Guus Kuijer gelooft niet in God, maar de verhalen uit de Bijbel vindt hij fascinerend. Alleen hebben ze naar zijn mening een update nodig - die hij ze graag verschaft. In deel 4 van De Bijbel voor ongelovigen, dat over het aflopende koningschap van David en de scheuring van het rijk onder diens zoon Salomo gaat, laat Kuijer volgens beproefd recept enkele Bijbelse underdogs de oude verhalen van dwarse commentaar voorzien. Welke geboden smokkelen zij in de Bijbel?

1. Verschuil u niet achter God

In Kuijers Bijbel is elk mens verantwoordelijk voor zijn eigen daden. 'Ik vroeg me af hoe vaak in de geschiedenis Gods naam was misbruikt om er de meest gruwelijke misdaden mee goed te praten', zegt Abigail, een vrouw van koning David, als haar man haar zegt dat God hem heeft geboden om de zeven zonen van Saul ter executie aan de Gibeonieten uit te leveren. 'Of belangrijker nog: hoe vaak ging dat in de toekomst nog gebeuren?'

2. Wantrouw pilarenbijters

Kuijer ziet de vrijheid die het Westen op dominees en pastoors heeft verworven onder de imams niet graag teruggedraaid.Als Israël zich onder koning Salomo religieus naar de wereld opent en een multiculturele samenleving wordt, laat hij de Israëlitische kwezel Jerobeam een terugkeer naar de rechte leer bepleiten, zoals salafistische predikers vandaag onder moslims doen. 'Er zijn mensen die de invloed van buiten op prijs stellen. Ze zijn van mening dat het verzamelen van kennis tot voorspoed leidt, maar ze vergeten dat de enige kennis is die onze God ons heeft geopenbaard.'

3. Laat u niet aan vroomheid vangen

Van blind geloof komt enkel miserie, meent Kuijer. 'Wanneer u vroom wilt leven in een vreemd land zet dan een muur zonder vensters om u heen, een huis dat is opgetrokken uit blinde muren. Ik sloot mijn vrouw op in ons huis en ging zelf zo weinig mogelijk naar buiten, want de Egyptische gewoonten en gebruiken zijn verwerpelijk', aldus de Israëliet Jerobeam, die zich tijdens zijn ballingschap in Egypte even verkrampt en schrikkerig gedraagt als sommige migranten vandaag bij ons.

4. Mijd het fanatisme

Godsdienstwaanzin is van alle tijden, waarschuwt Kuijer in een passage over de executie van een 'ongelovige' opstandeling die zo uit de video's van IS lijkt te komen. 'Omdat je deze stad met je goddeloosheid in gevaar hebt gebracht, snij ik namens God je hoofd van je romp', schreeuwde de jongen met een van vroomheid vertrokken gezicht. En onder luide toejuichingen sneed hij met zijn vlijmscherpe mes eerst Seba's keel door en hakte daarna dwars door de wervelkolom zodat hij even later diens hoofd bij de haren kon grijpen en hoog de lucht in steken.

5. Kijk uit met valse profeten

Bij Kuijer is wie namens God zegt te spreken algauw een charlatan, maar deze quote van Jerobeam had net zo goed over de reclamewereld van vandaag kunnen gaan: 'Je kunt ware en valse profeten uit elkaar houden door hun financiële situatie te bekijken. Valse profeten zijn altijd steenrijk.'

6. Doorzie de leugen

Sommige geboden zijn Kuijer-proof, zoals 'Gij zult geen valse getuigenis spreken.' 'Mannen zijn eerlijke en oprechte leugenaars, ze maken een waarheid die hen op dat moment het beste uitkomt en geloven er heilig in, maar er komt een dag waarop ze tot hun schrik merken dat geloof niets heilig maakt', zegt Abigail over David.

7. Minacht de vrouw niet

Kuijer is een feminist die geen kans laat liggen om voor vrouwenrechten op te komen. 'We deden alsof we het gewoon vonden dat er een land bestond dat door een vrouw werd bestuurd', noteert Jerobeam ter gelegenheid van een staatsbezoek van de koningin van Sheba.

8. Gebruik uw verstand

Mensen willen te graag in hogere machten geloven, volgens Kuijer. 'Hoe gemakkelijk trapt de mens in allerlei goocheltrucs wanneer hij zich niet op de hoogte stelt van de feiten', weeklaagt Jerobeam als hij zich weer eens door een 'godsman'-illusionist in de luren heeft laten leggen.

9. Stel uw grenzen open

De hele Bijbel door voeren de twaalf stammen van Israël onderling en met hun buren strijd. In Gods naam, uiteraard. 'Grenzen zijn door mensen gemaakt, niet door de goden', laat Kuijer Abigail daarover droogjes zeggen.

10. Geloof niet alles wat wordt gezegd

'Ik neem mijn wereld voornamelijk waar met behulp van het verhaal, want ik kan niet overal bij zijn', zegt Abigail als ze erachter komt dat David zijn opperbevelhebber Amasa liet executeren. 'Maar ik weet dat het een verzameling leugens is waaruit je alleen met inspanning van al je slimheid enige waarheid kunt peuren.'

GUUS KUIJER

De Bijbel voor ongelovigen 4.

Koning David en de splitsing van het rijk

Athenaeum-Polak & Van Gennep, 271 blz., 19,99 euro.

Hilde Van den Eynde ■

Hide text

Het vierde deel van deze reeks van vijf* bevat drie verhalen die zich afspelen in de tiende eeuw voor Christus, in de tijd van het koningschap van koning David, koning Salomo en de periode kort erna, wanneer het koninkrijk uiteenvalt in twee rijken, het Noordrijk Israël en het Zuidrijk Juda. De verhalen zijn gebaseerd op enkele fragmenten in de bijbelboeken 2 Samuël en 1 Koningen. Opnieuw wordt een bepaalde persoon uit de betreffende periode als hoofdfiguur gekozen, die vanuit zijn of haar perspectief het verhaal vertelt en erin betrokken is – Absalom, Abigail en Jerobeam. De verhalen zijn met veel inlevingsvermogen geschreven in vlot hedendaags Nederlands. De lezer kan zich heel gemakkelijk verplaatsen in en meeleven met de hoofdfiguren. Door relativerend en soms sceptisch te vertellen, waarbij ook passie en hartstocht van de bijbelse personen uit die tijd aan bod komen, ebt het idee van de bijbel als een vroom boek geheel weg. Ook degene die met scepsis en ongeloof ten aanzien van de bijbel behept is, de ongelovige, zal aan deze verhalen moeilijk weerstand kunnen bieden. Hide text