'I see dead people.' Meteen in het begin van Later citeert het hoofdpersonage Jamie Conklin de beroemde regel uit 'die film met Bruce Willis'. Net als het kind in de bovennatuurlijke thriller The sixth sense van M. Night Shyalaman ziet ook Jamie dode mensen. Niet dat hij er zoveel om maalt, want hij weet niet beter dan dat zij er altijd zijn geweest.

Als 22-jarige kijkt Jamie Conklin op een laconieke manier terug op zijn kindertijd die 'net een roman van Dickens was, maar dan met vloeken'. Dat tieren komt vooral van zijn moeder, een literair agent die hoofdzakelijk waakt over haar goudhaantje Regis Thomas, een wereldberoemde schrijver die zo gek is als een 'drol die licht geeft in het donker'. Hij werkt aan het laatste deel van de romancyclus Roanoke, waarin veel enge dingen gebeuren maar waarin ook steeds een ruime dosis goede, ouderwetse, stomende S-E-K-S zit, weet Jamie, een soort Vijftig tinten Roanoke. Maar dan keert het geluk, want het is 2009 en de bankencrisis slaat keihard toe. Bovendien sterft Regis Thomas onverwacht aan de schrijftafel en neemt hij alle ultieme onthullingen van het laatste deel van de reeks mee naar het bovenmaanse. Gelukkig is daar Jamie's talent en zoekt hij onder druk van zijn moeder, die zijn gave kent, de dode schrijver op.

Bommenlegger

Dat is pas het begin van Jamie's avonturen, want hij komt ook oog in oog te staan met een psychopathische bommenlegger die na zijn dood onthult dat hij nog een laatste, verwoestend explosief heeft geplaatst. Aan Jamie om los te peuteren waar de bom ligt. 'Dit is een horrorverhaal', zegt Jamie meermaals tegen de lezer, en dat is niet gelogen.

De premisses in Later zijn niet origineel, Kingfans zullen verwijzingen naar It, The shining of Misery herkennen, maar de auteur was zelden grappiger. Komisch is de haast achteloze manier waarin hij Jamie zijn verhaal laat vertellen en het relativerende portret van de eigenzinnige schrijver die King met zichtbaar plezier opvoert. De horror serveert hij vooral in het tweede deel. Toch is Later meer dan een klassiek gruwelverhaal doordat King zijn verhaal inbedt in de bankencrisis en de opkomst van Obama. Later - de titel verwijst naar de bepalende momenten in je leven die je pas nadien kunt plaatsen - is vooral een coming-of-ageverhaal over een jongen die ontdekt dat het de hebzucht is die de boze buitenwereld regeert.

Vertaald door Annemarie Lodewijk, De Boekerij, 266 blz., 20,99 € (e-boek 12,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Later'.

Hide text

Een doctorandus in de tederheid

★★★½

Stephen King heeft een horrorverhaal geschreven. Met die weinig opzienbarende melding – pakweg ‘Stephen King heeft een in dactylische hexameters gevat heldendicht geschreven’ krijgt betere noterin­ gen bij de bookmakers – komt hij zélf enkele keren in ‘Later’, zijn nieuwe roman. Zijn verteller – Jamie, een jonge twintiger die het verhaal van zijn kindertijd en jeugd doet – lijkt zich ook voortdurend bewust van de chronologie, de technieken en de handig­ heidjes die zijn geestelijke vader hem in de handen duwt. Licht in zijn verhaal een belangrijk detail op, dan zegt hij dat; wordt een vooruitwijzing binnen­ gesmokkeld, dan benoemt hij die. Het lijkt alsof King ironisch boven z’n schrijftafel hangt, schouder­ ophalend vaststelt dat er geen honderd verschillen­ de manieren zijn om een spannend verhaal te ver­ tellen, en de eenvoudige, doeltreffende machinerie dus maar blootlegt. Het neemt me voor hem in: er spreekt een terloopse bescheidenheid uit, de huiver van de vakman om een genie genoemd te worden. Maar dat horrorverhaal, dus: het lugubere zit ’m deze keer in de gave van Jamie, die al jong ontdekt dat hij de doden kan zien en met hen kan praten, ook al zijn ze zonet wijlen verklaard door een wets­ dokter. Het klinkt als een ziekte die je niet onder de leden wilt – met de lévenden praten is vaak al

