In hoeverre is het mogelijk de totaliteit van de 18e-eeuwse kunst in Nederland te illustreren uitsluitend aan de hand van de eigen collecties van het Rijksmuseum? Dat kan slechts als die collecties voldoende representatief en kwalitatief genoeg zijn om het beeld ervan in de breedte en in de diepte te weerspiegelen. Daarnaast moet de toeschouwer bereid zijn te accepteren dat een aantal van de topwerken, die nu eenmaal niet allemaal in het Rijksmuseum te vinden kunnen zijn, in het aangeboden overzicht ontbreken. Anderzijds impliceert dat ook dat werk van minder bekende kunstenaars hier weer wel een kans krijgt, wat wel eens tot onverwachte bewondering dwingt. Overigens dient gezegd te worden dat de 18e-eeuwse kunst, in vergelijking althans met de kunst van de voorafgaande Gouden Eeuw, niet dezelfde hoogte bereikt en ook in mindere mate oorspronkelijk Nederlands genoemd kan worden, o.m. wegens de beïnvloeding vanuit Frankrijk, Duitsland en zelfs (inzake beeldhouwkunst) vanuit de Zuidelijke Nederlanden.

De hoofdmoot van deze mooi uitgegeven catalogus bestaat uit de bespreking van exact honderd kunstwerken, chronologisch geordend, ongeacht de aard en/of de materie. Schilderij, beeld, tekening of prent, saloninterieur, meubelstuk, kostuum, horloge en pendule, faience, zilverwerk, glaskunst: het hele veld van de schone kunsten, kunstnijverheid en mode komen aan bod.

Dit kunstalbum is zeker geen verzameling van alleen maar topwerken, maar biedt het voordeel van menige verrassing, zoals de subtiele portretteerkunst van Corn. Troost, de picturale kwaliteit van het licht in een interieur van Jan Ekels II, de superieure tekenkunst van Abraham van Strij of de aantrekkelijke landschapschildering bij G. van Nijmegen, P.C. la Fargue of E. van Drielst. De voorstelling van de honderd geselecteerde items wordt omkaderd door een vijftal inleidende teksten die een algemene situering van het onderwerp beogen. Vooraan is er een kunsthistorische inleiding over de 18e-eeuwse kunst (met nadruk op het interieuraspect) en een exposé van de geschiedenis (politiek, sociaaleconomisch, cultuurhistorisch) van Nederland. Aachteraan volgen nog drie andere essays, resp. over de Nederlandse beeldhouwkunst, over kledij en mode, en over de evolutie in de collectioneringspolitiek binnen het Rijksmuseum.

Dit alles samen levert een interessant boek op, het derde in een serie van vier, waarin nu enkel nog de 19e eeuw ontbreekt. Door de gekozen invalshoek gaat meer aandacht naar aspecten die bij een puur kunsthistorische benadering meestal verwaarloosd worden, zoals de diverse kunstuitingen en -genres binnen een geïntegreerd ensemble, waarin het niet zozeer gaat om het kunstwerk op zich, maar wel om het kunstwerk als onderdeel van een als geheel geconcipieerd interieur. Dit alles werpt een beeld op van een tijdperk van tanende bloei, veroorzaakt door een aanhoudende economische recessie, waarin kunst meer en meer het exclusieve voorrecht werd voor de happy few, in plaats van ? zoals in de Gouden Eeuw ? gedragen te worden door de heel brede geleding van een welvarende en vooruitstrevende burgermaatschappij. [Paul Huys] Masquer le texte

Boek over de Nederlandse kunst en kunstnijverheid in de 18e eeuw aan de hand van de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. Met vijf achtergrondartikelen over het specifieke karakter van kunst, kunstnijverheid en interieur in het 18e eeuwse Nederland, de historische context, de verzamelgeschiedenis per verzamelgebied en beschouwingen over de ontwikkeling van de beeldhouwkunst en over kostuums en kleedgedrag. Centraal staat de chronologische behandeling van 100 kunstwerken: schilderijen, tekeningen, prenten, beeldhouwwerken, meubelen, voorwerpen van goud, zilver, keramiek en glas, wandtapijten, tapisserie, behang, kostuums en accessoires, door bekende (Troost, De Wit, Van Logteren, Xavery) en minder bekende kunstenaars. Rijk geïllustreerd met goede en grote foto’s in kleur (verschillende over een of twee pagina’s van details) en enkele in zwart-wit. Met beknopt notenapparaat, literatuuropgaaf, bibliografie en register. Fraaie, verzorgde uitgave, inzichtelijk, helder en begrijpelijk geschreven voor een breed, geïnteresseerd publiek. Eerder verschenen delen over de periodes 1400-1600 en 1600-1700. Masquer le texte