De auteur (1976) van de bestseller 'De geur van vrijheid'* – winnaar van de Premio Strega Giovani en kandidaat voor de Premio Strega in 2014 – schrijft in dit verhaal over de elfjarige Pietro uit Milaan. Na het overlijden van zijn moeder brengt hij met zijn zus de zomer door in het dorp van zijn grootouders in het zuiden van Italië. Pietro mist zijn moeder enorm. Hij praat vaak tegen haar en hij hoort zijn moeders stem die hem moed inspreekt. In het kleine dorp voelt Pietro zich een buitenstaander, maar hij blijkt niet de enige te zijn. In de oude vervallen Normandische Toren ontdekt Pietro een Afrikaanse migrantenfamilie met een jongen van zijn leeftijd. Deze ontdekking leidt tot grote verdeeldheid onder de dorpelingen. Een deel van de kleine gemeenschap is bang voor de immigranten en wantrouwt ze. Naast Pietro’s verdriet om zijn overleden moeder, is deze angst voor buitenstaanders een belangrijk thema. Het verhaal wordt in heldere en eenvoudige bewoordingen vanuit Pietro verteld en geeft stof tot nadenken in deze tijd van (im)migratie en vluchtelingen. Raakt aan de actualiteit: huidige vluchtelingencrisis en de impact van deze crisis op de Italianen. Hide text

Al geruime tijd gaat het in de Italiaanse media dagelijks over de vluchtelingencrisis. Voor Matteo Salvini's oppermachtige Lega lijkt het stoppen van de vluchtelingenstroom zelfs het enige speerpunt geworden. Een meerderheid van alle Italianen staat inmiddels achter Salvini's keiharde immigratiebeleid.

Terwijl adequate antwoorden van de oppositie uitblijven, klinken er gelukkig belangrijke tegengeluiden uit de Italiaanse cultuur. Afgezien van de vele in het Italiaans schrijvende immigranten leveren ook Italiaanse auteurs een bijdrage aan deze schrijnende en actuele thema's.

Tot hen behoort zeker Giuseppe Catozzella, die eerder succes oogstte met 'De geur van vrijheid', een mooie roman naar het waargebeurde verhaal van het Somalische meisje Samia dat tijdens de oversteek naar Lampedusa verdronk. Ook in zijn laatste roman, 'Ook jij zult stralen' vormt de vluchtelingencrisis een belangrijk motief.

Het verhaal begint met een uit Zuid-Italië afkomstig gezin dat in Noord-Italië geen geluk heeft gevonden. Mama Rosi is gestorven, papa Biagio is weer werkloos en voelt zich ontheemd. De twee kinderen, Pietro en Nina, worden zoals elk jaar een zomer lang ondergedompeld in de Zuid-Italiaanse wortels van hun familie: "We waren aangekomen in Basilicata. In één nacht was de wereld om ons heen totaal veranderd."

Al snel wordt het kleine dorpje Arigliana in verband gebracht met de prachtige klassieker van Carlo Levi, 'Christus kwam niet verder dan Eboli' (1945). Aan opa en oma's keukenmuur hangt een hierop geïnspireerde tekst: "Christus is nooit tot hier gekomen, noch de tijd is hier gekomen, noch de hoop, noch de rede, noch de geschiedenis."

Opa is kwaad en gedesillusioneerd, vanwege het grote onrecht dat hem is aangedaan door Zi' Rocco. Deze uit Duitsland teruggekeerde emigrant is ooit een conservenfabriek begonnen en heeft op een kwade dag zijn lokale concurrenten op spectaculaire wijze uitgeschakeld door hun velden vanuit een helikopter met vergif te besproeien.

Wanneer Pietro op een dag in een verlaten toren een groep stinkende, uitgehongerde vreemdelingen ontdekt, gaat het nieuws als een lopend vuurtje door Arigliana en alle naburige dorpjes. De wereld lijkt op zijn kop te staan: "In Arigliana waren er in eeuwen en eeuwen geen vreemdelingen gesignaleerd, laat staan een hele familie. Heel veel mensen van hier waren juist zelf weggetrokken, net als mijn papa en mama."

Tijdens een dorpsvergadering zet de machtige Zi' Rocco aanvankelijk de toon: "'Wegwezen, vreemdelingen, jullie zijn hier niet welkom! Niemand heeft jullie uitgenodigd, er is hier geen werk voor jullie. Er is hier helemaal niks voor jullie! Hoepel op naar waar je vandaan komt!'". Als later de stemming toch ten voordele van de vreemdelingen is omgeslagen, is Zi' Rocco de dorpelingen opnieuw te slim af. Hij zal de mannen onder zijn hoede nemen en graag vertrouwt hij de vrouwen en de jongen toe aan andere weldoeners. Het duurt niet lang voor zijn slechte bijbedoelingen duidelijk worden. De vreemdelingen zet hij in als moderne slaven en het loon van de lokale werknemers wordt drastisch verlaagd.

Uiteindelijk zorgen dezelfde vreemdelingen voor de aanzet tot een sociaal en economisch reveil. Er gloort zelfs hoop op revanche in de aloude vete tussen Zi' Rocco en de rest van het dorp.

Maar in Zuid-Italië wordt sinds mensenheugenis iedere hoop op verandering meteen de kop in gedrukt en uiteindelijk overheerst het onrecht. Daar is groots over geschreven, onder andere door de aangehaalde Carlo Levi en vele Siciliaanse auteurs.

In dit boek heeft de hele uitwerking van de overbekende Noord-Zuid tegenstelling echter iets clichématigs. Dat komt mede omdat het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de 12-jarige Pietro en die vertelstrategie komt niet altijd overtuigend uit de verf. De meest geslaagde delen zijn die waarin Pietro het heeft over de herinneringen aan en het intense gemis van zijn moeder.

Hide text