Gelukkige gezinnen komen in de boeken van Silvia Avallone nauwelijks voor, afwezige vaders, depressieve moeders en aan hun lot overgelaten jongeren des te meer. Elf jaar geleden verscheen haar debuutroman, Staal, over de vriendschap tussen twee opgroeiende tienermeiden in het Toscaanse havenstadje Piombino. Het boek werd met prijzen overladen, zorgde voor een internationale doorbraak en werd zelfs verfilmd.
In haar vierde en jongste roman, Een vriendschap, voert de Bolognese schrijfster nog maar eens twee hartsvriendinnen ten tonele, tegen de setting van een niet nader genoemd kustplaatsje waarin de oplettende lezer moeiteloos het troosteloze stadje uit haar debuut herkent. Ze verdiept zich eens te meer in de groeipijnen van pubermeisjes, de beklemmende saaiheid van Italiaanse provinciesteden en de bevrijdende kracht van de literatuur, maar bovenal rekent ze genadeloos af met de internetrevolutie, die ons leven de afgelopen twintig jaar ingrijpend heeft veranderd.
Dat…Lire la suite
Gelukkige gezinnen komen in de boeken van Silvia Avallone nauwelijks voor, afwezige vaders, depressieve moeders en aan hun lot overgelaten jongeren des te meer. Elf jaar geleden verscheen haar debuutroman, Staal, over de vriendschap tussen twee opgroeiende tienermeiden in het Toscaanse havenstadje Piombino. Het boek werd met prijzen overladen, zorgde voor een internationale doorbraak en werd zelfs verfilmd.
In haar vierde en jongste roman, Een vriendschap, voert de Bolognese schrijfster nog maar eens twee hartsvriendinnen ten tonele, tegen de setting van een niet nader genoemd kustplaatsje waarin de oplettende lezer moeiteloos het troosteloze stadje uit haar debuut herkent. Ze verdiept zich eens te meer in de groeipijnen van pubermeisjes, de beklemmende saaiheid van Italiaanse provinciesteden en de bevrijdende kracht van de literatuur, maar bovenal rekent ze genadeloos af met de internetrevolutie, die ons leven de afgelopen twintig jaar ingrijpend heeft veranderd.
Dat Elisa en Beatrice al dertien jaar met elkaar gebrouilleerd zijn, heeft alles met die historische digitale omwenteling te maken. Op hun veertiende gingen de meisjes gezellig samen brommeren en spijkerbroeken jatten. Twintig jaar na dato is de vertelster een onooglijke docente literatuur in Bologna, terwijl haar vriendin het tot influencer met wereldfaam heeft geschopt. Dat het tot een breuk is gekomen tussen die twee, mag geen wonder heten, want de diva en de studiebol zijn altijd al elkaars tegenpolen geweest. De beeldschone, modebewuste Beatrice is opgegroeid in een perfecte familie en zoekt al sinds haar puberteit de schijnwerpers op. Sloddervos Elisa komt uit een disfunctioneel gezin en blijft liever in de schaduw. De een legt haar hele leven vast in foto's, terwijl de ander zweert bij het geschreven woord. Het enige wat ze gemeen hebben, is een peilloze eenzaamheid en een problematische verhouding met hun moeder. Die van Elisa is van het onberekenbare en onverantwoordelijke type, terwijl die van Beatrice geobsedeerd is door roem en sterrendom. Ook voor haar dochter is winnen een obsessie.
Leugens
Wanneer de digitale revolutie kort na de eeuwwisseling toeslaat, ziet Beatrice er meteen het historische belang van in. Ze begint een blog en wordt een soort Kardashian avant la lettre. Voortaan leeft ze in de toekomst, terwijl haar vriendin, een verstokte digibeet, koppig blijft hangen in het verleden. Sindsdien, vindt de vertelster, is het met Beatrice en met het internet stevig bergaf gegaan. Waren bloggers in den beginne nog aspirant-schrijvers of mensen die iets zinnigs te vertellen hadden, tegenwoordig zijn de woorden naar het tweede plan verdreven en zijn de sociale netwerken een permanente voorstelling van leugens en schone schijn. De werkelijkheid doet er niet meer toe, het gaat alleen nog om de perceptie. Zelf zweert Elisa bij de literatuur. Haar lijfboek is niet toevallig Leugens en tovenarij van Elsa Morante, de favoriete auteur van Silvia Avallone, al wordt er ook druk geciteerd uit de gedichten van Wisława Szymborska, Sandro Penna en Vittorio Serena. Elena Ferrante, die net als de schrijfster gespecialiseerd is in vriendschappen tussen meisjes die elkaars tegenpool zijn, krijgt eveneens een vermelding. Gaandeweg komt Elisa erachter dat de tegenstelling tussen woord en beeld niet zo absoluut is en dat de literatuur evengoed op leugens is gebouwd.
Tot wereldschokkende nieuwe inzichten over het wereldwijde web komt het niet, maar Avallone zou Avallone niet zijn als ze haar vertelster geen maatschappijkritische oprispingen in de mond zou leggen over 'de schuldige westerse wereld, met dat moorddadige kapitalisme, zo fout en in verval' of over de 'vrouwelijke roeping tot opoffering die te maken heeft met duizenden jaren van slavernij'. Elisa is behoorlijk zwaar op de hand, heeft een groot gevoel voor drama, durft weleens moraliserend uit de hoek te komen en is behoorlijk lang van stof. Ze doet er bijna vierhonderdvijftig dicht bedrukte bladzijden over om haar openstaande rekeningen met het verleden te vereffenen, maar slaagt er niettemin in de lezer tot de laatste bladzijde te boeien.
Een vriendschap is een onderhoudende, maar net iets te lang uitgesponnen roman over leugen en waarheid, over schijn en zijn en over opgroeien ten tijde van de digitale revolutie.
Vertaald door Manon Smits, De Bezige Bij, 448 blz., 24,99 €.
Masquer le texte
