In dit vierde en laatste deel van de 'Caesar'-reeks keert Caesar, na zijn successen in Gallië met zijn leger naar Rome terug, tegen de wil van de senaat. Hij slaagde erin de veel sterkere troepenmacht van de naar Griekenland uitgeweken Pompeius bij Pharsalus te verslaan. In Egypte hielp hij Cleopatra op de troon. Die schonk hem de zoon en opvolger waarnaar hij al lang uitgekeken had. Na zijn terugkeer naar Rome werd hij er in 44 v.C. vermoord.

Iggulden beschrijft levendig de gevechtsscènes en de schokkende gewelddadigheid van de Romeinse tijd. Hij geeft een goed beeld van de politieke machinaties en van de tragiek van de burgeroorlog, waarin Romeinse legers tegenover elkaar stonden. Hij probeert de besluiteloosheid van Pompeius te verklaren door zijn hogere leeftijd, zijn ziekte en de hinder van de meegereisde senatoren. Ook besteedt hij heel wat aandacht aan de psychologische motivaties van zijn personages. Brutus bv. sloot zich bij Pompeius aan omdat zijn eigen politieke carrière in de schaduw van Caesar kansloos was en omdat deze bij zijn vertrek uit Rome de leiding aan Antonius overliet. Hij werd door Caesar gespaard omdat deze door die blijk van mededogen de macht van Pompeius wou ondermijnen. Later besloot Brutus toch Caesar te vermoorden omdat die de republiek wou afschaffen, maar ook omdat zijn moeder, die ooit een relatie met Caesar had, de aanwezigheid van Cleopatra niet kon verdragen.

Deze breed uitgesponnen maar levendige roman is over het algemeen historisch betrouwbaar. Wel heeft de auteur de motieven van zijn personages uitgewerkt, en sommige feiten weggelaten, zoals de latere veldslagen tegen Pompeius' aanhangers in Spanje en Afrika. Het is vreemd dat hij Brutus aan Julia, dochter van Caesar en echtgenote van Pompeius, laat verklaren dat hij, na zijn overloop naar Pompeius, voor Caesar blijft spioneren. Latijnse, meestal militaire termen, zoals centurio, optio, cornicus en decurion (i.p.v. decurio) zijn gecursiveerd, maar worden nergens verklaard.

[Jef Ector] Hide text

Het vierde en laatste deel in de Caesar-cyclus (na 'De poorten van Rome', 'De ondergang van de heersers' en 'Het zwaard van de macht') behandelt de eindstrijd met Pompeius, de ontmoeting met Cleopatra en zijn vermoording. Alhoewel de aanpak minder fragmentarisch is dan in eerdere delen, is de periode tussen Cleopatra en de moord overgeslagen en is er van Ceasars wetgeving niets overgebleven. De karaktertekening is verbluffend scherp en de schrijfstijl boeiend en helder. Maar net als in de andere delen veroorlooft de schrijver zich meer vrijheden dan een echte historische roman verdraagt. De rol die de auteur zijn opvolger Octavianus/Augustus laat spelen, is in strijd met de feiten. Pompeius wordt erg zwart afgeschilderd om Caesar beter te kunnen uitlichten. De roman komt daardoor niet verder dan een actie-thriller die het moet hebben van spannende gebeurtenissen. Over het geheel genomen zal de gemiddelde Nederlandse liefhebber van historische romans er van smullen. Normale druk.