Tegen het verval van de retorica is een enigszins gemanipuleerde vertaling van Dialogus de oratoribus. In dit werk heeft Tacitus het inderdaad over de teloorgang van de welsprekendheid in zijn tijd, maar hij beperkt zich niet tot dit onderwerp. De dialoog bestaat uit een aantal monologen (korte redevoeringen) die door korte informelere gesprekken afgewisseld zijn.

Eerst worden de voordelen, de genoegens en de roem van de redekunst en de dichtkunst (tragedie) verdedigd en tegen elkaar afgewogen. In een tweede confrontatie gaat het over het verschil in kwaliteit tussen de welsprekendheid van vroeger en nu. De welsprekendheid blijkt "stap voor stap" in verval te zijn geraakt. Dan volgt een analyse van de oorzaken van dat verval: het gebrek aan discipline bij de jongeren (en hun ouders), en de oppervlakkige vorming van de retorenscholen. Ook de onrustige tijden van het verleden waren gunstiger voor de retorica dan de politieke rust en orde van Tacitus' tijd (onder keizer Trajanus).

In een uitvoerige inleiding wijst Piet Gerbrandy er terecht op dat naast maatschappelijke en politieke onvrede ook een zekere vrijheid en openheid noodzakelijk zijn voor een welsprekendheid van enig niveau. Hij schetst de politieke ontwikkelingen die tot "de deplorabele staat" van de retorica geleid hebben. Hij beschrijft het verloop van Tacitus' Dialoog en geeft informatie over de personages die eraan deelnemen.

Deze dialogen zijn niet alleen boeiend voor geïnteresseerden in de klassieke Oudheid. Hoewel de sprekers het vaak over grote voorbeelden uit het verleden hebben, beschrijven ze toch ook toestanden die nog herkenbaar en actueel zijn. Daarbij dienen ze elkaar meermaals elegant maar snedig van antwoord. Die herkenbaarheid en frisheid zijn zeker voor een groot deel te danken aan de vertaalkunst van Vincent Hunink. [Jef Ector] Masquer le texte

Tacitus heeft naast zijn befaamde historische meesterwerken ook dit boekje geschreven: een dialoog over de vraag waarom de retorica 'thans' (eind eerste eeuw na Christus) op een lager peil staat dan vroeger. Afgezien van 'onder jongeren is lamlendigheid troef, hun ouders kan het niets schelen en hun leraren weten nergens van', wat modieus hedendaags aandoet (pagina 81) is er weinig aan vooroordelen te vinden. De discussianten spreken over voordelen van een leven als retor in de volle belangstelling versus een leven als dichter in de luwte; over opleiding en capaciteiten van redenaars in vorige generaties, over de invloed van het 'huidige' politieke klimaat - we zitten in de vroege keizertijd in Rome - enzovoort. De verschoolsing van de opleiding der retoren blijkt een negatieve ontwikkeling tegenover het vroegere stagesysteem. Een prettig leesbare, waardevolle vertaling van Vincent Hunink; vermoedelijk zouden ook mensen die momenteel regelmatig in het openbaar spreken hun voordeel kunnen doen met sommige rake opmerkingen. De gedegen inleiding van Piet Gerbrandy over historische achtergronden, datering en authenticiteit van het boek, is naast het register van namen een mooie afronding. Masquer le texte