BELGAIMAGE

een horreur – maar Jamie aanvaardt z’n aparte lot behoorlijk laconiek, ook al legt het een film van angst en onzekerheid over z’n wonderjaren. ‘Je raakt gewend aan ongelooflijke dingen. (...) Er is te veel om je over te verbazen, dát is het eigenlijk.’ De gave van de jongen wordt – homo homini lupus, u weet het wel – gretig ingezet door zijn omgeving. Zijn moeder, een literair agente die na de financiële crisis van 2008 bankroet dreigt te gaan, ziet haar goudhaantje te vroeg geslacht worden – haar best verkopende schrijver sterft net voor hij het laatste boek van een populaire reeks kan schrijven. De af­ lijvige dicteert het hele verhaal aan Jamie, zodat zijn moeder het alsnog kan afwerken en kan cashen. En

er is Liz, een poosje de partner van Jamies moeder: een flik die buiten de diensttijd in ongure zaakjes verwikkeld is. Ze kan haar baan redden met de hulp van Jamie, die een net gestorven bommenlegger uithoort over zijn laatste geplande knal. En net wanneer ‘Later’ in bedaarde pas naar een verkwikkend einde lijkt te lopen, komt King met een hyperventilerende finale. De grote verdienste van Stephen King is evenwel niet dat hij weer zo’n slim en ingenieus griezelverhaal heeft bedacht. Wel dat hij onder die deklaag iets substantieels aanraakt, iets warms en hooglijk ontroerends. Want ‘Later’ is in de eerste plaats het precieuze portret van een jongen en z’n moeder, en de innige omhelzing waarmee ze zich tegen de lelijkheid buiten proberen te beschermen. Jamie komt langzaam onder de moederveren vandaan, ontdekt dat er out there een wereld wacht waar scrupules zeldzaam zijn en tederheid niet in bulk gekocht kan worden, en beseft dat ook zijn moeder, zélfs zijn moeder, geheimen heeft, en ook maar met een geimproviseerde crawl door het leven probeert te zwemmen. Wat hij wint aan wijsheid, verliest hij aan onbevangenheid: ‘Het ergste van opgroeien is de manier waarop het je de mond snoert.’ Op geen enkel moment hoor je een 73-jarige schrijver op de toetsen kloppen: de heldere, wat verbaasde formuleringen zijn die van een jongen, de taal is van een zoon. Stephen King heeft de mechaniekjes van de gruwel ontleed, zeker, hij kan je met een halve zin doen schrikken. Maar minstens zo belangrijk is dit: hij is een doctorandus in de tederheid. Is dit nu ‘Later’? Wel, prima dan.

Hide text

Als de paranormaal begaafde Jamie 22 jaar is, blikt hij terug op episoden uit zijn leven tussen 6 en 15 jaar. Bijzonder is dat hij in staat is overleden mensen te zien en gedurende ongeveer een week met hen te praten, daarna vervagen ze. De vriendin van zijn single moeder (literair agente), die een corrupte rechercheur is, weet hem voor haar karretje te spannen en overleden criminelen hun geheimen af te troggelen. Daarbij gaat iets mis: een van de doden volgt Jamie. Een oude buurman suggereert dat Jamie is besmet door een demon en raadt hem aan om het Ritueel van Chüd (bekend uit Kings eerdere ‘Het’) te doen: zo krijgt hij zeggenschap over het Kwaad. Een niet erg griezelig horrorverhaal van de hier routineuze meesterverteller die makkelijk in de huid van een jongetje kruipt. Jamie is lief en nogal wereldwijs en spreekt de lezer als ik-figuur regelmatig direct aan. Dat Jamie aan het eind ontdekt wie zijn vader is, voegt niets toe aan het verhaal. VN Thriller van het Jaar 2021.