Wanneer de kleine Menno wakker wordt, zit hij alleen in de tuin. Op tafel ligt een briefje en er is geen wolkje aan de lucht, maar al snel wordt hij overvallen door eenzaamheid en angst. Als het warm is, spreekt zijn mama altijd van de Zomerzot, en Menno hoopt dat die hem zal beschermen. Maar wie is die Zomerzot eigenlijk? Menno's fantasie slaat op hol... tot zijn papa de verlossing brengt.

In veel traditionele prentenboeken gaat de tekst vooraf aan de prenten, en dienen die laatste vooral om het verhaal te ondersteunen. Bij De Zomerzot is het omgekeerd: hier dragen de prenten het verhaal, en de tekst - hoe summier hij ook is - lijkt bijna overbodig. De plot van De Zomerzot is intrigerend, en nodigt uit tot herlezen. Een sleutelelement is daarbij het briefje op tafel. Menno leest het briefje wel, maar voor de lezer is het gissen wat erop staat: het duikt af en toe weer op in de prenten, maar telkens zijn slechts enkele letters leesbaar. Op het einde blijkt dat het briefje van papa was, om te zeggen dat hij even naar de bakker was voor taart. Menno had dat briefje wel gelezen, maar blijkbaar kon het hem niet geruststellen. Hij vouwt er een hoedje en een vogeltje van, en lijkt op het einde even verrast als de lezer wanneer zijn vader plots opduikt met taart.

De verhaallijn van dit boek kan niet helemaal tippen aan Een raadsel voor Roosje, het prentenboek waarmee Sollie in 2007 de prestigieuze Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap won, en waarin woord en beeld samen het verhaal naar een climax voeren. De tekst van De Zomerzot is heel associatief en lijkt bijna een excuus om een reeks figuren op te voeren die de gedaante van de Zomerzot aannemen: van een vrolijke bodybuilder en een trieste jongleur tot een verstilde engel en een angstaanjagende dief.

Verlossende regenbui

De verdienste van het boek ligt dan ook vooral in de illustraties, die een veelvoud van emoties en betekenissen dragen. In al zijn kleurenpracht slaagt het boek er op de eerste bladzijden perfect in om een zwoele, warme sfeer over te brengen. De kleuren hebben ook een symbolische lading. Zo zie je bij het begin een wit kinderhoofd op een gekleurd vlak. Pas na enkele keren kijken begreep ik dat dit de slapende Menno is, met zijn hoofd op een rode handdoek. Het witte vlak van zijn hoofd symboliseert zijn lege gedachten. Een eenduidiger, maar ronduit prachtige illustratie beeldt een tuin vol madeliefjes af, die als wit-gele kleurvlakken opvallend contrasteren met een felgroene achtergrond. Zelden werd een zomers gevoel zo treffend in beeld gebracht.

Maar al snel wordt het warme zomerweer benauwend, en worden de beelden beklemmender. De wolken pakken zich samen boven Menno, die van de Zomerzot steeds angstaanjagender figuren maakt, en uiteindelijk het geloof in zijn ouders en in de werkelijkheid lijkt te verliezen. Zijn verontrusting wordt gesymboliseerd in een intrigerende, abstracte illustratie, waarin je zowel een zon en een bloem kan lezen, als een zwarte en een witte figuur die als yin en yang rond elkaar draaien. In deze prent zie je de hoop en de wanhoop van Menno weerspiegeld, die elkaar afwisselen en hem verwarren. Pas wanneer een bliksem de lucht en de bladzijde opensplijt, komt de verlossing. De regenbui die volgt, contrasteert in kleurgebruik en opbouw mooi met het bloemenveld eerder in het boek. Wanneer papa verschijnt, domineren opnieuw de felle kleuren, alleen een zwart vlak op de laatste bladzijde doet terugdenken aan de duistere gedachten die even door Menno's hoofd zijn geflitst. Dit is een passend einde voor De Zomerzot: het is een zomers boek waar de kleuren van het blad spatten, maar dat toch een donker kantje heeft.

Masquer le texte

Het is volop zomer en Menno leest het briefje dat op tafel ligt. Hij wacht. Menno denkt aan zijn mama die zegt dat de Zomerzot door het land dwaalt. Zal de Zomerzot hem beschermen of moet hij bang voor hem zijn? De angsten van Menno worden groter en er hangt onweer in de lucht. De ontknoping plaatst het hele verhaal in een nieuw perspectief. De fantasieën en angsten van een kleine jongen die alleen thuis is, worden subtiel, minimalistisch en suggestief beschreven. Dat geldt ook voor de broeierige zomerhitte, de opkomende wind en het naderende onweer. Het verhaal is qua sfeer minutieus opgebouwd naar een ontlading. De gestileerde illustraties met gouache en collage tonen losstaande objecten in een compositie. Het uitbundige zomerse kleurenpalet maakt gaandeweg plaats voor donkere kleuren in de mogelijke gedaanten van de Zomerzot. De personages krijgen robuuste vormen, maar uitvergrotingen zorgen voor een speelse lichtheid. Het samenspel van tekst en tekeningen prikkelt de verbeelding. Een bijzonder knap, artistiek prentenboek - bekroond met de Boekenpauw 2010 - om voor te lezen vanaf ca. 4 jaar. Masquer le texte

Wanneer Menno na een dutje wakker wordt, is hij alleen in de tuin. Op de tafel ligt een briefje. Menno is bang alleen. Hij denkt aan de woorden van zijn (overleden?) moeder: “De Zomerzot dwaalt weer door het land.” (p. 5) en zijn fantasie slaat op hol. Hij probeert zichzelf gerust te stellen, maar dat lukt maar echt wanneer zijn vader de tuin weer instapt, een verjaardagstaart in de hand. Het verhaal is vreemd. En die verjaardagstaart wel het laatste wat je als lezer op het einde verwacht. De kracht van het boek ligt absoluut in de illustraties: grote kleurvlakken, in niet alledaagse kleurencombinaties, ruwe penseelstreken die een hele wereld oproepen. Van de verzengende middagzon, met spiegeleitjes op steeltjes die een heerlijk zomers madeliefjesveld oproepen. Over donkere dreigende kleuren en figuren. Tot de kleurrijke vader verlichting brengt. Gelijk met de weersverandering geeft dit ook de evolutie van Menno’s gedachten en gevoelens weer: van zomers onbekommerd genieten, over angst en kwaadheid, tot de verlossing. De verzorgde uitgave doet de mooie illustraties eer aan: op matglanzend zwaar papier, met knalgele dubbele schutbladen.
Masquer le texte