Commentaires
Het is dan toch niet voor niets geweest
Door te schrijven over zaken die verloren zijn gegaan - of het nu een schilderij is, een dier of een eiland - houdt Judith Schalansky (39) ze op een ontroerende manier levend.
Leven betekent verliezen meemaken, als voorbode van het uiteindelijke afscheid van de wereld. Niets is tegen verval en ondergang bestand. Behalve het boek, waarin tekst en vormgeving er samen voor zorgen dat het verleden kan blijven spreken alsof het volop leeft, en de tijd is opgeheven?
Vanuit deze gedachte schreef Judith Schalansky, die eerder furore maakte met De atlas van afgelegen eilanden (vertaald in 2014) en de roman over een biologiedocente in de vorm van een geïllustreerd biologieboek (De lessen van mevrouw Lohmark, vertaald in 2012), haar jongste, wederom zeer originele boek: Inventaris van enkele verliezen, waarin ze geschiedenissen opdist over smartelijke verliezen. Van gebouwen en een eiland, tot dieren en schilderijen die zijn verbrand of anderszins vergaan, en die door haar bijna precieuze aandacht alsnog een naleven krijgen.
Daarbij moeten we denken aan de Kaspische tijger, de 17de-eeuwse Villa Sacchetti in Rome, de gedichten van Sappho (600 v. C…Lire la suite
Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan
Verhalen. In de loop der eeuwen is de mensheid een hoop kwijtgeraakt. Maar moeten we daar rouwig om zijn? Het levert alleszins fascinerende verhalen op, vindt de Duitse schrijfster Judith Schalansky.
Judith Schalansky opent haar Inventaris van enkele verliezen met een lijstje waar je even stil van wordt. Het is een opsomming van alles wat definitief van de aardbol verdween terwijl ze dit boek aan het schrijven was. In de Syrische stad Palmyra werden twee tempels uit de klassieke oudheid vernield, de Dharahara-toren in Kathmandu stortte in na een aardbeving, de noordelijke witte neushoorn stierf uit en zo gaat het nog een bladzijde door.
Trek die denkoefening door tot het begin van de geschiedenis, en de lijst wordt eindeloos. 'Waarschijnlijk is het een geluk dat de mensheid niet weet welke geweldige ideeën, welke aangrijpende kunstwerken en revolutionaire verworvenheden er al verloren zijn gegaan', bedenkt Schalansky in het voorwoord. Wat we niet gekend hebben, kunnen we niet missen. Moeilijker wordt het wanneer er fragmenten of getuigenissen bewaard bleven. Dan valt er plots iets te betreuren. 'Wat zou ik graag weten wat de aardtekeningen van de Nazca's in de Perua…Lire la suite
Materiaal voor een mythe
Door te schrijven over zaken die verloren zijn gegaan houdt Judith Schalansky ze op een ontroerende manier levend.
Leven betekent verliezen meemaken, als voorbode van het uiteindelijke afscheid van de wereld. Niets is tegen verval en ondergang bestand. Of zou dat het boek zijn, het aloude medium waarin tekst en vormgeving er samen voor zorgen dat in de afgesloten ruimte van het object het verleden kan blijven spreken alsof het volop leeft, en de tijd is opgeheven?
Vanuit deze gedachte schreef Judith Schalansky (1980), die eerder furore maakte met De atlas van afgelegen eilanden (vertaald in 2014) en de roman over een biologiedocente in de vorm van een geïllustreerd biologieboek (De lessen van mevrouw Lohmark, vertaald in 2012), haar jongste boek: Inventaris van enkele verliezen, een wederom hoogst oorspronkelijke mengeling van verhaal en verhandeling, waarin ze geschiedenissen opdist over smartelijke verliezen. Van gebouwen en een eiland, tot dieren en schilderijen die zijn verbrand of anderszins vergaan, en die door haar bijna precieuze aandacht alsnog een …Lire la suite
Inventaris van enkele verliezen
Eerste zin. Tijdens het werken aan dit boek verbrandde de ruimtesonde Cassini in de atmosfeer van Saturnus; sloeg de Marslander Schiaparelli te pletter op het roestige rotslandschap van de planeet die hij had moeten onderzoeken; verdween een Boeing 777 spoorloos op weg van Kuala Lumpur naar Beijing…
Onze geschiedenis behandelt enkel dat wat overblijft, en soms zijn de restanten zo luttel dat we slechts kunnen gissen naar de omvang van het oorspronkelijke geheel. De gedichten van de (lesbische?) dichteres Sappho bijvoorbeeld zouden volgens de overlevering tien bundels beslaan, waar slechts een handvol regels van overblijven. En hoe uitgebreid was de ‘bosencyclopedie’ van kluizenaar Armand Schulthess, een bizarre verzameling die door zijn beschaamde erfgenamen op de brandstapel werd gegooid?
De Duitse schrijfster Schalansky heeft een zwak voor dat soort zwarte gaten – je kunt de randen zien, de inhoud blijft een raadsel. In haar essays reist ze de wereld en talloze bibliotheken af om ruïnes, gedempte havens, uitgestorven dieren en verbrande filmrollen met woordzorg te omringen. In stijl trouwens: wie ooit haar Atlas van afgelegen eilanden in handen heeft gehad, weet dat ze bibliofiele pareltjes op de wereld loslaat. Dat is nu niet anders. Alsof ze m…Lire la suite
-
Judith Schalansky
-
Goverdien Hauth-Grubben