Vanaf De jury, zijn debuut uit 1989, staat John Grisham met elk nieuw boek meteen in de top van de internationale bestsellerslijsten. Zijn maatschappijkritische instelling (hij is als Amerikaans staatsburger merkbaar een aanhanger van de Democraten), zijn grote kennis op het gebied van advocatuur en rechtssysteem, en de doorwrochte, goed gedocumenteerde intriges, maken dat zijn verhalen ? ondersteund door een aantal succesvolle verfilmingen ? gretig aftrek vinden. Niet voor niets wordt hij, samen met zijn landgenoot Scott Turow, als de belangrijkste vertegenwoordiger van de legal thriller gezien. Maar ondanks de vele loftuitingen voor zijn werk is er ook kritiek mogelijk, die de laatste tijd vaker wordt gehoord. Zo is er een duidelijk verschil merkbaar tussen de eerste en de recentste publicaties wat betreft de verhouding tussen verhaal (-structuur, -personages) en feitelijke informatie. De balans tussen fictie en non-fictie is duidelijk verschoven in de richting van het laatste, en het is die onevenwichtigheid waardoor Grisham op literair niveau soms ronduit teleurstelt, ook al omdat hij niet echt een begenadigd verteller is. In De gevangene, waarin hij wederom focust op het systeem van de doodstraf, laat hij de fictie zelfs geheel los. Het is het waargebeurde, tragische verhaal van een onschuldig veroordeelde, opgeschreven in een zakelijk politieverslagproza, waar kraak noch smaak aan zit. Dat zorgt, vooral in het begin, voor een stuurloze 'en-toen-en-toen'-opsomming die spanning ontbeert en veel herhalingen bevat. Het boek kent vele aangrijpende momenten, maar die komen voort uit de kale feiten, niet uit de wijze waarop ze worden verteld.

Gelukkig heeft Grisham voor De aanklacht weer gekozen voor een fictieve setting, al gaat het verhaal zwaar gebukt onder (te) veel documentatie, waar een dominante auctoriale verteller alle tijd en ruimte voor gebruikt. Centraal staat een verkiezingscampagne voor leden van het Supreme Court, die met ongeoorloofde middelen gestuurd wordt door een groot chemisch bedrijf, dat veroordeeld is vanwege een omvangrijk milieuschandaal dat jarenlang is verzwegen, en waarbij tientallen slachtoffers te betreuren zijn. De publieke opinie wordt met alle middelen gemanipuleerd en er is een partijdige rechter 'gekocht' die de grote belangen van het bedrijf veilig moet stellen. Het advocatenechtpaar Payton, ingehuurd door de bewoners van een stadje in Mississippi, winnen in eerste instantie een rechtszaak, maar worden bij een hoger beroep geconfronteerd met een uiterst smerige campagnestrategie.

De maatschappelijke en juridische achtergrond van de plot is fascinerend en voorzien van onthullende details die het Amerikaanse verkiezingssysteem voortreffelijk en kritisch documenteert. Maar de karakters ? met voorop de goede Paytons en de slechterik Trudeau, de gewiekste eigenaar van het bedrijf ? blijven vlakke pionnen in een verhaal dat, ook wat structuur en stijl betreft, ondergeschikt gemaakt is aan een inhoudelijk zwaar opgetuigde, maar wel spannende plot. Dat laat een dubbel gevoel achter. [Peter van den Hoven] Hide text

Een chemisch bedrijf wordt door de jury van een lagere rechtbank in Mississippi veroordeeld wegens het illegaal dumpen van gevaarlijk afval en een uitbraak van kanker in een klein stadje. Het bedrijf gaat in hoger beroep en tracht koste wat kost voor elkaar te krijgen dat een bepaalde rechter niet in het gerechtshof zal zitten. In het diepste geheim wordt een van de voornaamste aandeelhouders ingeschakeld, die een campagne van omkoping en financiële intriges op touw zet. Hij denkt een zetel in het hooggerechtshof te kunnen kopen. Zestiende legal thriller van de Amerikaanse bestsellerauteur (1955), maar niet zijn beste: het duurt nogal lang voordat er zich enige spanning ontwikkelt en de hoofdpersonen blijven tamelijk onuitgewerkt. Paperback, kleine druk.