Met Gottmer Geleerd zoek je alles tot op de bodem uit!" "Elk deel geeft je een schat aan informatie over de interessantste onderwerpen". Het zijn maar enkele van de slogans waarmee uitgeverij Gottmer haar reeks 'Gottmer Geleerd', de opvolger van 'Het beste boek over...', aanprijst. Jammer genoeg zijn deze aantrekkelijke reclamespreuken allerminst van toepassing op de nieuwste bijdrage uit de reeks, ditmaal over het menselijk lichaam. Na een wat sober voorwoord wordt de informatie over drie grote delen verdeeld: 'Verleden en heden', 'Lichaam in actie' en 'Voeding en verdediging'. Na ieder hoofdstuk volgt een summier lijstje met bronnen voor verder (zelf)onderzoek en een beperkte woordenschatlijst. Afsluiten doet Walker met een woordenlijst en een register.

Onder de titel 'Verleden en heden' kan je zowat alles verstaan, en dat blijkt ook Walkers bedoeling. Het geschiedkundig aspect van de evolutie van onze voorouders, een uitgebreide blik op lichaamsbestanddelen als moleculen en cellen, het levensverhaal van de bevruchting over geboorte tot volwassenheid, het komt allemaal aan bod. Afgezien van de nonchalante en willekeurige keuze van deze onderwerpen, biedt Walker nergens enige houvast. De losse structuur en de mengelmoes van allerhande korte tekstjes met weinig diepgang bemoeilijken een coherente lezing. Bijkomend euvel is dat de foto's en tekst niet steeds correleren, waardoor de visuele ondersteuning, toch vaak een extra troef in non-fictie voor deze doelgroep, hier weinig meerwaarde biedt. Het tweede hoofdstuk focust op het geraamte, de hersenen, de spieren, de zintuigen. Opnieuw te veel van het goede dus, en zonder veel samenhang bij elkaar gebracht. Interessanter is het derde deeltje over voeding en afweermechanismen van het lichaam tegen ziektes.

Op de kinder- en jeugdboekenmarkt verschenen in het verleden al heel wat boekjes over het menselijk lichaam, met o.m. aparte uitgaves over voortplanting, gezonde voeding en ziektes. Walker wil al deze onderwerpen behandelen, en dan nog in een 60-tal bladzijden, inclusief foto's en illustraties. Een ambitieuze opzet, maar uiteraard tot mislukken gedoemd. De grote willekeur in de keuze van onderwerpen en het vaak irrelevante fotomateriaal maken dit tot een weinig aantrekkelijk boekje.



[Jürgen Peeters] Hide text

De hele biologie van de mens komt aan de orde: cellen, het skelet, spieren, de huid, zintuigen, het zenuwstelsel, de hersenen, de bloedsomloop, het lymfe- en het ademhalingsstelsel, de spijsvertering, de afvalverwerking, de voortplanting en de genetica. De tekst staat in een vrij klein lettertype in korte alinea’s die worden begeleid door kleurenfoto’s of gedetailleerde illustraties (met naamgeving van o.a. orgaanonderdelen en kort bijschrift). De onderwerpen beslaan steeds een dubbele pagina. Kaders met overzichtjes en aanvullende informatie zijn toegevoegd en de lezer wordt steeds verwezen naar de bijbehorende website. De materie is veelal pittig en wordt wetenschappelijk uitgelegd. Het taalgebruik is volwassen. De woordenlijst vangt niet alle moeilijkheden op. Voor lezers met enige voorkennis is de encyclopedie een heldere compacte samenvatting en een lust voor het oog. Voor jonge lezers (de eigenlijke doelgroep) is het boek te moeilijk. Geschikt vanaf ca. 13 jaar. Met een overzicht van de wetenschappelijke ontwikkelingen (tijdlijn) en een register. Extra info is te vinden op de website. Inmiddels zijn in dezelfde opzet acht naslagwerken* verschenen. Hide text

Deze nieuwe uitgave in de reeks ‘Gottmer Geleerd’ is geschikt voor kinderen vanaf een jaar of elf, al zullen de jongste wellicht hier en daar worstelen met begrippen (bijvoorbeeld ‘basen’) en systemen (het genoom met zijn chromosomen, genen en DNA) die hun bevattingsvermogen te boven gaan. Er wordt ook vrij kwistig omgesprongen met wetenschappelijke termen zoals ‘appendiculaire’ skelet, licht dat ‘convergeert’, ‘epitheelweefsel’, ‘epidermis’, ‘receptoren’ … Maar de materie wordt gestructureerd aangeboden en rijkelijk geïllustreerd met foto’s en prenten zodat het jonge publiek door het bos de bomen blijft zien en ze leert herkennen. Elk van de drie hoofdstukken opent met een korte inleiding en sluit af met een samenvatting, aangevuld met een lijstje van de beroepsnamen van de specialisten die zich met de materie bezighouden en verder ook nog een verwijzing naar websites en musea. In het eerste hoofdstuk komt de evolutie van de mensheid en van het bestuderen van het menselijk lichaam aan bod, naast het ontstaan en groeiproces van de individuele mens. Het tweede hoofdstuk belicht skelet en beweging, hersenen en zenuwstelsel, zintuigen en communicatie. Het derde hoofdstuk behandelt de verschillende aspecten van voeding (inclusief ademhaling en bloedsomloop) en verdediging tegen ziektes. Een verklarende woordenlijst en index verhogen de gebruiksvriendelijkheid. Toch vallen er ook een aantal minpunten te melden. Het is bijvoorbeeld jammer dat in de Nederlandstalige uitgave de hoofdzakelijk Britse en Amerikaanse musea niet vervangen werden door Belgische en Nederlandse musea en wetenschappelijke instellingen. De tekeningen zijn niet altijd even nauwkeurig. Zo worden op p. 33 de nieren beslist te hoog in het lichaam gesitueerd. Tweemaal valt er een stukje tekst bij een illustratie weg (p. 37 en 50). Voorts is de keuze van de illustratie op de cover niet afgestemd op het jonge doelpubliek. Alles bij mekaar genomen een weliswaar best bruikbare en vrij aantrekkelijk gepresenteerde informatieve uitgave die een paar mankementen vertoont en zich niet echt van de middenmoot van soortgelijke publicaties weet te onderscheiden.
Hide text