'Yet each man kills the thing he loves'. Deze schitterende regel klinkt als een mantra in Oscar Wildes De ballade van Reading Gaol. Het is een als vernuftige omkering verpakte verwijzing naar Shakespeares Merchant of Venice, waarin Bassanio aan Shylock vraagt: 'Do all men kill the things they do not love?' Wilde schreef zijn ballade nadat hij zelf twee jaar had doorgebracht in de gevangenis van Reading. 'Gross indecency' luidde het vonnis over een man wiens misdrijf was dat hij van een andere man hield. De rauwe werkelijkheid van het gevang moet voor de estheet een schok zijn geweest. Toen hij probeerde zijn ervaringen te verwerken in deze ballade, stuitte hij op een moeilijkheid, waarin hij weer vast kwam te zitten. Is het mogelijk een aanklacht tegen de misstanden van het gevangeniswezen te verenigen met het esthetisch lichaam van een gedicht? Ja, luidde het antwoord na een lange worsteling. Maarten Asscher tekende voor de twaalfde (!), ditmaal strakke vertaling van dit opmerkelijke werkje van de Ierse schrijver. Een groots gedicht.

Uit het Engels vertaald door Maarten Asscher.

Boom; € 20.

Hide text

★★★★☆

Tik 'Each man kills the thing he loves' in op Google en je belandt nog altijd in twee stappen bij de Franse actrice Jeanne Moreau. Zij zong de beroemdste regels uit Oscar Wildes gedicht uit 1897 in de film 'Querelle' van Rainer Werner Fassbinder. Moreau gaf met haar hoge, hese stem extra melodramatisch elan aan wat eigenlijk een manifest tegen het gevangeniswezen is. Maarten Asscher vertaalde het gedicht en voegt een uitstekend nawoord toe ('Hoe Oscar Wilde aan de gevangenis ontsnapte').

Asscher beschrijft wat Wilde beoogde met deze 654 regels tellende ballade, die hij in ballingschap in Dieppe schreef na twee jaar eenzame opsluiting met dwangarbeid, waartoe hij was veroordeeld wegens sodomie. Wilde kwam tot zijn aanklacht in dichtvorm na de executie van een soldaat, die in de gevangenis van Reading werd opgehangen terwijl hij daar verbleef. Asscher belicht de worstelingen van de auteur, die zijn ballade schreef na de breuk met zijn echtgenote Constance omdat zij niet accepteerde dat hij zijn minnaar Alfred Douglas opnieuw opzocht. In Dieppe lijdt de dichter bovendien onder het sombere weer. Plus: een ballade over de barre omstandigheden in de gevangenis, met woorden als 'latrine', is sowieso lastig voor de anders zo eloquente dichter, die voorheen vooral over het societyleven schreef. 

Hide text

In 1895 werd Oscar Wilde(1854-1900) wegens 'sodomie' veroordeeld tot twee jaar dwangarbeid en eenzame opsluiting in de gevangenis (gaol = jail) van Reading. Daar werd op 7 juli 1896 de jonge cavalerist van de Royal Horse Guards, Thomas Woodridge opgehangen, die zijn vrouw uit jaloezie had vermoord. Na zijn vrijlating schreef Wilde, onder de indruk van deze gebeurtenis, zijn beroemde ballade vol mededogen met de veroordeelde. Hij beschrijft de angst, de grauwe eenzaamheid in de cellen en de langzaam kruipende uren tot de ochtendschemering op de dag van de terechtstelling. Nu uitgebracht in een tweetalige uitgave met op de linkerpagina de oorspronkelijk Engelstalige tekst en rechts de nieuwe Nederlandse vertaling (2020) van Maarten Asscher. Toegevoegd is een kleine studie van Asscher over het ontstaan van het gedicht, met noten. Een typografisch en boektechnisch mooi verzorgde uitgave met zwart-witillustraties, zowel fraaie tekeningen als foto's.

Tik 'Each man kills the thing he loves' in op Google en je belandt nog altijd in twee stappen bij de Franse actrice Jeanne Moreau. Zij zong de beroemdste regels uit het nu vertaalde gedicht De ballade van Reading Gaol van Oscar Wilde in de film Querelle van Rainer Werner Fassbinder. Moreau gaf met haar hese hoge stem extra melodramatisch elan aan wat eigenlijk een manifest tegen het gevangeniswezen is. Maarten Asscher vertaalde het gedicht en voegt een uitstekend nawoord toe ('Hoe Oscar Wilde aan de gevangenis ontsnapte') over ontstaan en inhoud.

Asscher beschrijft wat Oscar Wilde beoogde met deze 654 regels tellende ballade die hij in 1897 in Dieppe schreef, na zelf twee jaar eenzame opsluiting met dwangarbeid te hebben uitgezeten, na een veroordeling wegens sodomie. Wilde kwam tot zijn aanklacht in dichtvorm na de executie van soldaat Charles Thomas Wooldridge die in 1896 in Reading werd opgehangen. Asscher belicht de worstelingen van de auteur die zijn ballade schrijft als hij net gebroken heeft met zijn echtgenote Constance daar zij niet accepteerde dat hij zijn minnaar Alfred Douglas opnieuw opzocht. In Dieppe lijdt de dichter bovendien onder het sombere weer. Plus een ballade over de barre omstandigheden in de gevangenis, met woorden als latrine, is sowieso lastig voor de anders zo eloquente dichter, die zich voor zijn gevangenisjaren vooral over het society-leven uitsprak.

Vert. Maarten Asscher. Boom; 119 blz. € 20.

Hide text