Ted is twaalf. Hij telt zijn cornflakes, houdt van systemen en luistert voor het slapengaan naar het weerbericht voor de scheepvaart. Vrienden heeft hij niet. Wanneer zijn neef Salim komt logeren, is Teds verbazing dan ook groot dat Salim hem eigenlijk best normaal vindt. Maar dan verdwijnt Salim tijdens een rit in het London Eye ? het grootste reuzenrad ter wereld. De politie tast in het duister. Samen met zijn zus Kat is Ted vastberaden de mysterieuze verdwijning op te lossen. Ze bedenken acht verdwijningstheorieën, ontleden Salims laatste foto's en achtervolgen de hoofdverdachte. Tot eenieders verbijstering slagen ze er uiteindelijk in hun neef op te sporen.

Het reuzenradmysterie is niet het eerste detectiveverhaal waarin een jongere met autisme op eigen houtje een mysterieuze verdwijning ontrafelt. Ook in Mark Haddons Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht lost een vijftienjarige jongen met het syndroom van Asperger een moordzaak op. De keuze voor een autistisch hoofdpersonage in een detectiveverhaal is overigens niet zo onlogisch. Door hun scherpe analytische blik en sterk cognitief vermogen zijn autisten ideale speurders.

Tegelijk is het echter ook best gewaagd om een complex thema als autisme in een detectiveverhaal te verwerken. Door de sterke focus op de plotontwikkeling en spanning in dit genre verhalen bestaat het gevaar immers dat een oppervlakkig, rimpelloos beeld van autisme ontstaat. Zo verklaart Ted in het eerste hoofdstuk: 'Dat ik hersenen heb die anders werken dan die van de meeste mensen, hielp me om te ontdekken wat er was gebeurd.' Het 'anders werken' van de hersenen wordt hier als een positief gegeven geprofileerd. In plaats van een ernstig syndroom lijkt autisme hier dan eerder een bijzondere gave. Zeker in verhalen die ook nog eens met veel humor geschreven zijn, lijkt een (geloof)waardige beeldvorming uitgesloten.

Met dit boek bewijst Dowd echter het tegendeel. Reeds in haar debuut, Een helle kreet, combineerde deze inmiddels overleden Ierse auteur een spannende verhaallijn met een diepgaand psychologisch realisme van het hoofdpersonage. Ook in Het reuzenradmysterie schetst ze een raak beeld van Teds leefwereld. Uiteraard kan Dowd niet in de huid van een autist kruipen. Maar ze kan wel een glimp bieden van hoe de wereld op Ted afkomt. Bijvoorbeeld door de lezer te confronteren met de talloze hindernissen waarmee Ted dag in dag uit te maken krijgt en de manier waarop hij zich hiertegen probeert te wapenen. Zo heeft Ted een 'lijstje van vijf gezichtsuitdrukkingen om te begrijpen hoe mensen zich voelen', dat hij als een exacte wetenschap uit het hoofd leert. Of dreunt hij weerberichten op om grip te krijgen op onvoorspelbare gebeurtenissen. Mooi is hoe Dowd de sluimerende onrust oproept via het beeld van 'de fladderende hand', dat ze als een leidmotief in de tekst verweeft. Bovendien laat de auteur ook voelen hoe Ted met zijn autisme worstelt. Hoe eenzaam het is om helemaal in jezelf opgesloten te zitten: 'Ik vind het niet altijd fijn om anders te zijn. Ik vind het niet fijn om helemaal in mijn hersenen te zijn. Soms is het net een grote lege ruimte waar ik helemaal alleen ben. Er is niets anders, behalve ik.' Hoe beklijvend de alomtegenwoordige angst is: 'Mijn voet bonkte tegen de plint, mijn hand fladderde en mijn hersenen werden een draaikolk van nare gevoelens. Catastrofe. Katapult. Orkaan Katrina. Gemene valse Kat.'

Het reuzenradmysterie is dus niet zomaar een misdaadverhaal. Om zich in dat genre te onderscheiden, is de ontknoping overigens te slap, te gezocht ook. Het boek vormt echter een spannende, intrigerende en ontroerende ontmoeting van een detective met een probleemroman. Beide genres worden op overtuigende wijze met elkaar verbonden door de humoristische verteltrant, die tegelijk ook de brug slaat tussen Teds leefwereld en die van de lezer. Het is nu al uitkijken dus naar de Nederlandse vertaling van Dowds overige jeugdboeken. [Marit Trioen] Hide text

Teds tante Gloria en zijn neef Salim gaan verhuizen naar New York, maar voordat het zover is, brengen ze nog een bezoekje aan Ted en zijn ouders in Londen. Ted en zijn oudere zus Kat zien Salim plaatsnemen in het enorme reuzenrad The London Eye, maar hij komt vervolgens niet meer naar buiten. Het perspectief ligt bij de 12-jarige Ted, die autistisch is. Hij weet álles over het weer en over wetenschap, maar met mensen en emoties heeft hij moeite. Ted is heel opmerkzaam en ziet dingen die anderen niet zien, en andersom. Hij heeft zo zijn eigen ideeën over waar Salim is en gaat op onderzoek uit. Ted is een sympathieke jongen met een altijd zeer verrassende visie op de wereld, wat het spannende verhaal uittilt boven andere detectiveverhalen. De vergelijking met Mark Haddons 'Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht', waarin ook een jonge autistische hoofdpersoon een mysterie probeert te ontrafelen, is onvermijdelijk. Van een veelbekroonde, jong overleden auteur, bekend van 'Een helle kreet'* voor jongeren. Vlag en Wimpel (tekst) 2011. Voor detectiveliefhebbers vanaf ca. 10 jaar. Hide text

Ted ziet zijn neef Salim in het London Eye stappen, het grootste reuzenrad ter wereld. Als de cabine terug op de grond staat en de deuren opengaan is er geen Salim te zien. Ted zal samen met zijn zus Salim proberen terug te  vinden.
Heel vlug ontdek je als lezer dat Ted een vorm van autisme heeft. Hij telt zijn cornflakes en luistert elke dag naar de weerberichten voor de scheepvaart. In het eerste hoofdstuk zegt hij: Dat ik hersenen heb die anders werken dan die van de meeste mensen, hielp me om te ontdekken wat er was gebeurd. Ted ontpopt zich tot een echte speurder.
De schrijfster linkt het detectiveverhaal aan het thema autisme. Ze is er heel bedreven in om weer te geven hoe iemand met deze handicap zijn weg probeert te vinden in de jungle van mensen die voor hindernissen zorgen. Siobhan Dowd heeft een ontroerend verhaal geschreven over hoe Ted zich tot zijn omgeving verhoudt en omgekeerd. Het verhaal heeft een sterke overtuigingskracht en het is ook met  humor geschreven. Van bij het begin treft ze de juiste toon en de lezer krijgt een glimp te zien van de complexe wereld van Ted.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hide text