd het een toegankelijk en succesvol congres/boek. Dit initiatief van de vakgroep Politieke Wetenschappen van de Universiteit Gent slaagt in wat het wil bevorderen: meer bevruchting tussen het academische en politieke milieu. Bekende politici, journalisten en politicologen buigen zich over de ingewikkelde en problematische structuur van het federale stelsel. Ze herhalen veelal hun bekende standpunten en spreken zich niet echt uit over de toekomst, maar het feit dat ze hier mooi geordend in een strakke regie zijn samengebracht, vormt ongetwijfeld een meerwaarde. Vooral jonge onderzoekers als Dave Sinardet, Sofie Staelraeve en Kristof Steyvers vallen op door originele, gedurfde bijdragen. Een Waalse bijdrage ontbreekt jammer genoeg, net als een register. Dit boek in paperbackformaat, met duidelijke bladspiegel, sluit af met auteursbiografieën. Kleine druk. Hide text